به گزارش قرن نو، مبانی ارزهای دیجیتال از دهه ۱۹۸۰ وجود داشته؛ اما تا قبل از راه‌اندازی بیت‌کوین در سال ۲۰۰۹ به‌طور گسترده‌ای محبوب نشدند. امروزه، هزاران ارز دیجیتال وجود دارد که به آنها «ارزهای رمزنگاری‌شده» نیز گفته می‌شود.

یکی از ویژگی‌های بارز ارزهای دیجیتال این است که آنها بر اساس یک دفتر کل بلاک‌چین فعالیت می‌کنند. بلاک‌چین‌ها می‌توانند غیرمتمرکز یا متمرکز باشند؛ اما شناخته‌شده‌ترین ارزهای رمزپایه امروزی (بیت کوین، اتریوم و غیره) تمایل به غیرمتمرکز بودن دارند. این امر ردیابی نقل‌وانتقالات و پرداخت‌ها را بسیار دشوار می‌کند؛ زیرا هیچ نهاد واحدی با کنترل کامل وجود ندارد.

از سوی دیگر، ارزهای دیجیتال صادرشده توسط دولت، توسط یک بانک مرکزی کنترل خواهند شد و احتمالاً به‌راحتی قابل‌ردیابی هستند. ارزش آنها برابر با ارز نقدی محلی است، اما در عوض به‌صورت دیجیتالی و بدون شکل فیزیکی صادر می‌شود.

در حال حاضر ۱۰۵ کشور در حال بررسی ارزهای دیجیتال متمرکز هستند. آنها با هم ۹۵ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می‌دهند.

ارزهای دیجیتال بانک مرکزی چه فایده‌ای دارند؟

یکی از مزایای اصلی ارزهای دیجیتال صادرشده توسط بانک مرکزی این است که می‌تواند دسترسی افراد به بانک را بهبود بخشند.

این موضوع در کشورهای توسعه‌یافته مسئله بزرگی نیست؛ اما بسیاری از مردم در کشورهای در حال توسعه به بانک‌ها و سایر خدمات مالی دسترسی ندارند و از آنجایی که تعداد کاربران اینترنت همچنان در حال افزایش است، ارزهای دیجیتال راه‌حل مناسبی برای بهبود دستیابی به خدمات بانکی است.

چند درصد از کشورها به این فناوری دست یافتند؟

تنها نُه درصد از کشورها تا به امروز ارز دیجیتال راه‌اندازی کرده‌اند. این شامل نیجریه می‌شود که اولین کشور آفریقایی بود که در اکتبر ۲۰۲۱ این کار را انجام داد. برآوردها حاکی از آن است که نیمی از جمعیت دویست‌میلیونی این کشور به حساب‌های بانکی دسترسی ندارند.

در مقابل، علی‌رغم تلاش‌های بانک مرکزی نیجریه برای محدودکردن استفاده از ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز، ۳۳.۴ میلیون نفر در نیجریه در حال تجارت یا مالک دارایی‌های رمزنگاری هستند.

در خاورمیانه وضعیت به چه شکل است؟

در خاورمیانه ایران از جمله کشورهایی محسوب می‌شود که در حال توسعه ارز دیجیتال بانک مرکزی است. علی صالح‌آبادی، رئیس کل بانک مرکزی، در آخرین اظهارنظرهای خود گفت: رمز ریال یا ریال دیجیتال جایگزین اسکناس ریال است و کارهای آن انجام شده است. ریال دیجیتال طبق وعده به‌صورت آزمایشی در شهریورماه اجرایی می‌شود. ناشر ریال دیجیتال بانک مرکزی است و مردم می‌توانند به‌جای اسکناس از آن استفاده کنند. در چین نیز چنین اقدامی انجام شده و ۷۵میلیون نفر از یوآن دیجیتال استفاده می‌کنند.

ترکیه نیز در کنار ایران ایستاده است و در این بین قزاقستان و عربستان سعودی یک مرحله از ایران و ترکیه بالاتر هستند و در مرحله اجرای ازمایشی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی قرار دارند.

اجرای آزمایشی ریال دیجیتال تا پایان شهریورماه

بانک مرکزی پیش از این اعلام کرده بود که اجرای آزمایشی ریال دیجیتال را در شهریور ماه آغاز می‌کند اما رئیس کل بانک مرکزی به تازگی اعلام کرده که تا پایان شهریورماه اجرای آزمایشی ریال دیجیتال آغاز خواهد شد.

به گزارش ایسنا، یکی از برنامه‌های بانک مرکزی انتشار رمز ریال یا ریال دیجیتال است که بر اساس اعلام این بانک، زیرساخت و دستورالعمل‌های مربوط به آن تدوین شده و در شهریور ماه به صورت آزمایشی راه اندازی خواهد شد.

لازم به ذکر است که این رمز ریال قابل استفاده برای سرمایه‌گذاری نیست و صرفا جایگزین اسکناس خواهد شد، اینگونه که افراد اسکناس ریال خود را تحویل بانک مرکزی می‌دهند و رمز ریال تحویل می‌گیرند.

بانک مرکزی هدف خود از طراحی رمز ریال را تبدیل اسکناس به یک موجودیت قابل برنامه‌ریزی و برنامه‌نویسی اعلام کرده تا با این فرآیند پول دارای موجودیت هوشمند شود.

در این بین، با گذشت ۶ روز از شهریور ماه، علی صالح آبادی - رئیس کل بانک مرکزی به ایسنا اعلام کرده که ریال دیجیتال پایان شهریورماه به صورت آزمایشی اجرا خواهد شد.

طبق این گزارش، مهران محرمیان - معاون فناوری‌های بانک مرکزی - در تشریح ویژگی‌های رمز ریال ملی این‌گونه توضیح می‌دهد که در رمزریالی که در داخل گوشی قرار می‌گیرد، بانک به عنوان شخص سوم و واسط که امکان انتقال وجه را فراهم می‌کند، حذف و عین پول و اسکناسی که در جیب داریم به صورت الکترونیک منتقل می‌شود.

البته، او یکی از ویژگی‌های حائز اهمیت رمز ریال را در مقایسه با اسکناس، سطح امنیت بالای آن می‌دانند و  می‌گوید: در واقع طراحی رمز ریال به صورتی است که ردیابی وجوه به طور دقیق قابل انجام است و حتی در صورت سرقت اطلاعات رمز ریال و هک گوشی تلفن هوشمند توسط سارقین و هکرها امکان ردیابی وجود دارد.