صاحب‌خبر - دوشنبه گذشته گزارش رسمی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شورای حکام درباره وضعیت برنامه هسته‌ای ایران منتشر شد که در آن با لحنی انتقادی و بدون اشاره به خروج آمریکا از برجام و تأیید اقدامات ایران ذیل پادمان، ایران به نقض تعهدات برجامی متهم شده و حتی از تهران بابت عدم اجرای تعهدات فرابرجامی هم گلایه شده است. در این گزارش، گروسی مدیرکل آژانس تأکید کرده که این نهاد فنی به‌دنبال پیگیری ادعاهای سیاسی رژیم صهیونیستی درباره سه مکان و فعالیت‌های ادعایی در آنها بوده است که با توجه به غیرقانونی بودن این درخواست و با وجود مساعدت مسئولان کشورمان برای شفافیت در این زمینه، درخواست‌های بازرسان آژانس مورد قبول قرار نگرفته است. این مسئله در حالی مطرح شده است که پرونده مربوط به «ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران» یا همان PMD یک‌بار به‌طور کامل توسط آژانس مورد بررسی و بازرسی قرار گرفت و نهایتاً نیز با انجام بازرسی‌های گسترده و فراپادمانی، آژانس صراحتاً در گزارشی مکتوب اعلام کرد که این پرونده بسته شده است، بنابراین، ادعای سیاسی مقامات اسرائیل ـ که اساساً حتی عضو معاهده NPT هم نیست ـ درباره سه مکان خاص در ایران، نمی‌تواند و نباید مورد استناد یک نهاد فنی و تخصصی مانند آژانس قرار بگیرد. آژانس انرژی اتمی همچنین ادعا کرد که اورانیوم غنی‌‌شده ایران به 18برابر حد مجاز در برجام رسیده است. آمریکا پاسخ‌های مورد انتظار را نداده است این گزارش با واکنش تهران روبرو شد. در همین رابطه، سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری روز گذشته خود، درباره گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیان کرد: این گزارش بازتاب دهنده واقعیت گفت‌وگوهای ایران و آژانس نیست. بعد از توافقی که بین ایران و آژانس در تهران انجام شد به صورت مکتوب ایران پاسخ‌هایی را به آژانس داشت و چند دور مفصل نشست حضوری برگزار شد که پاسخ‌های فنی و ارائه مستندات از سوی ایران صورت بگیرد. این گزارش همانی است که گروسی در پارلمان اروپا پیش از دور سوم گفت‌وگوهای ایران و آژانس به صورت شتاب‌زده اعلام کرد. وی ادامه داد: این گزارش از همان موقع و حتی قبل از نشست ایران و آژانس جمع‌بندی شده بود و به نظر می‌رسد شتاب زدگی در این جمع‌بندی وجود دارد. گزارش منصفانه و متوازن نیست. بیم این می‌رود فشار صهیونیست‌ها و برخی طرف‌ها باعث شده مسیر گزارش از فضای فنی به سیاسی برود و امیدواریم این مسیر اصلاح شود. این دیپلمات ارشد کشورمان همچنین درباره اظهارات رابرت مالی نماینده آمریکا در امور ایران مبنی بر این‌که شانس رسیدن به توافق در حد پایین است و اظهارات مقامات فرانسه در این خصوص و اتفاقات اخیر از جمله ترور شهید صیاد خدایی و این‌که آیا این‌ها به معنای به بن بست رسیدن توافق است؟ نیز گفت: اظهاراتی که برخی مقامات آمریکایی با طراحی و یا پاسخ به داخل خود مطرح می‌کنند، ملاک ما برای اظهارنظر نیست. در حوزه مذاکرات وین کنش ما کاملا روشن است و واکنشی به اظهاراتی که با مصارف داخلی بیان می‌شود، نداریم. سخنگوی دستگاه دیپلماسی بیان کرد: آنچه برای ما مهم است پیام‌هایی است که از مجاری مرسوم بین ما و آمریکا در حال رفت و برگشت است و ایران در آن مسیر ابتکارات خود را ارائه کرده است. رفت و برگشت‌هایی بوده و آمریکا پاسخ‌های مورد انتظار را نداده است. اگر آمریکا از تذبذب در رفتار فاصله بگیرد و تصمیم سیاسی را بگیرد و اعلام کند، بن بستی نیست و می‌توان درصد باقیمانده از توافق را نهایی کرد. خطیب‌زاده خاطرنشان کرد: الان مکث در گفت‌وگوها به دلیل بی پاسخ گذاشتن ابتکاراتی است که ایران و اروپا دادند و باید ببینیم چه زمانی آمریکا می‌خواهد تصمیم خود را اعلام کند. به تعهدات خود پایبندیم همچنین حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه روز گذشته در نشست هم اندیشی سالانه مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه گفت: ما باید در عمل شاهد تغییر رفتار آمریکا باشیم. به وزیر خارجه‌ای که حامل پیام بود گفتم که چرا شما مکرر می‌گویید تعهد نمی‌دهیم که دولت بعدی اجرا کند. گفتم به «کامالا هریس» بگویید که اگر قرار باشد گروه شورشی در کاخ‎سفید حاکم باشد، به ما بگویید. وی گفت: دولت قبلی در ایران برجام را پذیرفت، ولی دولت جدید هیچ وقت نگفت ما برجام را نمی‌پذیریم و درباره توافق جدید صحبت کنیم. برخی منتقدان ما می‌گویند چرا می‌خواهید به برجام برگردید. پایبندی به تعهدات در دستورکار ما قرار دارد. «محمدرضا غائبی» سرپرست نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز در واکنش گفت: گزارش رافائل گروسی مدیرکل آژانس اتمی منعکس‌کننده همکاری‌های گسترده ایران با آژانس نیست. واکنش چین و روسیه به درز گزارش آژانس از سوی دیگر «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین هم از درز مجدد گزارش آژانس اتمی درباره ایران به رسانه‌ها انتقاد کرد و آن را موجب گمانه‌زنی‌های غیرضروری پیش از نشست شورای حکام آژانس اتمی دانست. نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی همچنین ضمن اشاره به این که مذاکرات وین از ۱۰مارس دچار وقفه شده تاکید کرد، اکنون توپ در زمین واشنگتن است. علاوه بر اولیانوف، «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه هم با اشاره به نقش این کشور در مذاکرات هسته‌ای ایران، گفت که آمریکا در تلاش برای تحمیل شرایطی اضافی به برجام است. «ژائو لیجیان» سخنگوی وزارت امور خارجه چین نیز در نشست خبری روز گذشته خود اظهار داشت که چین از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران برای حل همه مسائل پادمانی باقی‌مانده از طریق گفت‌وگو و رایزنی حمایت می‌کند.این در شرایطی است که «برایان هوک» نماینده سابق آمریکا در امور ایران، ضمن حمایت از استراتژی فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی ایران، به رییس‌جمهور کنونی آمریکا توصیه کرد که مرگ توافق هسته‌ای را اعلام و از طرح‌ جایگزین برای مقابله با ایران استفاده کند! به همین دلیل است که بسیاری از کارشناسان پرونده هسته‌ای ایران معتقدند که اساساً مخاطب این گزارش رافائل گروسی، نه شورای حکام بلکه مقامات رژیم صهیونیستی بوده است؛ چراکه متن، لحن و محتوای این گزارش به هیچ عنوان فنی نیست و صرفاً حالت یک بیانیه سیاسی را دارد. گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که مدعی عدم اقدامات مؤثر ایران در ارائه پاسخ‌های رضایت‌بخش است، در حالی منتشر شده است که تهران و این نهاد در ماه مارس اعلام کرده‌ بودند تلاش‌های جدیدی را برای روشن کردن مسائل موجود انجام می‌دهند. اما باید منتظر ماند و دید هفته آینده، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چه تصمیمی را در واکنش به این گزارش خواهد گرفت و آیا به‌سمت صدور یک قطعنامه ضدایرانی می‌رود یا خیر؛ اقدامی که اگر صورت بگیرد، می‌تواند به‌عنوان «شلیک سیاسی آژانس به مذاکرات احیای برجام» تعبیر شود.∎​