طی روزهای اخیر سه حکم رهبری برای فقهای شورای نگهبان صادر شد و البته مجلس به سه حقوقدان نیز رأی اعتماد داد. 

عدم تغییر محسوس در ترکیب شورای نگهبان اما چه پالسی به سیاسیون خاصه سیاسیون اصلاح‌طلب می‌دهد. آیا با ترکیب فعلی همچنان شاهد رد صلاحیت‌های گسترده در انتخابات پیش رو مانند چند انتخابات قبلی خواهیم بود؟

علی صوفی، وزیر دولت اصلاحات از رأی مجدد مجلس به حضور کدخدایی در شورای نگهبان انتقاد می‌کند و پیش‌بینی می‌کند که رد صلاحیت‌ها باز هم تکرار شود.

او معتقد است در شرایط فعلی رایزنی با شورای نگهبان فایده ای ندارد و بعید است تغییر رویه ای را در این شورا شاهد باشیم.

در ادامه مشروح مصاحبه قرن نو با علی صوفی چهره سیاسی اصلاح‌طلب و وزیر تعاون دولت اصلاحات را می‌خوانید.

• آقای صوفی! تحلیل شما از ترکیب فعلی اعضای شورای نگهبان چیست؟ عدم تغییر محسوس اعضای شورا در دوره جدید چه پیامی به فضای سیاسی می‌دهد؟

نخست اینکه ترکیب فعلی شورای نگهبان مورد وثوق مجلس قرار دارد به این دلیل که آقای کدخدایی رأی نخست را کسب کرد. طبیعتا از نظر رویکرد شورای نگهبان نمی توان انتظار تغییری داشت مگر اینکه دستور از بالا باشد.

درب شورای نگهبان بر همان پاشنه خواهد چرخید

به نظر می رسد وضعیت کما فی السابق باشد و به تعبیری در بر همان پاشنه بچرخد به هر حال در شورای نگهبان برخی علما حضور دارند که در راس آنها آیت الله جنتی است. در واقع اگر بخواهیم به تغییرات اخیر شورای نگهبان خوشبینانه نگاه کنیم اینها به دنبال این مسئله هستند که از سرزنش هیچ سرزنشگری نترسند.

• با این ترکیب فعلی تا چه حد می توان به عملکرد شورای نگهبان در انتخابات ۱۴۰۲ امید داشت؟

 باید به این نکته مهم توجه داشت که شورای نگهبان تصمیم گیر نیست و این موضوع برای همه ما واضح و مبرهن است که شورای نگهبان به رغم اینکه به طور قانونی در جایگاه تصمیم گیری نظارت استصوابی قرار گرفته اما این نظارت استصوابی را تحت این عنوان که هیئت های اجرایی نقشی ندارند اعمال می‌کند این وضعیت در حالی است که در زمان امام (ره)، شورای نگهبان مسوول رسیدگی به ردصلاحیت ها بود نه احراز صلاحیت ها.

اما بعدها تحت عنوان نظارت استصوابی گفته شد که ما صرفا نمی توانیم اطلاع داشته باشیم که یک عده تایید شده اند به بیان دیگر بر این باور بودند که در ارتباط با کسانی که تاییدصلاحیت شدند باید بررسی هایی مبنی بر اینکه مصلحت و کار درست چیست صورت گیرد بنابراین این کار، استصواب است یعنی کسانی که تایید شده اند آیا تایید شدن آنها امری صواب است یا خیر. همچنین در مورد کسانی هم که رد شده اند آیا ردشدن آنها صواب است یا خیر. بنابراین همه چیز در اختیار شورای نگهبان است و هیئت اجرایی نقشی ندارد. البته منظورمان از هیئت اجرایی، نهاد چهارگانه ای است که هیئت اجرایی از آنها در مورد افراد استعلام دریافت می کند.

در واقع نیروی انتظامی، ثبت احوال، قوه قضاییه و وزارت اطلاعات در بررسی و تاییدصلاحیت افراد نقشی ندارند چراکه اگر قرار است پرونده ای در ارتباط با افراد تشکیل شود توسط ضابط قضایی( نیروی انتظامی یا دستگاه امنیتی) باید تشکیل شود یا اگر قرار است حکمی صادر شود باید توسط قوه قضاییه صورت گیرد و یا اگر قرار است هویت افراد مورد بررسی قرار گیرد باید توسط ثبت احوال بررسی شود این استعلام ها جنبه عقلی، منطقی و قانونی دارد اما شورای نگهبان تحت عنوان نظارت استصوابی، همه این ها را به تعبیری با یک چوب رانده است.

احتمال تکرار رد صلاحیت‌ها وجود دارد زیرا...

در حال حاضر این نوع رویکرد، رویکرد فعلی شورای نگهبان است اگر گاهی اوقات هم شورای نگهبان مصلحت سنجی انجام می داد به گونه‌ای که برخی افراد به شورای نگهبان می رفتند دیگر وجود ندارد.

• پس می‌شود پیش‌بینی که رد صلاحیت‌ها در ترکیب فعلی مجددا تکرار شود؟ 

بله همینطور است در حال حاضر دلیلی وجود ندارد که اتفاقی غیر از این رخ دهد به بیان دیگر ترکیب شورای نگهبان همان ترکیب قبلی است قانون نظارت استصوابی هم هنوز ادامه دارد بنابراین هیچ روزنه امیدی از شورای نگهبان فعلی نیست.

نمی‌توان با شورای نگهبان رایزنی کرد

• آقای صوفی چقدر رایزنی با شورای نگهبان می‌تواند تاثیرگذار باشد؟

نمی توان با شورای نگهبان رایزنی کرد چراکه اصل تصمیم گیری در جای دیگری است به عنوان مثال زمانی آقای عزیز جعفری که فرمانده سپاه بود کلیپی از وی منتشر شد مبنی بر اینکه رسماً ورودشان به انتخابات و جلوگیری از پیروزی اصلاح طلبان را مطرح کرد.عزیز جعفری در آن کلیپ اعلام کرد که ما به هر دلیلی نباید اجازه می‌دادیم که اصلاح طلبان پیروز شوند. 

پیام انتخاب مجدد کدخدایی به عنوان حقوقدان شورای نگهبان

•  ممکن است حواشی انتخابات قبلی موجب شود تغییری در رویه شورای نگهبان صورت گیرد یا این‌که هیچ امیدی نیست؟ 

معرفی آقای کدخدایی به عنوان شش نفر حقوقدان و حضور مجدد وی در شورای نگهبان بیانگر این است که هیچ تغییری ایجاد نشده است چرا به رغم انتقادهایی که آقای علی لاریجانی به آقای کدخدایی و شورای نگهبان در انتخابات قبل وارد کرد و او را به نوعی عامل ردصلاحیت خود می دانست به ویژه پس از فرمایشات رهبری که به برخی ها ظلم شده است و باید تجدیدنظر شود  و رسیدگی صورت گیرد، اما آقای کدخدایی به عنوان سخنگوی وقت شورای نگهبان اعلام کرد که هیچ تجدید نظری در شورای نگهبان صورت نخواهد گرفت.

آقای کدخدایی رویکردی را از شورای نگهبان عنوان کرد که باز هم در تعارض با مواضع رهبری است در واقع علی رغم اینکه در پیام رهبری برای انتخابات تاکید بر مشارکت حداکثری است اما آقای کدخدایی اعلام کردند که مشارکت حداکثری ملاک نیست و ما می توانیم با مشارکت حداقلی هم به نتیجه برسیم بنابراین مشارکت حداکثری را هم زیرسوال برد.

آقای کدخدایی با دو مواضع اخیر خود و با جسارتی که در مقابل مقام معظم رهبری روا داشتند در واقع جلوی ایشان ایستادند. بنابراین آقای کدخدایی نباید به شورای نگهبان باز می گشت. در واقع حُسن نیتی از سوی قوه قضاییه، شورای نگهبان و مجلس مشاهده می شد اما وقتی آقای کدخدایی با  وجود دو موضع آشکار در مقابل مقام معظم رهبری، به عنوان یک عنصر انقلابی از سوی مجلس انقلابی رأی اول را کسب می کرد این اقدام پیام منفی به همراه دارد. در واقع این اقدام چنگ انداختن روی صورت علی لاریجانی است که نسبت به مواضع وی موضع داشتند و معترض بودند. 

• پیش‌بینی می‌کنید واکنش علی لاریجانی به بازگشت کدخدایی به شورای نگهبان چگونه خواهد بود؟ 

این احتمال وجود دارد که آقای علی لاریجانی بخواهد نسبت به این موضوع واکنش نشان دهد. یقینا انتخاب کدخدایی بازتاب‌هایی خواهد داشت.