در سفر قالیباف به ازبکستان چه گذشت؟
 قالیباف در بدو ورود به تاشکند مورد استقبال رسمی رییس مجلس قانون‌گذاری جمهوری ازبکستان و هیات همراه قرار گرفت. دیدار با بازرگانان و تولیدکنندگان ایرانی مقیم ازبکستان، یکی از برنامه‌های رییس مجلس و هیات همراه بود. رییس مجلس در این مراسم گفت: «مجلس و دولت یک سیاست قطعی دارند و آن این است که افزایش تبادلات با کشورهای منطقه و همسایگان را در اولویت سیاست‌های خارجی خود قرار دهند». پس از این نشست، قالیباف با استقبال رسمی «نورالدین جان اسماعیل‌اف»، رییس مجلس قانونگذاری جمهوری ازبکستان، وارد مجلس قانون‌گذاری این کشور شد. گفت‌وگو و بحث درباره اوضاع افغانستان، محور اصلی گفت‌وگوهای قالیباف با این مقام ازبکستانی بود. قالیباف همچنین در دومین روز سفر خود، با «تنزیله ناربای آوا»، رییس مجلس سنای ازبکستان دیدار کرد که در این نشست بر ضرورت ارتقای روابط اقتصادی و منطقه‌ای بین دو کشور تاکید شد. رییس مجلس در ادامه با «شوکت میرضیایف»، رییس‌جمهوری ازبکستان دیدار و گفت‌وگو کرد. قالیباف در دیدار رییس‌جمهوری ازبکستان، با اشاره به توانمندی‌ها و ظرفیت‌های کلان دو کشور بر گسترش روابط همه‌جانبه، امضای موافقت‌نامه تجارت ترجیحی و لغو روادید میان دو کشور را گام‌های مهم برای جهش در همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی دوجانبه دانست. قالیباف در بخش پایانی سفر خود و با هدف بررسی ظرفیت‌های گردشگری و فرهنگی و رفع موانع توسعه صنعت توریسم، به دو شهر تاریخی سمرقند و سپس بخارا سفر کرد.
 
از برنامه‌ریزی برای توسعه روابط اقتصادی تا تسهیل روادید
 محمدباقر قالیباف، رییس مجلس روز پنجشنبه 23تیرماه در بدو ورود به تهران پس از سفر سه‌روزه به ازبکستان، درباره ابعاد این سفر توضیح داد: «پیش از ملاقات رسمی با مقامات ازبکستان با جمعی از ایرانیان مقیم ازبکستان ملاقات کردیم و در جریان مشکلات و مسائل آن‌ها به‌ویژه در عرصه تجاری قرار گرفتیم». قالیباف با بیان اینکه ازبکستان نقش ویژه‌ای در آسیای میانه دارد و قریب به نیمی از جمعیت آسیای میانه در این کشور است، اضافه کرد: «ازبکستان ظرفیت‌های اقتصادی بسیار زیادی دارد. به گونه‌ای که رشد اقتصادی این کشور حدود ۷.۵درصد است».
قالیباف همچنین با اشاره به نیاز دوجانبه ایران و ازبکستان تصریح کرد: «ازبکستان به آب‌های آزاد دسترسی ندارد و به همین دلیل نیازمند ارتباط با جمهوری اسلامی ایران است. چرا که ایران به خلیج‌فارس و دریای عمان دسترسی دارد و تقویت روابط ایران و ازبکستان به نفع هر دو است». رییس مجلس با اشاره به تسهیل روادید میان دو کشور به‌عنوان یکی از دستاوردهای مهم این سفر تصریح کرد: «بحث مربوط به ویزا یک بحث جدی بود که به‌ویژه بحث و تبادل‌نظر شد تا ویزا برای تجار، رانندگان ترانزیتی و مردم ما تسهیل شود که رؤسای مجلس ازبکستان و رییس‌جمهور این کشور در این زمینه وعده‌هایی دادند». قالیباف در عین حال اضافه کرد که «حجم مبادلات تجاری ایران و ازبکستان درحال‌حاضر حدود ۵۰۰میلیون دلار است» و از هدف‌گذاری ارتقای حجم مبادلات تجاری تا دو میلیارد دلار خبر داد.
 
دغدغه‌های امنیتی مشترک تهران-تاشکند
 رییس مجلس در بخش دیگری از اظهارات خود، با اشاره به دغدغه‌های امنیتی تهران و تاشکند نیز گفت: «در دیدار با مقامات ازبکستان درباره امنیت منطقه و افغانستان هم بحث و تبادل‌نظر شد که هم‌نظر بودیم و توصیه ما آن است که یک دولت فراگیر در افغانستان تشکیل شود. در آینده‌ای نزدیک قرار است نشستی در تاشکند درباره بحث افغانستان برگزار شود». در همین باره غلامرضا نوری غزلجه، رییس گروه دوستی پارلمانی ایران و ازبکستان و یکی از همراهان محمدباقر قالیباف در سفر به ازبکستان، چندی پیش در گفت‌وگوی تلویزیونی تاکید کرد: «در کنار پیگیری موضوعات اقتصادی و فرهنگی، مسائل سیاسی- امنیتی هم از مباحثی بود که مطرح شد. یکی از علت‌ها همسایگی دو کشور ایران و ازبکستان با افغانستان است. در حوزه مسائل سیاسی و امنیتی، ازبکستان موضوع افغانستان را با حساسیت دنبال می‌کند و تقریبا با موضع جمهوری اسلامی ایران مبنی بر لزوم تشکیل یک دولت همه‌گیر در افغانستان با مشارکت همه اقوام و گروه‌ها و نحله‌های سیاسی و حفظ حقوق مردم در حوزه‌های مختلف، همراه است».
 
زمینه‌های فرهنگی مشترک ایران و ازبکستان
 میان ایران و کشورهای آسیای مرکزی، اشتراکات فرهنگی متعددی وجود دارد که همین عامل می‌تواند زمینه خوبی برای توسعه روابط دوجانبه میان تهران با کشورهای این منطقه قلمداد شود. ازآنجایی‌که ازبکستان(همانند اغلب جمهوری‌های آسیای میانه) عقبه تمدنی و فرهنگی ایران به حساب می‌آید، دو کشور قادرند در چارچوب دیپلماسی فرهنگی، ضمن خنثی کردن زمینه‌های تهدید، روابط همگرا و روبه‌رشدی را در همه زمینه‌ها دنبال کنند. از این حیث در روابط و تعاملات فرهنگی- تمدنی ایران و ازبکستان، مولفه‌هایی همچون اسلام به‌عنوان دین مشترک، زبان فارسی، مفاخر مشترک، حضور فرهنگ ایران در ازبکستان، جذابیت‌های میراث تمدنی، تاریخی و طبیعی، توریسم، اقتصاد و... وجود دارد که می‌تواند موجب تقویت روابط دو کشور شود. در همین باره قالیباف تصریح کرده بود: «از جهت فرهنگی نیز دو کشور ارتباطات عمیق تاریخی و فرهنگی دارند و می‌توان از ظرفیت‌های فرهنگی دو کشور نیز برای پیشبرد اهداف مشترک استفاده کرد».
 
ازبکستان، مورد مطالعه‌ای ویژه برای ایران
 موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیک ازبکستان، به‌نوعی از سایر کشورهای دیگر آسیای مرکزی متمایز است. جمعیت 30میلیونی، در کنار دارا بودن مساحتی نزدیک به نیم‌میلیون کیلومترمربع در قلب آسیای مرکزی، تاشکند را در موقعیت و شرایطی قرار داده است که بدون مشارکت تمام عیار این کشور در مسائل منطقه‌ای، حل‌وفصل هرگونه مسائل کلیدی در این منطقه تقریبا غیرممکن است. به بیان دیگر، تاشکند را می‌توان هم به‌‌عنوان هدف و هم به‌عنوان پلی به‌سوی حل مشکلات و ارتباط‌گیری موثر با دیگر کشورهای منطقه نگریست. از سوی دیگر، ازبکستان ازجمله کشورهای محصور در خشکی است و از این منظر برای دسترسی به آب های آزاد، به ارتباط‌گیری با ایران نیازمند است. نگاه عمدتا غربگرای دولت‌های یازدهم و دوازدهم و سرمایه‌گذاری تک‌بعدی روی پروژه «برجام»، موجب شد تا آسیای مرکزی خاصه ازبکستان هیچ‌گاه از وزن و اهمیت قابل اعتنا در سیاست خارجی کشورمان برخوردار نشود؛ فرودی که طی یک دهه گذشته در سطح همکاری و ارتباط میان ایران و آسیای مرکزی به وجود آمد، به لحاظ عرفی و عقلی خارج از منطق حاکم بر روابط بین‌الملل و نظریه‌های ضرورت همگرایی منطقه‌ای بود و باید هرچه زودتر، نسبت‌به انجام این تغییرات مصمم بود. خوشبختانه با توجه به نگاه منطقه‌گرای دولت سیزدهم، می‌توان به توسعه روابط میان تهران با کشورهای آسیای مرکزی امیدوار بود؛ موضوعی که بدون شک مطابق نظر غرب مشخصا آمریکا نیست.