بازار؛ گروه بین الملل: قرار است چهارشنبه ۱۸ خرداد ماه نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته ای ایران قطعنامه صادر کند. در آستانه این نشست شاهد هیاهویی از سوی رژیم صهیونیستی در انتشار برخی اسناد ادعایی درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران بودیم و در همین خصوص نیز خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه ۱۱ خرداد ماه از قطعنامه پیشنهادی آمریکا به همراه سه عضو اروپایی برجام (آلمان، فرانسه و انگلیس) به شورای حکام آژانس خبر داد.
براساس گزارش رویترز، آمریکا و سه کشور اروپایی پیش نویس قطعنامه پیشنهادی مشترک خود به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ارائه داده و عنوان کرده‌اند که حل نشدن موضوعات مرتبط با مواد اورانیوم پیدا شده در سایت‌های اعلام نشده، به شدت مایه نگرانی است.
این چهار کشور همچنین گفته‌اند که «به دلیل همکاری ناکافی ایران» اختلافات و مسائل پادمانی همچنان حل نشده و از ایران خواسته‌اند که «فوراً پیشنهاد آژانس برای تعامل بیشتر برای حل و فصل همه مسائل پادمانی باقی‌مانده را بپذیرد.«
روز دوشنبه نهم خرداد ماه دو گزارش رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باز هم به رسانه‌ها درز کرد. مدیرکل آژانس در این گزارش اعلام کرده که اورانیوم غنی شده ایران به ۱۸ برابر حد مجاز در برجام رسیده و همچنین مدعی شده که ایران در ارائه پاسخ‌های «معتبر فنی» به سؤال‌های آژانس درباره پیدا شدن مواد هسته‌ای در ایران طی سه سال گذشته ناکام بوده است.
پیش نویس قطعنامه پیشنهادی آمریکا و سه کشور اروپایی عضو برجام به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با واکنش قاطع ایران روبرو شد و خطیب‌زاده نسبت به هرگونه اقدام غیرسازنده هشدار داد و امیرعبداللهیان هم مداخلات سیاسی در امور فنی آژانس را غیرسازنده خواند.
در خصوص این موضوع خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا انجام داده است که در ادامه می آید.
*رویترز گزارش داده که پیش نویس قطعنامه ای ضد ایرانی که حمیات اروپا و آمریکا را دارد به شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی ارسال شده است. به نظر شما چنین قطعنامه ای صادر خواهد شد؟
مقررات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصریح می‌کند که اکثریت دو سوم اعضای شورای حکام حد نصاب را تشکیل می‌دهند و تصمیمات حکام باید با اکثریت دو سوم اعضای حاضر اتخاذ شود. اعضای فعلی (۲۰۲۱-۲۰۲۲) شورای حکام شامل چین و روسیه و همچنین برخی کشورهای عضو مانند آفریقای جنوبی و ویتنام هستند که در چند سال گذشته روابط پایدار و صمیمانه ای با ایران داشته اند. کشورهای عضوی مانند هند نیز هستند که عموماً روابط خوبی با ایران داشته اند اما در جلسات قبلی درباره ایران به نفع غرب رای داده اند. تنها با نگاهی گذرا به اعضای فعلی شورای حکام، این احتمال وجود دارد که قطعنامه ای ضدایرانی اکثریت دوسوم را به خود اختصاص دهد، حتی اگر کشورهایی مانند چین و روسیه با چنین قطعنامه ای مخالفت کنند.
*برخی منابع خبری از جمله آکسیوس گزارش داده اند دولت بایدن به خاطر بسته نشدن مسیر گفتگو بعید است از این قطعنامه حمایت کند. ارزیابی شما چیست؟
من با گزارش اکسیوس موافق نیستم. اگر قطعنامه ای ضدایرانی در نشست آتی شورای حکام ارائه شود، از حمایت دولت بایدن برخوردار خواهد شد. چنین قطعنامه ای در واقع کار مشترک ایالات متحده و اروپایی ها خواهد بود.
*پیش از نشست مهم شورای حکام، رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی سفری به اسرائیل داشت. متعاقب این سفر اسرائیل اعلام کرد در صورت شکست دیپلماسی با ایران و ناکامی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای توقف برنامه هسته‌ای ایران، برای دفاع از خود اقدام خواهد کرد و تل آویو به اقدام در راستای توقف برنامه هسته‌ای ایران پایبند است. ارزیابی شما از این سفر و این بیانیه اسرائیل چیست؟
اسرائیل همیشه یک چرخ دنده اصلی در ماشین آلات گسترده دسیسه های ضد ایرانی غرب بوده است. در واقع، اسرائیل در روابط آژانس و ایران، به ویژه در دوران ریاست رافائل گروسی در آژانس بین المللی انرژی اتمی، نقش مهمی دارد. به سختی می توان گفت که تا چه حد تهدیدهای اخیر اسرائیل علیه ایران موضع گیری سیاسی است و چه مقدار از آنها ریشه در تصمیمات سیاسی واقعی دارد.
*با توجه به شرایط کنونی برخی کارشناسان معتقد هستند بهترین راه برون رفت از شرایط کنونی توافق موقت است. ارزیابی شما چیست؟
هر گونه توافق بین ایران و ایالات متحده یک توافق موقت خواهد بود و این شامل توافق احتمالی برای احیای برجام در حال مرگ است. دولت بایدن ضعیف است و کنگره آمریکا در مورد هرگونه توافق احتمالی آمریکا و ایران کاملاً صریح بوده است. به طور خلاصه، چیزی به نام توافق بادوام و پایدار بین ایران و آمریکا وجود ندارد مگر اینکه ایران در سیاست های خارجی و دفاعی خود چرخشی ۱۸۰ درجه ای ایجاد کند و جاه طلبی های منطقه ای و جهانی واشنگتن را بپذیرد.
*هر چه به زمان انتخابات میان دوره ای کنگره نزدیک می شویم، علاقه آمریکا برای توافق هسته ای با ایران کم می شود. چرا که حتی با یک توافق مناسب، بایدن نخواهد توانست در داخل مخالفان را عدم واگذاری امتیاز به ایران مجاب کند. نظر شما در این خصوص چیست؟
همانطور که در پاسخ قبلی خود گفتم، بایدن از نظر داخلی در موقعیت ضعیفی قرار دارد و نظرسنجی های عمومی در ایالات متحده به طور مداوم کاهش حمایت از بایدن را تایید می کند. به احتمال زیاد، بایدن پس از پایان انتخابات میان دوره ای نوامبر در موقعیت ضعیف تری قرار گیرد.
هر گونه امتیازی در مذاکرات با ایران میخ دیگری بر تابوت سیاسی بایدن خواهد افزود. ایران نباید طعمه مواضع و اظهارات افراد و «اتاق‌های فکری» شود که موافق برنامه‌های حزب دمکرات هستند یا برنامه‌های خاص خود را دارند و از این واقعیت غافل می‌شوند که با یک دولت آمریکا سروکار دارد که نمی‌تواند هرگونه کاهش اساسی و پایدار تحریم ها علیه ایران را انجام دهد.
شاید اکنون زمان آن رسیده است که ایران به جهان پس از برجام نگاه کند و از قید و بندهایی که کشور را در جستجوی سراب نگه داشته است جدا شود.