روزنو :«دولتی که قادر به تثبیت قیمت مرغ و تخم‌مرغ نیست، چگونه می‌خواهد نرخ ارز خارجی را مدیریت کند.» این خلاصه‌ای از واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی به فروش محصولات پروتئینی بر پایه نرخ دلار نیمایی است.
شاید شما هم این‌روزها گذرتان به بازار افتاده و متوجه اتفاقات اساسی در مراکز عرضه محصولات پروتئینی شده‌اید؛ همان بازاری که این‌روزها با هرج‌ومرج بسیاری همراه است؛ هرج‌ومرجی که با رسیدن قیمت مرغ به 50هزار تومان آغاز شده و معلوم نیست در میانه‌های راه چه قیمتی را به خود ببیند. تحت چنین شرایطی روز گذشته این روند صعودی همچنان ادامه یافت و در نهایت هر کیلو مرغ در خرده‌فروشی‌ها با 45 تا 46هزار تومان وارد سبد خرید اقشار مختلف شد. هر چند بسیاری از فروشندگان هم‌زمان از نبود مشتری گلایه دارند و در نقطه مقابل این وضعیت، در بسیاری از مراکز عرضه دولتی نیز صف‌های طولانی دوباره در حال شکل‌گیری است.
هم‌زمان برخی گزارش‌ها نیز از افزایش عجیب قیمت روغن خبر می‌دهند و گفته می‌شود روغن پنج کیلویی جامد به 700هزار تومان رسیده. البته برخی از گزارش‌ها هم از رسیدن این میزان روغن به 490هزار تومان خبر می‌دهند. تحت چنین شرایطی اما بازار محصولات پروتئینی به‌خصوص مرغ بحرانی‌تر از سایر کالاهای اساسی است. نگاهی به روند بازار نشان می‌دهد که قیمت مرغ در چند وقت اخیر با روند صعودی مواجه بوده و گویا هیچ کنترلی در این زمینه نیست. یک فعال بازار می‌گوید: «20روزی می‌شود که مرغ‌های پروار شده با خوراک ارز نیمایی وارد بازار شده و به نظر می‌رسد قیمت هر کیلو از این محصول پروتئینی با توجه به شرایط تا 80هزار تومان نیز راه خواهد یافت.» فعال دیگری در این زمینه می‌گوید: «نتیجه افزایش قیمت خوراک طیور همین است؛ در طرح توجیهی برای راه‌اندازی مرغداری به این موضوع اشاره‌کرده‌ام که قیمت مرغ باید حداقل یک و نیم برابر شود تا یک مرغداری سود کند.» ازاین‌دست گزارش‌ها فروان است. تحت چنین شرایطی هم مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران قیمت تمام‌شده مرغ زنده را با ارز نیمایی کیلویی ۴۵هزار تومان عنوان کرد و گفته: «با توجه به تأمین نهاده‌های طیور با ارز نیمایی، از دو هفته دیگر مرغ زنده باید با نرخ نیمایی در بازار عرضه شود در غیر این صورت با ضرر هنگفت تولیدکنندگان روبه‌رو خواهیم شد.» تحت چنین شرایطی دوباره کمپین‌های نخریدن مرغ تشکیل‌شده، اما از طرف دیگر گفته می‌شود که قیمت جدید نیمایی برای این کالای اساسی در راه است و این یعنی طوفان دیگری از گرانی در راه است. در مجموع گفته می‌شود مرغ به قیمت دلاری در حال عرضه است. در واقع پس از حذف یارانه کالاهای اساسی، شاهد افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ در بازار هستیم، در این شرایط تسنیم نیز گزارش داده که تعرفه صادراتی این محصول حذف شده است. هم‌زمان زمزمه‌هایی نیز مبنی بر کاهش میزان جوجه‌ریزی و تولید مرغداران به گوش می‌رسد که در صورت انجام برآیند آن در آینده بالا رفتن قیمت مرغ حتی بیشتر از قیمت‌های مصوب ستاد تنظیم بازار است.
وضعیت مرغ به روایت فعالان این بازار
قیمت مرغ زنده با ارز نیمایی کیلویی 45هزار تومان تمام می‌شود. این جمله مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران با واکنش‌های بسیاری همراه شده است. بسیاری از نبود نظارت بر بازار و خیلی‌ها هم از تشکیل کمپین‌های نخریدن صحبت می‌کنند. در این میان اما فعالان بازار می‌گویند بی‌ثباتی در تعرفه مرغ باعث چنین اتفاقاتی شده؛ یک فعال بازار می‌گوید: «قیمت مرغ دیروز یک تعرفه داشت و امروز یک تعرفه دیگر؛ بی‌شک فردا هم این تعرفه تغییر خواهد کرد که همه این‌ها نظم و ثبات بازار را به هم می‌ریزد.» تغییرات این تعرفه‌ها درست در شرایطی مطرح است که دولت سیزدهم بارها وعده ثبات قیمت کالاهای اساسی را داده بود اما انگار آزاد شدن قیمت مرغ و تخم‌مرغ هم گام دیگری برای جراحی اقتصادی است. دست‌اندرکاران محصولات پروتئینی می‌گویند، قیمت تمام شده مرغ دیگر صرفه اقتصادی برای آن‌ها ندارد و درصورتی‌که قیمت مرغ واقعی نشود، بسیاری از تولیدکنندگان از چرخه تولید خارج می‌شوند. حبیب اسدالهنژاد در این زمینه به ایرنا درباره وضعیت تولید مرغ زنده و بازار این محصول این توضیح را داد: «جوجه‌ریزی بعد از ۲۱اردیبهشت‌ماه با ارز نیمایی صورت گرفته است، بنابراین مرغ زنده و گوشت مرغی که از یک هفته دیگر وارد بازار می‌شود، با ارز نیمایی باید محاسبه شود.» مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی اظهار داشت: «اکنون قیمت مرغ زنده در بازار به‌طور متوسط حدود ۳۰هزار تومان خریداری می‌شود، این بدان معناست که تولیدکنندگان ما روی هر کیلوگرم مرغ حداقل ۱۵هزار تومان ضرر می‌دهند، درحالی‌که قیمت واقعی مرغ زنده بدون احتساب سود برای تولیدکنندگان ۴۵هزار تومان و با احتساب سود اندکی ۴۹هزار تومان است.»
وی تصریح کرد: «با توجه به قیمت‌های دستوری و مصوب گوشت مرغ برای مصرف‌کنندگان، شاهدیم که با وجود افت قیمت مرغ زنده، نرخ گوشت مرغ گرم در بازار کاهش نمی‌یابد؛ به‌طوری‌که هفته گذشته قیمت مرغ زنده کیلویی ۲۸هزار تومان بود ولی قیمت گوشت مرغ گرم در بازار بین ۴۵ تا ۵۰هزار تومان به فروش می‌رسید.»
اسدالهنژاد گفت: «این موضوع برای یک واحد تولیدکننده ۴۰هزارتایی نزدیک ۱.۵میلیارد تومان خسارت است که بیش از یک دوره تسهیلاتی است که دولت قصد دارد این روزها به تولیدکنندگان بدهد؛ یعنی رقم زیان تولید از رقم تسهیلات بیشتر است و این تسهیلات تبدیل به بدهی غیرقابل پرداخت مرغداران به بانک‌ها خواهد شد و عملاً کمکی به مرغدار نیست.» این مقام صنفی با اشاره به اینکه مرغ زنده را از تولیدکنندگان ارزان می‌خرند و گوشت مرغ در بازار با قیمت‌های نامتناسب به فروش می‌رسد، گفت: «اینکه مرغ زنده را کیلویی ۳۰هزار تومان از مرغدار بخرند، اما در بازار ۵۰هزار تومان بفروشند، یعنی اینکه نظارتی روی بازار صورت نمی‌گیرد؛ زیرا قیمت مرغ گرم در بازار باید تابعی از قیمت مرغ زنده باشد که عموماً این‌گونه نیست.»
وی اضافه کرد: «در حال حاضر عرضه و تقاضا باعث شده گوشت مرغ گرم در بازار کمتر از نرخ مصوب باشد، ولی هنوز نرخ دقیق مصوب مرغ زنده از سوی دولت تعیین نشده است.»
مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی افزود: «در شرایط فعلی بازار گوشت مرغ تابع قیمت مرغ زنده نیست، زیرا دولت در پی اصلاح نظام یارانه‌ای قیمت گوشت مرغ را برای عمده‌فروشی و مصرف‌کننده اعلام کرده است، اما هنوز قیمت مصوب مرغ زنده برای تولیدکنندگان تعیین و مصوب نشده است. همین امر نگرانی‌هایی را برای بخش تولید ایجاد کرده است.»
اسدالهنژاد اظهار کرد: «با توجه به اصلاح نظام یارانه‌ای، به نظر می‌رسد دولت برای حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده باید قیمت مرغ زنده را واقعی کند، زیرا طبق آنچه در قرارگاه امنیت غذایی مطرح شد بر اساس آنالیزها قیمت هر کیلوگرم مرغ ۴۹هزار تومان تمام می‌شود که این رقم موردتوافق قرار گرفته است.»
وی افزود: «انتظار ما این است که دولت از محل اصلاح نظام یارانه‌ای که مجلس معادل ریالی مبلغ ۹میلیارد دلار (معادل ریالی) را در اختیار دولت قرار داده، از صنعت حمایت کند، به‌طوری‌که از این محل یا مابه‌التفاوتی به‌صورت نقدی در اختیار بخش تولید قرار دهد یا اینکه مبلغی را به تجار بدهد تا ۴٠ تا ۵٠درصد نهاده با قیمت قدیم عرضه شود و جلوی زیان مرغدار گرفته شود.»
مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی اضافه کرد: «واحدهای مرغداری که از ۲۱اردیبهشت‌ماه به بعد جوجه ریزی داشته‌اند با وجود پایین بودن قیمت مرغ زنده دچار خسارت خواهند شد که باید برای آن‌ها چاره‌ای اندیشیده شود و راه‌حل پیشنهادی هست که ارائه‌شده است.»
اسدالهنژاد تصریح کرد: «برخی از تولیدکنندگانی که قبل از اصلاح نظام یارانه‌ای جوجه ریزی داشتند و اکنون مرغشان آماده عرضه به بازار است باوجوداینکه مشمول دریافت نهاده با ارز ترجیحی می‌شدند، اما هنوز نهاده خود را دریافت نکرده‌اند؛ همچنین برخی از تولیدکنندگان نهاده‌هایشان مربوط به بهمن و اسفندماه سال ۱۴۰۰ است که هنوز نهاده خود را نگرفتند.»
وی با بیان اینکه برخی از تولیدکنندگان بیش از دو ماه هست که از بازارگاه نهاده خریده و پول پرداخت کرده‌اند، اما بار خریداری‌شده ارسال نشده است، گفت: بهانه تجار برای عدم ارسال نهاده‌ها، عدم تخصیص ارز است.
این مقام صنفی از دولت خواست تا در صورت لزوم برای حمایت از صنعت طیور کشور و ادامه حیات تولید در پی اصلاح نظام یارانه‌ای لازم است توزیع نهاده‌ها با یک مدیریت جهادی ساماندهی شود.
مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی گفت: «با وجود مازاد تولید در برخی استان‌ها و ضرر تولیدکنندگان اکنون گوشت مرغ به کشورهای هدف به شکل محدود صادر می‌شود که روند افزایش صادرات نیز می‌تواند به بخش تولید کمک کند.» آنچه از صحبت‌های فعالان بازار می‌توان فهمید نشان‌دهنده افزایش قیمت مرغ تا دو هفته دیگر است.