وبگاه شبکه خبری بلومبرگ نوشته امیدواری «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا برای احیای برجام رو به محو شدن است، آن هم در شرایطی که دنیا بیش از هر زمان دیگر به نفت نیاز دارد.
پایگاه بلومبرگ نوشته دو ماه بعد از آنکه مذاکره‌کنندگان شهر وین را ترک کردند، انتظارات برای ازسرگیری این گفت‌وگوها رو به محو شدن است.
چادری که چندی پیش با توجه به پیش‌بینی توافق قریب‌الوقوع در مذاکرات برجام برای رسانه‌ها در پایتخت اتریش برافراشته شده بود، به صورت بی‌سر و صدا جمع شده تا گفت‌وگوهای وین جای خودش را به رد و بدل شدن پیام‌های مخفیانه میان آمریکا و ایران از طریق هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا بدهند.
«انریکه مورا»، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده مذاکرات وین برای انجام آخرین گفت‌وگوها در خصوص برجام به تهران سفر کرده است. امیر قطر که معمولاً روابط خوبی با ایران دارد هم امروز پنجشنبه وارد تهران شده است.
با این حال، بلومبرگ مدعی شده امیدواری چندانی به این گفت‌وگوها نیست. چهار مقام که خواسته‌اند نامشان پنهان بماند در گفت‌وگو با بلومبرگ گفته‌اند که بعید است سفر انریکه مورا به گشایش منجر شود.
جو بایدن که زمانی با اذعان به شکست سیاست فشار حداکثری علیه ایران وعده می‌داد اجرای کامل توافق هسته‌ای را از سر خواهد گرفت اکنون پیش روی این احتمال قرار گرفته که نتواند توافق هسته‌ای را دست‌کم قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره به سرانجام برساند.
مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین از چند ماه پیش دچار وقفه شد. دولت آمریکا از زمان آغاز این مذاکرات به جای پیشنهاد دادن ابتکارهای عملی برای پیشرفت گفت‌وگوها بارها تلاش کرده طرف‌های مختلف را به کند کردن روند مذاکرات و ایجاد مانع بر سر راه آن متهم کند.
یکی از دلایل عدم انجام اقدامات لازم از سوی طرف‌های آمریکایی در مذاکرات وین مخالفت‌های نماینده‌های کنگره با سیاست‌های دولت بایدن در خصوص برجام بوده است. از جمله انتقادات این گروه از قانونگذاران آمریکایی این است که برجام به همه حوزه‌های اختلاف آمریکا با ایران از جمله فعالیت‌های منطقه‌ای و برنامه موشکی ایران نمی‌پردازد.
کشورهای غربی و به ویژه آمریکا در ادامه عملیات‌های رسانه‌ای و روانی خود بعد از وقفه مذاکرات وین به توجیه‌های متفاوتی برای مقصرنمایی ایران به جای عمل به تعهداتشان جهت احیای برجام متوسل شده‌اند.
این کشورها ابتدا با متصل کردن موضوع مذاکرات به جنگ اوکراین ادعا کردند که روسیه مانع از پیشبرد گفت‌وگوها شده است. بعد از آنکه «سرگئی لاوروف»، وزیر امور خارجه روسیه در جریان سفر «حسین امیرعبداللهیان»، وزیر امور خارجه ایران تصریح کرد که موضوع درخواست ضمانت مسکو برای همکاری با ایران پس از اجرای کامل برجام مانعی برای ادامه گفت‌وگوها نیست، کشورهای غربی به برجسته‌سازی یک موضوع ایران پرداخته و مدعی شدند درخواست تهران برای حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های اصطلاحاً تروریستی مذاکرات را به بن‌بست کشانده است.
شبکه خبری بلومبرگ یادآوری کرده که نمایندگان هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات هفته پیش در کنگره با تصویب قطعنامه‌ای مخالفت خودشان را با موضوع خروج سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های اصطلاحاً تروریستی اعلام کردند.
دولت آمریکا فروردین‌ماه سال ۱۳۹۸ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست «سازمان‌های تروریستی خارجی» (FTO) قرار داده بود. این اقدام نخستین باری بود که کاخ سفید نیروهای مسلح رسمی یک کشور خارجی را در فهرست «سازمان‌های تروریستی» قرار می‌داد. پس از این تصمیم، شورای عالی امنیت ملی ایران مقر مرکزی فرماندهی ارتش آمریکا در منطقه را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داد.
پیش از اقدام دولت ترامپ در این راستا کارشناسان در خود آمریکا هم درباره تبعات این اقدام هشدار داده و تلاش کرده بودند کاخ سفید را از آن برحذر دارند. روزنامه نیویورک‌تایمز، به عنوان اولین رسانه‌ای که اسفندماه ۱۳۹۷ مقاصد دولت آمریکا در این باره را گزارش کرد نوشت این طرح هنگام ارائه با مخالفت مقام‌های پنتاگون و «سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا» (سیا) رو به رو شده است.
در آن زمان ارزیابی پنتاگون و سیا این بود که چنین اقدامی نظامیان ایالات متحده و مأموران اطلاعاتی آن را در معرض خطر اقدامات متقابل توسط دولت‌های خارجی قرار می‌دهد.
کارشناسان مسائل حقوقی در آن زمان عنوان کردند چنانچه طرف‌های کنوانسیون‌های ژنو در بدعتی جدید نیروهای مسلح یکدیگر را «سازمان تروریستی» بنامند و این رویه رواج پیدا کند، اعضای نیروهای مسلح آمریکا نیز، در صورت دستگیری در یک کشور ثالث، ممکن است متقابلاً «تروریست» تلقی شده و محاکمه شوند.
کارشناسان مستقل می‌گویند اقدام دولت آمریکا علیه سپاه در ادامه سیاست‌های تنبیهی واشنگتن علیه کشورها و گروه‌هایی تصور می‌شود که واشنگتن را در پیشبرد اهدافش در منطقه ناکام گذاشته‌اند.
خبرگزاری بلومبرگ در بخش دیگری از گزارش خود نوشته ایران در سه ماهه نخست سال جاری میلادی صادرات نفت خود را به ۸۷۰ هزار بشکه در روز رسانده است. بیشتر این نفت روانه چین و ونزوئلا می‌شوند که از بابت تحریم‌های ثانویه آمریکا نگرانی ندارند.
ماه گذشته ایران اعلام کرد به یک توافق برای همکاری‌های نظامی با چین و یک توافق برای عرضه مواد غذایی با روسیه رسیده است. چین و روسیه هر دو از طرف‌های مذاکرات بر سر برجام هستند.
مطابق گزارش بلومبرگ، مقام‌های ایران چند هفته پیش اعلام کردند تنها برای نهایی شدن توافق در وین است که به این شهر خواهند رفت. بلومبرگ نوشته این رویدادی بعید است، مگرآنکه دو طرف بتوانند بر سر موضوع سپاه و چند مسئله سیاسی دیگر که جزو متن توافق نیستند به توافق دست پیدا کنند.
دیپلمات‌ها در گفت‌وگو با وبگاه شبکه خبری بلومبرگ گفته‌اند با توجه به بن‌بست ایجاد شده، آنها ادامه همین بلاتکلیفی را بهترین روش برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها می‌دانند.
طبق این گزارش، در حال حاضر اروپایی‌هایی که طرف برجام هستند مرگ این توافق را اعلام نخواهند کرد چرا که چنین اقدامی سازمان ملل را مجبور به بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران خواهد کرد و این باعث خواهد شد نفت بیشتری از ایران از بازار حذف شود، آن هم در شرایطی که افزایش بهای انرژی، بازگشت وضعیت اقتصادی به نرمال در دنیا را با تردید مواجه کرده است.
بلومبرگ نوشته اعلام مرگ برجام همچنین می‌تواند به از سرگیری حملات به زیرساخت‌های انرژی و خطوط کشتی‌رانی در خاورمیانه منجر شده و جهان را حین دست و پنجه نرم کردن با تبعات جنگ در اوکراین در معرض خطر یک درگیری نظامی دیگر قرار دهد.
تاجران و تحلیلگران نفتی که زمانی پیش‌بینی می‌کردند توافق بر سر برجام باعث بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی خواهد شد در حال حاضر بشکه‌های نفت ایران را از محاسباتشان حذف کرده‌اند. چند تحلیلگر بازار نفت روز ۴ مه در یادداشتی نوشته‌اند: «انتظار ما در حال حاضر این است که تولید و صادرات نفت خام ایران در سطوح فعلی باقی بماند.»
یک مقام آمریکایی به بلومبرگ گفته هنوز برای گفتن اینکه کار توافق تمام است زود است. او با وجود این اذعان کرده که روند مذاکرات در مسیر مطلوب پیش نمی‌رود. او گفته دولت بایدن، تا زمانی که منافعش ایجاب کند مسیر دیپلماسی با ایران را در پیش خواهد گرفت. او گفت زمانی خواهد رسید که ماجرا اینطور نخواهد بود اما بایدن هنوز به آن تصمیم نرسیده است./فارس