نزدیک به دو ماه است که مذاکرات احیای برجام پس از ماه‌ها فراز و فرود، چانه‌زنی و بیم و امید و تهیه متن‌های مفصل در هتل کوبورگ وین متوقف شده است؛ بی آن که نقطه‌ای بر انتهای خط جمله گذاشته شود.

بدبین‌ترها می‌گویند مذاکرات متوقف شده و آن‌‌ها که به دنبال نتیجه‌اند، این وقفه را تنفس می‌خوانند. هیچ کس نمی‌داند چه زمانی هیات‌ها به وین برمی‌گردند: اگر برگردند!

اما همه می‌‎دانند که اصلی‌ترین اختلاف بر سر چیست: بیرون آمدن نام سپاه پاسداران از فهرست گروه‌هایی که آمریکا تروریستی می‌خواند.

روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال از قول دیپلمات‌های اروپایی خبر داده که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا آماده است برای رایزنی دوباره به تهران برود: در پی یافتن راهی برای بیرون رفتن از بن‌بست مذاکرات.

خود او امروز در توییتر گفته در تلاشی سخت برای احیای برجام است.

وال‌استریت ژورنال می‌گوید انریکه مورا حدود ده روز پیش در تماس تلفنی با علی باقری کنی، مذاکره‌کننده ارشد ایران پیشنهاد کرده که شخصا دوباره به تهران برود، پیشنهادی که ظاهرا تهران هنوز نه آن را رد کرده و نه پذیرفته است.

در جایی که طرف ایرانی به هیچ وجه راضی نشده تا بار دیگر با آمریکا بر سر میز مذاکره مستقیم بنشیند و با کمرنگ شدن هر چه بیشتر نقش "میانجی‌گرانه" روسیه پس از جنگ اوکراین، حالا اروپایی‌ها آخرین امیدها را در تلاشی مضاعف با "شاتل دیپلماسی" یا همان دیپلماسی رفت و برگشتی صرف حصول نتیجه می‌کنند.

به نوشته وال استریت ژورنال آقای مورا اگر به تهران سفر کند از ایران خواهد خواست خارج شدن سپاه پاسداران از فهرست سیاه آمریکا را فعلا کنار بگذارد و آن را به مراحل بعد گفت‌وگوها موکول کند و توافق جدید را امضا کند.

در آستانه چهار سالگی خروج آمریکا از برجام، قفل‌هایی که دونالد ترامپ پس از این خروج برای دشوارتر کردن هر تلاشی در بازگشت به آن زده، احیای برجام را تا امروز به بن‌بست کشانده است.

قفلی بزرگ

از جمله قرار دادن نام ایران در فهرست‌ها و تحریم‌هایی که ربط مستقیمی به فعالیت هسته‌ای ایران نداشتند اما کار را برای هرگونه بازگشت دوباره به برجام دشوارتر می‌کردند.

و شاید قفلی بزرگتر: قتل قاسم سلیمانی و پرونده‌ای که تهران آن را تا زمان انتقام مورد نظرش مختومه نمی‌داند.

حالا به نظر می‌رسد، بعد از ماه‌ها چانه‌زنی و تفاهم در بسیاری از مسائل مورد مناقشه، سرنوشت برجام به ماندن یا حذف نام سپاه از فهرست گروه‌های تروریستی مورد نظر آمریکا بستگی دارد.

آن چه که به نظر برای تهران مساله مرگ و زندگی شده، اما دولت آمریکا زیر فشارهای داخلی ظاهرا حاضر نیست بدون گرفتن تضمین از ایران برای دست برداشتن از هر گونه تلاشی در انتقامجویی از خون قاسم سلیمانی، نام سپاه را از این فهرست خط بزند.

در همین خصوص خبرگزاری رویترز در گزارشی گفته است که مذاکرات وین برای احیای توافق هسته‌ای برجام در خطر فروپاشی کامل قرار دارد.

این خبرگزاری به نقل از یک مقام آمریکایی در دولت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، می‌گوید در صورتی که جمهوری اسلامی ایران بر خارج کردن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست "سازمان های تروریستی خارجی" ایالات متحده اصرار داشته باشد، مذاکرات احیای برجام به "بن‌بست غیرقابل حل" منجر می‌شود.

رویترز به نقل از مقام های آمریکایی درخواست ایران برای خارج کردن نام سپاه از این فهرست را "خواسته‌های فرابرجامی" عنوان کرده است.

در این میان، احیای برجام منافع اقتصادی و سیاسی قابل توجهی برای حکومت ایران دارد، اما برای اروپای رویارو با بحران‌های جدی امنیت و انرژی هم مهم است.

شاید از همین روست که اروپایی‌ها با مهره‌ای عالی‌رتبه به نام انریکه مورا و استفاده از دیپلماسی رفت و برگشتی خود در پی نجات برجامند و نمی‌خواهد جهان کنار زبانه‌ شعله‌های جنگ اوکراین وارد مناقشه دیگری بر سر برنامه هسته ای ایران شود.

بیشتر بخوانید: