ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی شهید بهشتی در گفت‌وگو با سپید: برخی شواهد محیطی حاکی از گردش دلتا در کشور است
کرونا این روزها در کشور آرام گرفته است، شواهد میدانی از بیمارستان‌های سراسر کشور و آمارهای روزانه وزارت بهداشت شاهدی بر این مدعا هستند. حتی نقشه‌های کرونایی نیز این وضعیت را تایید می‌کند چنانکه بر اساس آخرین نقشه کرونایی در کشور هیچ شهری در وضعیت قرمز و نارنجی قرار نداشته و ۲۵۹ شهر در وضعیت زرد و ۱۸۹ شهر هم در وضعیت آبی کرونایی قرار دارند. بنابراین با توجه به نقشه رنگ‌بندی کرونایی در کشور، در حال حاضر هیچ شهر پرخطری از نظر شیوع و بروز کرونا در کشور وجود ندارد. با وجود این آمارها به نظر می‌رسد ایران به شرایط پایداری در کنترل بیماری رسیده است با این حال نگرانی‌هایی نیز از سوی برخی از مسئولین مطرح می‌شود.
حمیدرضا جماعتی دبیر کمیته علمی کشوری کرونا در این رابطه اظهار کرد: «با توجه به اینکه گزارشاتی از بعضی کشورها مانند کشورهای آفریقایی و آمریکا برای بروز سویه‌های جدید B.1.1.7 از اومیکرون در این کشورها و همچنین بروز دوباره سویه‌های ترکیبی دلتا و اومیکرون در برخی کشورهای خاورمیانه وجود دارد، نگرانی‌هایی ایجاد شده مبنی این است که ممکن است در آینده دوباره با موج‌هایی از ویروس کرونا مواجه باشیم وجود دارد. بنابراین توصیه کمیته علمی بر این است که پروتکل‌ها و شیوه نامه‌های بهداشتی ، به خصوص توسط گروه‌های پرخطر حتما رعایت شود.»
گروه‌های پرخطر دوز چهارم را مصرف
جماعتی همچنین بیان کرد: «توصیه دیگر ما این است که گروه‌های پرخطر مانند سالمندان، افراد یا بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند و یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، لازم است دوز چهارم واکسن کرونا را تزریق کنند. کودکان 5 تا 11 ساله هم که انجام واکسیناسیون کرونا برایشان به تصویب رسیده، حتما واکسیناسیون را انجام دهند، زیرا کودکان می‌توانند عامل انتقال بیماری باشند، بنابراین چنانچه واکسیناسیون را انجام ندهند با بروز سویه‌های جدید بازهم می‌توانند باعث انتقال و چرخش بیماری و بروز موج‌های جدید و تشدید بیماری در کشور شوند. افرادی که دوز سوم را هنوز تزریق نکرده‌اند نیز حتما مراجعه کنند و روند واکسیناسیون را تکمیل کنند، زیرا با توجه به شرایط، ممکن است در آینده‌ای نزدیک، با فرارسیدن فصول سرد پاییز و زمستان، با سویه‌ها و پیک‌های جدید روبرو شویم.»
وی با بیان اینکه پاندمی کرونا در دنیا و ایران به پایان نرسیده و هنوز وارد مرحله اندمیک نشده‌ایم، گفت: «در حال حاضر مشاهده می‌کنیم که مردم دچار عادی انگاری شده‌اند و با این تصور که آمار کرونا کاهش یافته و به پایان کرونا رسیده‌ایم، در اماکن عمومی، فضاهای سربسته، وسایل نقلیه عمومی، همایش‌ها، کنسرت‌ها، خیابان‌ها و ... ماسک‌های خود را برداشته‌اند، با جدیت تاکید می‌کنم که شیوه نامه‌های بهداشتی همچنان رعایت شود و به هیچ عنوان تصور نشود که کرونا پایان یافته است.»
دبیر کمیته علمی کشوری کرونا در پایان در خصوص وضعیت کرونا در سایر کشورها یادآور شد: «درحال حاضر، در اکثر کشورهای جهان، آمار ابتلا و فوت ناشی از کرونا در مقایسه با وضعیت قبلی خودشان، کاهش یافته است، اما سویه‌هایی که در کشورهای آفریقایی، آمریکا، اسراییل و فلسطین اشغالی گزارش شده، می‌تواند نگران کننده باشد و پیش درآمد به وجود آمدن موج‌های جدید در کشورهای جهان باشد. لذا باید از قبل آمادگی لازم را کسب کنیم و این آمادگی نیز با تزریق واکسن و تکمیل روند واکسیناسیون میسر می‌شود.»
کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی
این گفته‌های جماعتی در حالی است که بر اساس اعلام وزارت بهداشت، نیز میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور در هفته منتهی به ۲۴ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ (از ۱۷ تا ۲۴ اردیبهشت ماه)، همچنان پایین و بالغ بر ۵۱.۶۶ درصد بوده است. در عین حال میانگین میزان رعایت بهداشت فردی در اماکن عمومی استان‌های کشور در بازه زمانی ۱۴ تا ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۱، بالغ بر ۵۵.۸۹ درصد بوده است. در این شاخص بیشترین میزان رعایت در استان آذربایجان غربی با ۶۷.۱۲ درصد و کمترین میزان رعایت هم در استان هرمزگان با ۴۴.۵۴ درصد بوده است. همچنین میانگین رعایت بهداشت فردی در اماکن عمومی کشور از ۷ تا ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۱، بالغ بر ۵۵.۸۹ درصد بوده است که استادیوم‌ها با ۹۷.۷۸ درصد بیشترین میزان رعایت و نانوایی‌ها با ۵۰.۲۵ درصد کمترین میزان رعایت را در این شاخص داشته‌اند.
گزارش وزارت بهداشت همچنین حاکی از این است که استفاده از ماسک در شاغلین و خدمت گیرندگان به تفکیک اماکن عمومی استان‌های کشور از ۱۴ تا ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ بالغ بر ۴۸.۲۹ درصد بوده است که بیشترین میزان رعایت در استان هرمزگان با ۷۳.۳۸ درصد و کمترین میزان رعایت مربوط به قم با ۳۷.۶۰ درصد بوده است. میانگین استفاده از ماسک در شاغلین و خدمت گیرندگان به تفکیک اماکن عمومی کشور نیز از ۷ تا ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ بالغ بر ۴۸.۲۹ درصد بوده است که بیشترین میزان استفاده از ماسک در اماکن عمومی مربوط به سالن‌ها با ۸۸.۸۹ درصد و کمترین میزان استفاده از ماسک مربوط به مراکز ورزشی با ۳۹.۹۱ درصد است.
گسترش ساب واریانت‌های دلتا
علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با سپید با بیان اینکه در حال حاضر موارد ابتلا، بستری و مرگ در تمامی نقاط دنیا به غیر از دو منطقه آمریکا و آفریقای در حال کاهش است اظهار کرد: «زیر واریانت‌های اومیکرون BA.2.12 در آمریکا و BA.4 و BA.5 در آفریقا غالب بوده که موجب افزایش موارد ابتلا شده است. این زیر شاخه هم سرایت بیشتری داشته و هم اینکه ایمن گریزی دارند، لذا با توجه به بازگشایی‌هایی که در تمام جوامع شکل گرفته است وقتی این زیرشاخه‌ها اومیکرون وارد آنها شود ممکن است یک افزایش نسبی را در موارد اومیکرون وجود داشته باشد.»
وی افزود: «از سوی دیگر هشدارهایی در مورد چرخش واریانت‌هایی مانند دلتا نیز وجود دارد. با توجه به اینکه تست‌های سرپایی کرونا در عمده کشورها کاهش پیدا کرده است اطلاعات زیادی را در خصوص گردش ویروس نداریم. با این حال اطلاعاتی که از محیط مانند آزمایش و نمونه برداری فاضلاب‌ها برای ویروس‌های در گردش آنها استخراج شده است، نشان دهنده چرخش دلتا و برخی از واریانت‌های دیگر است. این موضوع به ما گوشزد می‌کند که نباید فکر کنیم کرونا تمام شده و هیچ‌گونه مشکلی نخواهیم داشت. بلکه همچنان باید رعایت‌ پروتکل‌های بهداشتی را همچنان و به ویژه در طول تابستان که پیش‌روی ما است داشته باشیم.»
ناجی یادآور شد: «در حال حاضر زیرشاخه‌های مربوط به اومیکرون بسیار افزایش پیدا کرده‌ است. اوایل فقط زیر شاخه BA.1 از اومیکرون وجود داشت، اما اکنون تا BA.5 گسترش پیدا کرده است. از سوی دیگر زیر شاخه‌های مربوط به BA.2 افزایش پیدا کرده است و در تمامی نقاط جغرافیایی جهان گسترش پیدا کرده است چنانکه در حال حاضر BA.2.12 و BA.2.13 هم در حال افزایش هستند. لذا با توجه به اطلاعات مربوط به چرخش دلتا و حضور این ساب واریانت‌ها خطر اینکه گوناگونی از ویروس‌ها را داشته باشیم وجود دارد.»
وی یادآور شد: «در حال حاضر ویروس غالب دنیا همچنان BA.2 است اما موارد BA.4 و BA.5 هم همچنان در سراسر دنیا در حال بالا رفتن است و گزارش‌های زیادی نیز در کشورهای مختلف حاکی از مشاهده این موارد است. عدم پایش ژنتیکی این واریانت‌ها نباید ما از گسترش این واریانت‌ها غافل کند.»
در مرحله کنترلی کرونا هستیم
این ویروس شناس یادآور شد: «در حال حاضر وضعیت به مراتب بهتر است و در مرحله کنترلی هستیم. ضریب R که شاخص مهمی است در بیشتر مناطق به زیر یک آمده است. در کل می‌توان گفت در حال حاضر شرایط پایدار بوده و کشورهایی که واکسیناسیون را انجام داده و به ویژه دوز سوم را تزریق کرده‌اند شرایط مناسبی را طی می‌کنند. ما هم جزء کشورهایی هستیم که باید به این موضوع توجه کنیم. متاسفانه تنها حدود 33 درصد از جامعه ما دوز سوم را تزریق کرده‌اند و این یک عدد مناسبی نیست باید افراد را تشویق کنیم تا سطح واکسن دوز بوستر افزایش پیدا کند. میزان دوز اول نیز هنوز در سطح مناسبی قرار نداشته و باید بالای 70 درصد برسد در حالیکه اکنون بالای 68 درصد است.»
وی تاکید کرد: « در حال حاضر وضعیت کشور به گونه‌ای است که موقعیت بسیار مناسبی برای افزایش سطح ایمنی افراد از طریق واکسیناسیون است تا اگر خدایی نکرده واریانت جدید، خطرناک و متفاوتی گذردهی داشته و در سطح کشور بچرخد با این سطح از واکسیناسیون مقاومت مناسبی در برابر آن داشته باشیم.»