همواره انتقاداتی به مالیات‌ستانی در ایران مطرح می‌شود که عادلانه نیست اما راه‌اندازی سامانه مؤدیان مالیاتی و پایانه‌های فروشگاهی با هدف ارتقای شفافیت اقتصادی کشور، کاهش چشمگیر فساد در اخذ مالیات و دریافت عادلانه مالیات منجر به جلوگیری از فرار و کتمان مالیاتی در کشور می‌شود.
«قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان» در جلسه علنی روز یکشنبه ۲۱ مهرماه ۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی تصویب و بعد از تایید شورای نگهبان در ۱۱ آبان‌ماه همان سال جهت اجرا ابلاغ شد. این قانون دارای ۲۹ ماده و ۲۸ تبصره است که در آن به وظایف نهادها، مؤدیان و سایر موارد پرداخته است.
بر این اساس، پایانه فروشگاهی شامل رایانه، دستگاه کارت‌خوان بانکی (pos)، درگاه پرداخت الکترونیکی یا هر وسیله دیگری است که امکان اتصال به شبکه‌های الکترونیکی پرداخت رسمی کشور و سامانه مؤدیان را داشته و از قابلیت صدور صورت‌حساب الکترونیکی برخوردار باشد.
سامانه مؤدیان نیز، تحت مدیریت سازمان امور مالیاتی است که در آن به هر مؤدی، کارپوشه
ویژه‌ای اختصاص‌یافته و تبادل اطلاعات میان مؤدیان و سازمان منحصراً از طریق آن کارپوشه انجام می‌شود.
مؤدیان می‌توانند با استفاده از هر سخت‌افزار یا نرم‌افزار اعم از رایانه شخصی، پایانه فروشگاهی، سامانه‌های ابری یا هر وسیله دیگری که حافظه مالیاتی به آن متصل شده باشد، به سامانه مؤدیان متصل شوند. مرجع نهایی ثبت، صدور و استعلام صورت‌حساب الکترونیکی، سامانه مؤدیان است.
طبق این قانون، کلیه اشخاص مشمول مکلف‌اند به ترتیبی که سازمان مالیاتی مقرر می‌کند، نسبت به ثبت نام در سامانه مؤدیان اقدام کنند. خرده‌فروشی‌ها و واحدهای صنفی که مستقیماً با مصرف‌کننده نهایی ارتباط دارند، علاوه‌بر عضویت در سامانه مؤدیان، موظف به استفاده از پایانه فروشگاهی است.
استفاده از پایانه فروشگاهی برای مؤدیانی که مستقیماً با مصرف‌کننده نهایی ارتباط ندارند، الزامی نیست؛ اما مؤدیان مزبور موظف‌اند کلیه صورت‌حساب‌های خود را به ترتیبی که سازمان مقرر می‌کند، از طریق سامانه مؤدیان صادر کنند.
سازمان امور مالیاتی کل کشور با همکاری اتاق اصناف ایران مکلف است نسبت به آموزش، توانمند‌سازی و مشاوره به اشخاص مشمول اقدام کند. به همین دلیل کارگروهی متشکل از نمایندگان سازمان امور مالیاتی، اتاق اصناف ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در هر استان تشکیل می‌شود.
فواید پایانه‌های مالیاتی جدید
کارکرد پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان برای تحقق اخذ عادلانه‌تر مالیات‌ها، افزایش درآمدهای مالیاتی و کاهش کسری بودجه و تورم، کاهش فرار مالیاتی و همچنین افزایش شفافیت اقتصادی در کشور بسیار لازم است.
کاهش چشمگیر فساد در اخذ مالیات، افزایش درآمدهای پایدار مالیاتی و کاهش کسری بودجه، کاهش حجم غیرشفاف و زیرزمینی اقتصاد، قابلیت رصد و کنترل نظام توزیع کالا باهدف جلوگیری از احتکار، کاهش فشار و بار مالیاتی از دوش بخش شفاف اقتصاد، فراهم شدن امکان اخذ مالیات از سوداگران، فراهم شدن امکان اخذ مالیات از فراریان مالیاتی و کاهش هزینه‌های مالیات‌ستانی از دیگر مزایای این سامانه‌ها است.
این سامانه‌ها امکان اخذ مالیات‌های تنظیمی نظیر مالیات بر عایدی سرمایه (CGT) با زیرساخت و داده‌های مربوط به سامانه مؤدیان که در نهایت امکان هدایت اعتبار و نقدینگی به سمت بخش‌های مولد اقتصاد را فراهم می‌کند.
مراحل نهایی‌‌سازی 3 زیرسامانه دریافت مالیات
«محمد برزگری»؛ رئیس‌مرکز تنظیم مقررات قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان از مراحل نهایی‌‌سازی فاز اول سامانه مؤدیان با پیاده‌‌سازی سه زیرسامانه اصلی شامل سامانه جمع‌آوری اطلاعات، سامانه ثبت‌نام و عضویت و سامانه کارپوشه مؤدیان خبر داد.
وی می‌افزاید: تولید سه زیرسامانه مرتبط با قانون پایانه‌های فروشگاهی و مؤدیان شامل سامانه جمع‌آوری صورت‌حساب‌های الکترونیکی، سامانه عضویت فعالان اقتصادی و سامانه کارپوشه مؤدیان در مراحل نهایی است که وظیفه جمع‌آوری کلیه صورت‌حساب‌های الکترونیکی که توسط مؤدیان مالیاتی و از طریق پایانه‌های فروشگاهی صادر می‌شود را دارد.
به گفته برزگری، این زیرسامانه به‌گونه‌ای طراحی‌شده که امکان جمع‌آوری صورت‌حساب‌های الکترونیکی را به‌صورت غیربرخط (off line) و برخط (on line) دارد. عضویت و ثبت‌نام مؤدیان مشمول اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، ثبت اطلاعات ابراز پرداختها، شماره حساب‌های بانکی تجاری و معرفی شرکت‌های معتمد هر مؤدی از طریق این زیرسامانه انجام می‌شود.
ایجاد عدالت مالیاتی با سامانه مؤدیان
«صدیف بدری»؛ عضو کمیسیون عمران مجلس می‌گوید که راه‌اندازی سامانه مؤدیان به‌طور کلان، شفافیت بسیار زیادی برای اقتصاد ایران ایجاد خواهد کرد و اخذ مالیات نیز با تکیه به شفافیت ایجاد شده از طریق سامانه مؤدیان، عادلانه‌تر خواهد بود.
او می‌افزاید که هر میزان اطلاعات اقتصادی افراد و شرکت‌ها شفاف‌تر باشد هم از فرار مالیاتی جلوگیری خواهد شد و هم در حق برخی از اصناف و کاسب‌ها اجحاف صورت نمی‌گیرد. اگر از طریق جمع‌آوری اطلاعات حاصل از راه‌اندازی سامانه مؤدیان و پایانه‌های فروشگاهی، اطلاعات اصناف شفاف شود، به‌طور مثال اجناسی که وارد فروشگاه‌ها شده و در یک سامانه ثبت و اطلاعات فروش آن هم در آن سامانه بارگذاری شود، به‌راحتی میزان درآمد اصناف مشخص خواهد شد و بر همان مبنا سازمان امور مالیاتی می‌تواند مالیات‌ها را تعیین کند که این روش عادلانه‌تر نظر می‌رسد که نسبت به نظام ممیزمحور فعلی بهتر و عادلانه‌تر خواهد بود.
«مجتبی رضاخواه»؛ عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نیز در این باره به می‌گوید که راه‌اندازی سامانه مؤدیان و پایانه‌های فروشگاهی، بانک اطلاعاتی خوبی در اختیار وزارت اقتصاد و دارایی قرار می‌دهد و این مسئله به منطقی شدن اخذ مالیات کمک می‌کند که این خواست عموم مردم و به عدالت نزدیک است.
وی راه‌اندازی سامانه مؤدیان و پایانه‌های فروشگاهی را حرکت سازنده کشور به سمت شفافیت‌های مالی می‌داند و معتقد است که وصول مالیات در کشور دچار مشکل اساسی بوده و قرار است دولت با اجرای قانون سامانه مؤدیان و پایانه‌های فروشگاهی بخشی از این مشکلات را حل کند و
هم راستا با اصلاحات ساختارهای اقتصادی کشور است.
بستن راه فرار مالیاتی
«جواد اسکندری»؛ کارشناس اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی را طرح بزرگ نظام مالیاتی برای شفافیت اقتصاد کشور می‌داند و می‌افزاید: اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان باشد، قانون پایه مالیاتی جدیدی نیست و صرفاً موجبات شفافیت اقتصادی را فراهم می‌کند. هیچ منطقی اجازه نمی‌دهد که از کارگر، کارمند، معلم و کسانی که دارای فعالیت اقتصادی شفاف هستند مالیات اخذ شود اما از بخش غیرشفاف مالیاتی اخذ نشود.
او، فرار مالیاتی را به‌اندازه فساد برای اقتصاد کشور ویرانگر و قوانینی از جمله قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان را حرکت به سمت شفافیت و افزایش درآمدهای مالیاتی از جهت مقابله با فرار مالیاتی عنوان می‌کند. البته اجرای کامل و موفق این طرح مستلزم هماهنگی و همکاری همه ارکان دولت، مجلس شورای اسلامی و آحاد مردم با نظام مالیاتی کشور است.
یادآوری می‌شود، به دلیل اشکالات موجود در نظام مالیات‌ستانی، حدود ۲۵ درصد یعنی، معادل یک‌چهارم تولید ناخالص داخلی فرار مالیاتی داریم، یعنی افراد زیادی در سیستم اقتصادی کشور در حال فعالیت هستند اما مالیات نمی‌دهند اما حالا با راه‌اندازی سامانه پایانه‌های فروشگاهی و مؤدیان دستیابی به اطلاعات شفاف و دقیق فراهم خواهد شد.
این سامانه‌ها با ایجاد بسترهای قانونی لازم زمینه مناسب برای تقویت یک نظام مالیاتی هوشمند فراهم می‌کنند و باعث شفافیت در فعالیت‌های اقتصادی می‌شود که زمینه ارتقای عدالت مالیاتی، شفافیت و رشد اقتصادی کشور فراهم خواهد کرد.
منبع: ایرنا
نظر شما