به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، کنکور ۱۴۰۱ که پنجاه‌ودومین دوره آزمون سراسری در کشور بود، از هشتم تا یازدهم تیر با حضور یک میلیون و ۴۸۹ هزار و ۲۲۰ نفر داوطلب و افزایش حدود ۶۳ هزار نفر نسبت به سال گذشته در پنج گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی، علوم انسانی، هنر و زبان‌های خارجی مطابق روال سال‌های گذشته و بر مبنای تاثیر مثبت معدل تحصیلی برگزار شد.

بحث تغییر شیوه برگزاری کنکور به دلایل مختلف از جمله نگرانی فراوان داوطلبان و خانواده‌های آنها، تمرکز بیش از حد دانش‌آموزان بر شیوه تست‌زنی، منصفانه نبودن اجازه ورود به دانشگاه‌ها با آزمون چهارساعته و درآمدزایی فراوان برخی موسسات کنکوری از این آزمون، از سال‌ها قبل مطرح بود.

این بحث از سال گذشته و با تصویب مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۸۴۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی در تاریخ ۱۵ تیرماه ۱۴۰۰ و ابلاغ آن توسط رییس جمهوری وقت و رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی داغ‌تر شد. این مصوبه بار دیگر در جلسات شورا مطرح و اصلاح شد و در نهایت در جلسه ۸۶۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی (۱۷ خرداد ۱۴۰۱) به تصویب رسید، اما هنوز جزییات آن منتشر و توسط رییس جمهوری ابلاغ نشده و برگزاری آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ بر اساس این مصوبه، معلوم نیست. 

در این مصوبه که هنوز معلوم نیست برای آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ به اجرا درمی‌آید یا خیر، نمره کل آزمون اختصاصی و میانگین وزنی نمرات تراز شده دروس تخصصی در هر گروه­ آزمایشی است. از این رو، کنکور برای پذیرش در سال تحصیلی ۱۴۰۲ و بعد از آن در هر سال، ۲ بار برگزار می شود. نتیجه این آزمون، حداکثر برای ۲ سال و فقط برای همان گروه آزمایشیِ متقاضی، معتبر است.

نیمه دوم خرداد یا نیمه دوم تیر، زمان تعیین تکلیف کنکور ۱۴۰۲؟

در مجموع به گفته دکتر ابراهیم سوزنچی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و یکی از طراحان مصوبه شورا، موضوع کنکور در ۵ جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ یعنی جلسات ۸۳۹، ۸۴۳، ۸۵۵، ۸۶۲ و ۸۶۳ بحث و همه بندها بررسی شده است، ضمن اینکه جلسات رایزنی با همه ذی‌نفعان از وزارت آموزش و پرورش، سازمان سنجش آموزش کشور، آموزگاران و حتی موسسات کنکوری برای تغییر و تعدیل این مصوبه برگزار شده است.

در حالی که دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، می‌گوید این شورا از سال ۱۳۶۷ به مساله سنجش و پذیرش (کنکور) ورود داشته است و نیز ضوابط و مقرراتی هم در این زمینه مصوب کرده است، مجلس شورای اسلامی نیز از اواسط دهه ۸۰ موضوع کنکور و حذف آن را در کمیسیون های تخصصی طرح و در نهایت آبان ۱۳۸۶ قانون پذیرش دانشجو در دانشگاه­‌ها و مراکز آموزش عالی کشور را تصویب و تکالیفی برای سه وزارتخانه علوم، بهداشت و آموزش و پرورش تعیین کرد که تا پایان سال اول برنامه پنج ساله توسعه پنجم کشور (حدود سال ۹۱) کنکور را حذف کنند؛ اما قانون مذکور، سال ۹۲ توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی اصلاح و با نام قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، چند تکلیف بر عهده سازمان سنجش آموزش کشور و آموزش و پرورش گذاشته شد.

بر اساس قانون سال ۱۳۸۶  چون آن زمان دوره متوسط دوم چهار پایه بود، هر سال باید تاثیر معدل به ۲۵ درصد روی آزمون سراسری می‌رسید و در نهایت بعد از چهار سال کنکور حذف می‌شد. ولی از آنجا که وزارت آموزش و پرورش نتوانست امتحانات نهایی را برگزار کند، این قانون اجرا نشد و سال ۹۲ اصلاحیه‌ای روی آن صورت گرفت. بر اساس این اصلاحیه شورایی به نام شورای سنجش و پذیرش مطرح شد که بر اساس اصول و اختیاراتی که در قانون به آن اعطا شده، باید عمل می‌کرد و مساله حذف کنکور دیگر مطرح نشد. از جمله اینکه باید تاثیر معدل از سال اول شروع قانون بر نتیجه آزمون سراسری ۲۵ درصد می‌شد و هر سال تاثیر آن افزایش می‌یافت و ۸۵ درصد ظرفیت پذیرش دانشجو بدون کنکور تامین می‌شد. از این سه مورد فقط مورد سوم اجرا شد و هرگز تاثیر معدل قطعی نشد، معدل فقط تاثیر مثبت دارد و میزان آن نیز افزایش پیدا نکرد.

با توجه به تصویب مصوبه شورا در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی ولی ابلاغ نشدن آن، اکنون بحث شیوه برگزاری کنکور سال ۱۴۰۲ بر اساس این مصوبه بار دیگر مطرح شده است.

رییس سازمان سنجش آموزش کشور ابتدا نیمه دوم خرداد را زمان اعلام سیاست‌های کنکور ۱۴۰۲ دانست و گفت: از شورای سنجش و پذیرش دانشجو و همه مبادی ذیربط خواستیم تا نیمه دوم خرداد ماه سیاست‌های برگزاری کنکور سراسری سال آینده را به سازمان سنجش آموزش کشور اعلام کنند.

عبدالرسول پورعباس افزود: طبق روال، سازمان سنجش آموزش کشور یک سال قبل از برگزاری کنکور باید شرایط و وضعیت را اعلام کند؛ بنابراین از شورای سنجش و پذیرش دانشجو و همه مبادی ذیربط خواستیم تا نیمه دوم خرداد ماه سیاست ها را برای کنکور سراسری سال آینده به سازمان سنجش آموزش کشور اعلام کنند.

اگر قرار بر اعمال قانون مجلس شورای اسلامی در کنکور سال آینده باشد که همه چیز روشن است و کنکور ۱۴۰۲ مانند کنکور ۱۴۰۱ برگزار می شود. اگر بر مبنای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، کنکور ۱۴۰۲ اجرا شود که یک اصلاحیه باید از سوی رییس جمهور در قالب ابلاغیه دریافت کنیم. این اصلاحیه در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شد اما هنوز ابلاغ نشده است. مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی بدون اصلاحیه رییس جمهور، امکان اجرایی شدن ندارد. ملاک قرار دادن هر کدام از این موارد (قانون مجلس شورای اسلامی یا مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی) باید تا نیمه دوم خردادماه مشخص و به سازمان سنجش آموزش کشور اعلام شود.

با وجود این، حدودا دو هفته بعد هم وضعیت کنکور ۱۴۰۲ معلوم نشد و رییس سازمان سنجش آموزش کشور در نشست خبری برگزاری کنکور ۱۴۰۱ (۳۰ خرداد) اعلام کرد اگر مصوبه جدید کنکور شورای عالی انقلاب فرهنگی تا ۱۵ تیر در مورد چگونگی برگزاری کنکور ۱۴۰۲ به این سازمان ابلاغ نشود، مجبوریم کنکور ۱۴۰۲ را بر مبنای مصوبه سال قبل برگزار کنیم.

به گفته عبدالرسول پورعباس، این سازمان موظف است طبق قانون، یک سال قبل، نحوه برگزاری کنکور سال آینده را اطلاع‌رسانی کند.

اهمیت این موضوع باعث شد، خبرنگاران در اولین روز از برگزاری آزمون سراسری و در بازدید وزیر علوم از حوزه امتحانی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در این باره از وی سوال کنند. محمدعلی زلفی‌گل، در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی در این مورد اظهار داشت: این وزارتخانه درمورد کنکور ۱۴۰۲ منتظر تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

وی درمورد شیوه برگزاری کنکور ۱۴۰۲ گفت: ما فقط مجری برگزاری آزمون سراسری هستیم و سیاست‌گذاری توسط مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام می‌شود.

ما نمی‌توانیم برای این دو نهاد تعیین تکلیف کنیم و فقط مجری هستیم، وزارت علوم با دقت سیاست ها و قوانین و مقررات را اجرا می کند.

وزیر علوم درمورد کم بودن زمان برای تغییر شیوه اجرای کنکور ۱۴۰۲ اظهار داشت: اگرچه بر اساس قانون باید یک سال زودتر شیوه برگزاری آزمون سراسری را ابلاغ و اعلام کنیم، با کمی انعطاف‌پذیری و آمادگی سعی می‌کنیم سیاست ها را اجرا کنیم.

سوالات داوطلبان از رسانه‌ها، حذف دروس عمومی، زمان برگزاری آزمون و ...؟

اما با همه این توضیحات، و با وجود مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و قوانین مجلس شورای اسلامی، هنوز شیوه برگزاری کنکور ۱۴۰۲ معلوم نیست و همین امر به سرگردانی و نگرانی داوطلبان و خانواده‌های آنان دامن می‌زند. برای نمونه داوطلبان نمی‌دانند در صورت حذف دروس عمومی در آزمون سراسری، دقیقا کدام دروس، برای کدام گروه‌های آزمایشی حذف می‌شود. همچنین داوطلبی در تماس با ایرنا در مورد زمان برگزاری آزمون به ویژه با توجه به اینکه قرار است دوبار در سال برگزار شود، سوال می‌پرسید.

افزون بر این، بحث چگونگی ترمیم معدل دوره متوسطه برای آن دسته از داوطلبانی که معدل دوره متوسطه آنها مناسب نیست یا آنها که سوابق تحصیلی کاملی ندارند، مطرح است و این داوطلبان ترجیح می دهند به همان شیوه سابق و با اهمیت بیشتر کنکور نسبت به معدل، آزمون سراسری را بدهند.

برگزاری امتحانات نهایی با سوالات استاندارد و به شکل سراسری به گونه ای که در نهایت معدل داوطلبان نشان‌دهنده میزان واقعی سواد آنها باشد، چالش دیگری است که هم داوطلبان را نگران کرده و هم مسئولیتی بر عهده وزارت آموزش و پرورش می‌گذارد. 

با توجه به همه این نگرانی‌ها و اظهارات داوطلبان به نظر می‌رسد، سازمان سنجش آموزش کشور به عنوان مجری اصلی برگزاری کنکور باید با رایزنی با شورای عالی انقلاب فرهنگی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی زودتر نسبت به شیوه برگزاری آزمون در سال ۱۴۰۲ اطلاع‌رسانی کند تا داوطلبان دست‌کم سال آینده کنکور بدون دغدغه بیشتر، بتوانند خود را برای آزمون مهم و سرنوشت‌ساز زندگی خود آماده کنند.