در آستانه برگزاری نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ششم ژوئن (۱۶ خرداد) آمریکا و ۳ کشور اروپایی حاضر در برجام پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی مشترک خود به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ارائه دادند.

این را خبرگزاری رویترز روز گذشته اعلام کرد و گزارش داد واشنگتن و تروئیکای اروپا مدعی شده‌اند حل نشدن موضوعات مرتبط با اورانیوم پیدا شده در سایت‌های اعلام نشده، بشدت مایه نگرانی است. این ۴ کشور غربی همچنین ادعا کرده‌اند «به دلیل همکاری ناکافی ایران» اختلافات و مسائل پادمانی همچنان حل‌نشده باقی مانده است. آمریکا، فرانسه، انگلیس و آلمان در پیش‌نویس این قطعنامه از ایران می‌خواهند «فورا پیشنهاد آژانس برای تعامل بیشتر برای حل و فصل همه مسائل پادمانی باقیمانده را بپذیرد». بنا بر ادعای رویترز، پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی مشترک آمریکا و ۳ کشور اروپایی برای همه کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارسال شده است.

آژانس اخیرا در گزارشی مدعی شد ایران همچنان به سوالات درباره منشأ ذرات اورانیوم یافت‌شده در ۳ سایت هسته‌ای اعلام‌نشده پاسخ نداده است. خبرگزاری رویترز در این باره نوشته بود: در گزارش فصلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آمده که ایران همچنان نتوانسته توضیحاتی که اعتبار فنی داشته باشد درباره یافته‌ها در این سایت‌های هسته‌ای ارائه دهد. رویترز ادامه داد: در این گزارش آمده است: «مشکلات پادمانی درباره این ۳ مکان همچنان برجسته است».

کارشناسان گزارش آژانس را مقدمه‌ای برای اقدام تکمیلی‌تر در شورای حکام برای صدور قطعنامه علیه ایران می‌دانند و معتقدند تصویب احتمالی قطعنامه در راستای نقطه عزیمت طرف‌های غربی به سمت پذیرش شکست احیای برجام محسوب شده و آخرین شانس‌ها برای موفقیت توافق در وین را از بین می‌برد.

این در حالی است که رافائل گروسی همان‌طور که شیوه مدیریتی او پس از سکانداری مدیرکلی آژانس در خارج کردن مسیر پرونده ایران از جنبه فنی و منطبق کردن آن با نوسانات سیاسی، نشان داده است، این بار هم بر خلاف قول و قرارهای خود در سفرهای چندباره به تهران (از جمله اسفند 1400) برای حل موضوعات فی‌مابین ایران و آژانس، در گزارش تازه خود تلاش کرده تمام اسناد و پاسخ‌های فنی تهران را به کلی نادیده بگیرد و با نوسان‌گیری از آنچه درباره مذاکرات وین در حال رخ دادن است گزارشی به اعضا ارائه دهد که به یک بیانیه سیاسی بیشتر شباهت دارد تا یک گزارش فنی. این همان نکته‌ای بود که سرپرست نمایندگی ایران در وین هم به آن اشاره کرد و گفت: گزارش مدیرکل آژانس منعکس‌کننده همکاری‌های گسترده ایران با آژانس نیست. جمع‌بندی گزارش عینا همان مطالبی است که مدیرکل حتی پیش از پایان مراحل پیش‌بینی شده در بیانیه مشترک، در پارلمان اروپا قبل از برگزاری دور سوم مذاکرات فنی ارائه کرد. این گزارش متاسفانه با کنار گذاشتن استدلالات مبسوط، مستدل و فنی مطرح شده از سوی طرف ایرانی و نامعتبر خواندن غیرمنصفانه آنها، همچنان بر مفروضات از پیش تعیین شده آژانس تکیه کرده و بر این اساس جمع‌بندی یک‌طرفه خود را ارائه می‌دهد. محمدرضا غائبی همچنین تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران این رویکرد را غیرسازنده و مخرب نسبت به روابط و همکاری‌های جاری و نزدیک ایران و آژانس ارزیابی کرده و معتقد است آژانس باید متوجه عواقب مخرب انتشار چنین گزارش‌های یک‌سویه‌ای باشد که می‌تواند بهانه لازم را به دست مخالفان روابط ایران و آژانس و مخالفان قسم‌خورده احیای برجام بدهد. سرپرست نمایندگی کشورمان در وین این را هم تصریح کرد که تا زمانی که توافق احیای برجام صورت نپذیرد، آژانس به اطلاعات حافظه دوربین‌های مستقر خود و اطلاعات دیگر در این زمینه دسترسی نخواهد داشت.

گروسی هفته گذشته در میزگرد مجمع جهانی اقتصاد در داووس گفته بود: «گفت‌وگوها با ایران با هدف پایان دادن به یک بن‌بست طولانی بر سر منشأ ذرات اورانیوم یافت شده در سایت‌های به ظاهر قدیمی اما اعلام نشده، در مقطع بسیار دشواری قرار دارد و دشوار است بتوان تصور کرد توافق درباره احیای برجام اجرا شود، در حالی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هنوز پاسخ‌های مورد نظر خود در رابطه با این موضوعات را دریافت نکرده است». با این وجود اگر مدیر کل قصد کرده باشد با قرار دادن آژانس در جهت اراده آمریکا و شرکای غربی‌اش، همه چیز را به نقطه اول بازگرداند این اقدام حتما به نفع هیچ کس نخواهد بود.

اقدام واشنگتن به همراه شرکای خود در لندن، پاریس و برلین برای صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام نخستین‌بار نیست که در دستور کار آنها قرار می‌گیرد. از زمان روی کار آمدن دولت بایدن و پس از اقدامات جبرانی ایران ذیل قانون هسته‌ای مجلس از جمله غنی‌سازی 60 درصد، در 2 نوبت -یکی اسفند سال 99 و بار دیگر تابستان سال گذشته- ایالات متحده پیش‌نویس قطعنامه‌ای را در اختیار اعضای شورای حکام قرار داد که در لحظات آخر برای ضربه نخوردن به مسیر مذاکرات احیای برجام از آنها صرف نظر کرد تا از فاز تقابل با ایران که توسعه توان هسته‌ای را در دستور کار قرار داده اجتناب کند.

از طرف دیگر آمریکا در کنار فعال کردن مکانیزم ماشه - اسنپ بک - توسط تروئیکای اروپا که یک بار آن را با تجربه شکست‌خورده‌ای تست کرده، قطعنامه شورای حکام را اهرم فشاری علیه ایران در نظر می‌گیرد که شاید بتواند با آن تهران را از خواست‌های مشروع خود منصرف کرده و توافق مدنظر و زیاده‌خواهانه خود را به کشورمان تحمیل کند. در این راستا وزیر خارجه روسیه سه‌شنبه در جریان سفر به منامه ابراز نگرانی کرد که واشنگتن در جریان مذاکرات مربوط به ازسرگیری برنامه جامع اقدام مشترک درباره برنامه هسته‌ای ایران، شروط مضاعفی را به عنوان بخشی از روند مذاکرات مطرح کرده است که به عنوان مانعی برای احیای این توافقنامه مهم بین‌المللی عمل می‌کند. سرگئی لاوروف گفت: «درباره بازگشت به اجرای کامل توافقنامه هسته‌ای با ایران، موانعی به وجود آمده است که در وهله نخست، به دلیل موضع‌گیری ایالات متحده است که تلاش می‌کند شروط مضاعفی را در روند مذاکره مطرح کند و در نتیجه قصد اصلی مقامات واشنگتن ایجاد تغییراتی در محتوای اصلی برجام است که به تایید شورای امنیت سازمان ملل رسیده و کارایی خود را ثابت کرده است».

منبع: وطن‌امروز