بازی آژانس در زمین صهیونیستها
پس از انتشار اخباری در خصوص هجمه به ایران در شورای حکام، وزارت امور خارجه چین روز پنجشنبه مخالفت شدید خود را با پیشنویس قطعنامه پیشنهادی آمریکا و تروئیکای اروپا علیه ایران در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد؛ اگرچه در نهایت ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با تأیید این تصمیم را تأیید کرد. وی با تأیید تلاشهای ضد ایرانی به رغم ادعای دولت بایدن مبنی بر در پیش گرفتن دیپلماسی در قبال ایران افزود که میتوانیم تأیید کنیم که هفته جاری به همراه فرانسه، آلمان و انگلیس قطعنامهای ارائه خواهیم کرد که از ایران میخواهد با آژانس اتمی همکاری کامل را داشته باشد.
این رویکرد غیرسازنده که البته موضوع جدیدی نیست و در این سالها بارها شاهد رویکرد مشابه از سوی غربیها و سازمان بینالمللی علیه ایران بودهایم، چالشهای جدیدی را روبهروی ایران و غرب قرار خواهد داد و بر افزایش حس بیاعتمادی میانجامد. از سوی دیگر اما سعید خطیبزاده سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان روز جمعه با انتشار مطلبی در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: ایران به عنوان یکی از امضاکنندگان اولیه پیمان منع اشاعه، نسبت به تضعیف بیش از پیش اعتبار آژانس بینالمللی انرژی اتمی به همگان هشدار میدهد.
سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: «کسی نمیتواند در قبال برنامه مخفی تسلیحات اتمی اسرائیل سکوت پیشه کند و سپس ادعای بیطرفی کرده و درباره فعالیتهای صلحآمیز هستهای ایران سخن بگوید.» بر این اساس و با توجه به اینکه رژیم صهیونیستی علیرغم برخورداری از کلاهکهای اتمی حاضر به سخنگویی در این خصوص به هیچ سازمان بین المللی نیست، اما «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی شامگاه پنجشنبه و در آستانه برگزاری نشست شورای حکام به سرزمین اشغالی سفر میکند تا آخرین دستورات سیاسی خود را از مقامات این رژیم بگیرد.
این سفر با واکنش امیرعبداللهیان مواجه شد و وی در گفتوگو با بورل با اشاره به اقدامات مخرب رژیم صهیونیستی که خود مجرم اصلی فعالیتهای غیرقانونی هستهای در جهان است، سفر گروسی مدیرکل آژانس به تلآویو در آستانه نشست شورای حکام را در تعارض با رعایت اصل بیطرفی و جایگاه فنی و حرفهای آژانس خواند.
گروسی که در زمان مأموریت خود در آژانس از هیچ تلاشی برای راضی کردن اربابان صهیونیست و غربی خود کوتاهی نکرده است، در این روزها حالا میداندار بازی غربیها و صهیونیستها علیه ایران شده است و با گزارشهای غیرفنی و غیرتخصصی نه تنها آبرویی برای آژانس بازی نگذاشته است، بلکه جایگاه این نهاد بینالمللی را تا پایینترین سطح کاهش داده و تبدیل به یک نهاد دولتی کرده است.
هشدار امیرعبداللهیان به آمریکا و سه کشور اروپایی
تحرکات غربیها و صهیونیستها واکنش مقامات کشورمان را در پی داشت. حسین امیرعبداللهیان نیز روز جمعه در تماس تلفنی با «جوزف بورل» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اقدام اخیر آمریکا و سه کشور اروپایی در تهیه پیشنویس قطعنامه آژانس بینالمللی انرژی اتمی را رفتاری برخلاف رویه دیپلماسی، شتابزده و غیرسازنده خواند که موجب سختتر و پیچیدهتر شدن روند مذاکرات خواهد شد.
امیرعبداللهیان با اشاره به قانون مجلس شورای اسلامی هشدار داد، هرگونه اقدام سیاسی از سوی آمریکا و سه کشور اروپایی در آژانس، بیتردید با واکنش متناسب، مؤثر و فوری جمهوری اسلامی ایران مواجه خواهد شد. پس از قانون راهبردی مجلس و گامهای مؤثر ایران در جهت بازگشت دستاوردهای هستهای و رسیدن به غنای 60 درصدی و راهاندازی مجدد سانتریفیوژها و همچنین ایجاد محدودیت برای بازرسیهای مداوم آژانس، حالا شاید قدمهای محکمتری در دستور کار مقامات تصمیم گیرنده کشورمان باشد.
افزایش درصد غنی سازی اورانیوم و بکارگیری فناوریهای بروزتر از یک سو و خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاح هستهای NPT از سوی دیگر میتواند از جمله واکنشهای احتمالی ایران پس از قطعنامه احتمالی در شورای حکام باشد. اگرچه آژانس در ماههای اخیر مواضع متفاوتی را از خود به نمایش گذاشته است ولی توجه امیرعبداللهیان به تناقضات گزارشهای آژانس نیز قابل توجه است. وزیر امور خارجه کشورمان در گفتوگوی تلفنی با «ویویان بالاکریشنان» در پاسخ به سؤال همتای سنگاپوری خود، با اشاره به ضرورت خاتمه یافتن فضاسازیهای تصنعی و غیرسازنده در نشست پیش روی حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی تأکید کرد: روند همکاریهای فنی آژانس و سازمان انرژی اتمی و تأیید مکرر صلحآمیز بودن برنامه هستهای ایران از سوی آژانس را نمیتوان به یکباره با یک اعمال نظر شتابزده سیاسی وارونه جلوه داد. وزیر امور خارجه کشورمان افزود: در سفر اخیر گروسی به تهران ما با روندی مثبت به توافقی مرضیالطرفین رسیدیم. مداخلات سیاسی در امور فنی آژانس را کاملا غیرسازنده میدانیم.
حالا علاوه بر چین، روسیه نیز این روند را غیرسازنده میداند. در همین راستا لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در گفتوگوی تلفنی با همتای ایرانی خود، بر مخالفت قطعی مسکو با پیشنویس قطعنامه آمریکا و سه کشور اروپایی در شورای حکام آژانس تأکید کرد. «لاورف» افزود: این پیشنویس فاقد هرگونه تأثیر مثبتی است و موضوعات در دستور کار همکاری ایران و آژانس باید در مسیر فنی آژانس حل و فصل گردد.
سیاسی کاری گروسی
میخائیل اولیانوف نیز عصر شنبه در توئیتی پیشنویس قطعنامه غرب علیه ایران را «بیمعنا» توصیف کرد و افزود: اگر کشورهای غربی بخواهند پیامی را در مورد نیاز به تعامل نزدیکتر [میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی] ارسال کنند (که روسیه از آن حمایت میکند)، میتواند به صورت شفاهی انجام شود. اولیانوف پیشتر هشدار داده بود: اگر هفته آینده آژانس بینالمللی انرژی اتمی قطعنامه غرب درباره ایران را تصویب کند، چشمانداز تکمیل موفقیت آمیز مذاکرات وین و احیای برجام مبهمتر خواهد شد. این دیپلمات روس خاطر نشان کرد: اگر اتحادیه اروپا میخواهد به توافق برسد، باید (بهجای قطعنامه) تلاشهای دیپلماتیک بیشتری انجام دهد.
گزارش آژانس که حالا نقطه آغاز تنشهای اخیر شده است با لحنی انتقادی و بدون اشاره به خروج ایالات متحده آمریکا از برجام و تأیید اقدامات ایران ذیل پادمان، ایران به نقض تعهدات برجامی متهم شده و حتی از تهران بابت عدم اجرای تعهدات فرابرجامی هم گلایه شده است. گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی که مدعی عدم اقدامات مؤثر ایران در ارائه پاسخهای رضایتبخش است، در حالی منتشر شده است که تهران و این نهاد در ماه مارس اعلام کرده بودند تلاشهای جدیدی را برای روشن کردن مسائل موجود انجام میدهند.
در ۱۴ اسفند ۱۴۰۰، در کنفرانس مطبوعاتی مشترک رئیس سازمان انرژی اتمی و رافائل گروسی، طرفین از توافق بر سر چارچوب زمانی تا خرداد ۱۴۰۱ برای حل اختلافات فی مابین تاکید کردند اما در گزارش جدید آژانس به شورای حکام آمده است «در بحث منشأ ذرات اورانیوم یافت شده در سه سایت هستهای اعلام نشده، ایران توضیحاتی که به لحاظ فنی معتبر باشد، ارائه نکرده است. موضوعات پادمانی مربوط به این سه مرکز همچنان حل نشده باقی ماندهاند.» این گزارش و اظهارات مقامات آمریکا، نشان میدهد طرف غربی به دنبال مققصر نشان دادن ایران است اما مواضع کشورهای دیگر و ایران این گزاره را تأیید نمیکند.
غلبه نگاه فنی بر موضوعات در دستور کار آژانس باید بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد و کشورهای عضو از رئیس این سازمان بخواهند که بیش از این درگیر مسائل سیاسی و همکاری با دشمنان این سازمان نشود. این رویکرد نه تنها کمکی به حلوفصل موضوعات تحت مأموریت این سازمان نخواهد کرد، بلکه به جایگاه حقوقی آن آسیب جدی وارد خواهد کرد.