به گزارش جهان صنعت نیوز: این موضوع اگرچه به معنی احیای برجام و موفقیت مذاکرات نیست اما خبر خوبی است که می‌توان به آن دلخوش بود؛ شاهدش هم سفر قریب‌الوقوع جوزف بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران است. او در توئیتی نوشته است: «من به عنوان هماهنگ‌کننده برجام به تهران سفر خواهم کرد تا دیداری با امیرعبداللهیان و دیگر مقامات مربوطه داشته باشم. دیپلماسی تنها راه بازگشت به اجرای توافق و معکوس کردن تنش‌های کنونی است.» قبل از این توئیت اما سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان از سفر جمعه شب او به تهران برای دیدار با وزیر امور خارجه کشورمان و برخی دیگر از مقامات جمهوری اسلامی ایران خبر داده بود. به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه در این سفر که در چارچوب رایزنی‌های جاری میان ایران و اتحادیه اروپایی انجام می‌شود در خصوص مناسبات دوجانبه، برخی موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی و همچنین آخرین وضعیت مذاکرات رفع تحریم‌ها بحث و تبادل‌نظر صورت خواهد گرفت.
اهمیت این سفر وقتی بیشتر می‌شود که حواسمان باشد، او یک شب قبل با انریکه مورا و رابرت مالی شام کاری خورده و درباره برجام گپ زده است! این خبر را هم انریکه مورا معاون بورل با انتشار عکسی داد و توئیت کرد: «گفت‌وگوی عمیق در مورد برجام و چشم‌اندازهای منطقه‌ای در خاورمیانه به طور وسیع انجام شد.» او نوشت: «رابرت مالی بر تعهد قاطع آمریکا برای بازگشت به توافق تاکید کرده است.»
گفت‌وگوهای طرف‌های اروپایی و آمریکا یا سفر بورل به تهران اما تنها دلیل خوش‌بین شدن به از‌سرگیری مذاکرات نیست و اظهارات امیرعبداللهیان و مواضع اخیر ایران را نیز نباید نادیده گرفت.
وزیرخارجه کشورمان در رایزنی با همتای چینی خود تاکید کرد: «ایران با حسن نیت آماده دستیابی به یک توافق پایدار است.»
امیرعبداللهیان در نشست خبری مشترک بعد از رایزنی با لاوروف نیز ضمن ابراز امیدواری نسبت به اینکه در آینده نزدیک مذاکرات مربوط به لغو تحریم‌ها و احیای برجام از سر گرفته شود، گفت: «در همین راستا برنامه‌ریزی‌هایی در دستور کار وزارت خارجه است و امیدواریم با واقع‌بینی طرف آمریکایی بتوانیم در آینده نزدیک به نقطه نهایی توافق برسیم و در همین راستا آقای لاوروف از مواضع سیاسی ایران در مذاکرات و رسیدن به نقطه نهایی توافق از سوی روسیه تاکید کرد.»
اثر پیشنهاد ایران
حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌المللی اگرچه معتقد نیست که در آینده نزدیک نتیجه مشخصی در مذاکرات برجامی حاصل شود اما تحرکات اخیر را به فال‌نیک می‌گیرد. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: «تلاش‌هایی برای احیای مذاکرات درحال انجام است. به این خاطر که از اسفندماه مذاکرات متوقف شده و ظاهرا آینده روشنی هم نداشت اما اکنون تلاش‌های برای احیای مذاکرات و برگرداندن آن به ریل را شاهد هستیم.»
وی افزود: «گویا بعد از اینکه ایران به آمریکا نامه داده و پیشنهادی را ارائه کرده، طرف‌های غربی پیشنهاد ایران را قابل مذاکره دانسته‌اند. لذا در یک شام کاری بین انریکه مورا، جوزف بورل و رابرت مالی به این نتیجه رسیده‌اند که مذاکرات را دوباره شروع کنند. به نظر من اگر پیشنهاد تازه ایران را قابل مذاکره نمی‌دانستند، این دور جدید از مذاکرات نیز شروع نمی‌شد، بنابراین ظاهرا به این نتیجه رسیده‌اند که جای مذاکره وجود دارد. البته اینکه این مذاکرات به نتیجه خواهد رسید یا خیر را نمی‌دانیم و فقط امیدواریم که به نتیجه برسند.»
بهشتی‌پور در واکنش به اینکه لارا روزن، روزنامه‌نگار آمریکایی در توئیتر خود نوشته بود: «مقامات آمریکایی و اروپایی پیام‌های ایران را مبهم و در مورد برگزاری دیدارهای احتمالی توصیف کرده‌اند، نه پیشنهادهای اساسی در مورد چگونگی رفع شکاف‌های باقی مانده در توافق احیای برجام» گفت: «این توئیت‌ها در راستای دیپلماسی عمومی آمریکا است. یکی از شیوه‌های آمریکایی‌ها این است که به برخی خبرنگاران و نشریات مورد اعتماد خود یک‌سری اطلاعات می‌دهند که آنها برای آماده‌سازی افکار عمومی در جهتی که خود می‌خواهند، اقدام کنند. این همان شیوه‌ای است که ایران متاسفانه از آن استفاده نمی‌کند. برخلاف این توئیت اما میدل‌ایست‌آی نوشته بود که ایران خواسته تا آمریکا به جای خارج کردن سپاه از تحریم‌ها، قرارگاه خاتم‌الانبیاء را از تحریم خارج کند.»
وی افزود: «ایران این موضوع را تایید یا تکذیب نکرده، اما اگر درست باشد به این معنی است که ایران یک درجه تخفیف داده و خواسته صرفا قرارگاه خاتم‌الانبیاء که کار اقتصادی می‌کند از تحریم خارج شود. اگر این پیشنهاد درست باشد، حتما این فضای جدیدی برای باز کردن گره برجام است. آمریکا قبلا گفته بود که خروج سپاه از برجام خارج از چارچوب برجام است و نمی‌توان درباره آن مذاکره کرد، مگر اینکه ایران بپذیرد درباره همه مسائل خارج از برجام مذاکره کند. ایران ظاهرا در مقابل این منطق آمریکایی‌ها یک راه‌حل میانه پیشنهاد کرده که به موجب آن فقط قرارگاه خاتم‌الانبیاء از تحریم خارج شود. به هرحال می‌توان امیدوار بود که فضای فعلی تغییر کند چون گفت‌وگو کردن بهتر از وضعیت کنونی است.»
بهشتی‌پور ادامه داد: «در شرایط فعلی این اقتصاد ایران است که تحت فشار قرار دارد. آنها نهایتا نگران افزایش ذخایر اورانیوم ایران هستند اما واقعیت این است که بعد از صدور آن قطعنامه علیه ایران میزان ناامیدی‌ها افزایش یافته بود. الان با توجه به سفر آقای بورل و مذاکراتی که احتمالا از سر گرفته خواهد شد، امیدهای تازه‌ای به وجود خواهد آمد و شاید توافق حاصل شود. ما نیز امیدواریم که مشکلات رفع شود چون در صورت این توافق فضای جدیدی در اقتصاد ایران ایجاد خواهد شد ولو اینکه آمریکا زیر وعده‌های خود بزند. فعلا اما یک فرصت چندماهه هم که شده ایجاد می‌شود تا شاید اقتصاد کشور رونق بگیرد و از این وضعیت خارج شود.»
احیای مذاکرات
از سوی دیگر محمدجواد جمالی‌نوبندگانی عضو سابق کمیسیون امنیت ملی در پی انتشار اخبار اخیر خیلی خوش‌بین نشده اما امیدوار است که احیای مذاکرات هسته‌ای بتواند اثرات مثبتی داشته باشد. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: «همان‌طور که بارها گفته شده، برجام حداقل برای سه ضلع این مذاکرات یعنی ایران، آمریکا و اروپایی‌ها خیلی مهم و مورد احتیاج است. برای ایران بحث‌‌های اقتصادی مطرح است و برای اروپایی‌ها مسائل امنیتی. برای آمریکایی‌ها نیز مجموعه‌ای از این مسائل حائز اهمیت است به اضافه مسائل منطقه‌ای.»
وی سفر بورل به ایران را در همین راستا دانست و افزود: «برجام اما همان‌طورکه مورد احتیاج این اضلاع است، مورد تاخت و تاز عده دیگری هم است؛ مثلا رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای جنوب خلیج‌فارس که تمایلی به مثبت شدن مذاکرات برجامی ندارند. قبلا هم گفته شده و همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، رژیم صهیونیستی به شدت از طرف جناح تندرو لیکود و نتانیاهو تحت فشار است. در واقع برجام از یک سو مورد هجمه است و از سوی دیگری هم شاهد تمایل برای احیای آن هستیم.»
جمالی‌نوبندگانی در ادامه گفت: «اما اینکه از اخبار و تحولات و تحرکات اخیر نتیجه بگیریم که برجام در آینده نزدیک به نتیجه خواهد رسید، قدری خوش‌بینانه است. به این خاطر که بالاخره همه طرف‌ها به دنبال نتیجه‌گیری حداکثری برای خود هستند و به بحث‌هایی رسیده‌اند که هر دو طرف مذاکره روی آن حساس هستند. از آنجایی که مسائل حساس است هم مذاکرات زمان می‌برد و هم فشارها بیشتر است. ضمن اینکه اتفاقاتی که در رژیم صهیونیستی و آمریکا به خاطر انتخابات‌های آتی رخ خواهد داد، بر این مذاکرات اثرگذار است. تحرکاتی که در منطقه افزایش یافته نیز آثار خود را دارد. تحولات اخیر در ترکیه، عربستان، سفر بایدن به عربستان و… همه بر بحث برجام اثرگذار است.»
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با اشاره به اینکه «برجام دچار یک بیماری مزمن شده است» گفت: «باید دید که می‌توان این بیماری را درمان کرد یا خیر. فعلا از وضعیت بدبینانه اخیر که به نظر می‌رسید شکست مذاکرات نزدیک باشد، فاصله گرفته‌ایم. از آنجایی که ایران، اروپا و آمریکا مایل به شکست برجام نیستند، جای امیدواری را ایجاد کرده اما اینکه تصور کنیم خیلی سریع به احیای برجام خواهیم رسید هم خیلی زیادی خوش‌بینانه است.»
رایزنی‌های بورل در تهران
مذاکراتی که از سرگرفته یا به قول امیرعبداللهیان به ریل برمی‌گردد به نتیجه رسیده و موجب احیای برجام شود یا خیر را بعدا خواهیم فهمید اما علی‌الحساب باید منتظر ماند و دید که در نتیجه سفر بورل به ایران چه اتفاقاتی خواهد افتاد. گفتنی است که قبل از او هم انریکه مورا به تهران آمده و رایزنی‌هایی انجام داده بود که سبب شد طرف اروپایی از برداشته شدن موانع خبر دهد. در آن فقره البته کار به جایی نرسید و دیدیم که گزارش گروسی به شورای حکام و صدور قطعنامه کار را خراب کرد. این بار البته اظهارات امیدوارکننده‌تر به نظر می‌رسد و انتظار می‌رود که در نتیجه رایزنی‌های آتی، زمینه ادامه گفت‌وگوهای برجامی و احیای این توافق فراهم شود.
∎
نظر شما