• زکات فطره چیست؟ چگونه باید آن را پرداخت کرد؟
• زکات فطره بر چه کسانی واجب است؟
• زکات فطره را چه زمانی باید پرداخت؟
• ما به ازای ریالی زکات فطره چگونه تعیین میشود؟
• زکات فطره چه مصارفی دارد؟
• برخی افراد در روز عید فطر، کفاره‌ی روزه‌ی خود را نیز می‌پردازند. این مورد از لحاظ فقهی به چه شکل است؟
• افرادی هستند که روزه بر آن‌ها واجب نبوده ولی پرداخت کفاره بر آن‌ها واجب است. آیا این افراد زکات فطره هم باید بپردازند یا زکات فطره مخصوص روزه‌داران است؟
• زکات فطره‌ی سربازان در پادگان‌ها، پرستاران در بیمارستان‌ها، افرادی که در شیفت کاری هستند و امثال این‌ها برعهده‌ی کیست؟
• سؤال مبتلا‌به دیگر این‌که اگر کسی در شب عید فطر مهمان شخص دیگری بود، آیا زکات فطره‌ی او برعهده‌ی میزبان و صاحب‌خانه است؟
• مراجع عظام تقلید، نظر خود را درباره مبلغ و مقدار فطریه رمضان ۱۴۰۱ اعلام کردند که بدین شرح است:
• دفتر آیت الله العظمی خامنه ای:
• دفتر آیت الله العظمی سیستانی:
• دفتر آیت الله العظمی وحید خراسانی:
• دفتر آیت الله العظمی شبیری زنجانی:
• دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی:
• دفتر آیت الله العظمی نوری همدانی:

زکات فطره چیست؟ چگونه باید آن را پرداخت کرد؟

به گزارش اقتصادآنلاین، در آستانه‌ی حلول ماه شوال و عید سعید فطر، سؤالاتی درباره‌ی تعیین مقدار زکات فطره، نحوه‌ی پرداخت آن و نیز برخی مسائل دیگر در فضای رسانه‌ای کشور مطرح می‌شود. متن زیر پاسخ‌های حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدحسین فلاح‌زاده، کارشناس مسائل فقهی به مهم‌ترین سؤالات درباره‌ی زکات فطره است.

زکات فطره بر چه کسانی واجب است؟

یکی از اعمال واجب در روز عید فطر پرداختن زکات فطره است. زکات فطره بر کسانی واجب است که در شب عید فطر اولاً مکلف باشند و ثانیاً فقیر نباشد و ثالثاً نان‌خور دیگران هم محسوب نشوند. کسانی که دارای این شرایط هستند زکات فطره را باید بپردازند.

زکات فطره را چه زمانی باید پرداخت؟

وقت پرداخت زکات فطره از شب عید است تا ظهر روز عید و به نظر رهبر معظم انقلاب و برخی فقهای دیگر بنا بر احتیاط باید قبل از نماز عید زکات فطره را بپردازند. اگر کسی برایش این امکان وجود نداشت، یعنی دسترسی نداشت یا امکان پرداختن نبود لااقل جدا کند و کنار بگذارد تا بعداً ادا کند.

ما به ازای ریالی زکات فطره چگونه تعیین میشود؟

همان‌طور که می‌دانیم زکات فطره برای هر نفر معادل سه کیلوگرم گندم، برنج، خرما و امثال این‌ها است که اگر معادل پولی آن هم پرداخت شود اشکالی ندارد.

برای مثال بر سرپرست یک خانواده‌ی پنج نفره واجب است که ۱۵ کیلو از اقلامی که در بالا ذکر شد، به عنوان زکات فطره بپردازد. معمولاً هر سال قیمتی اعلام می‌شود برای این‌که مؤمنین وظیفه‌ی خود را بدانند و به راحتی به این وظیفه عمل کنند و زکات فطره را بپردازند.

احتیاط مستحب این است که افراد قوت غالب خودشان را در نظر بگیرند؛ یعنی آنچه که در زندگی، مصرف غالبشان است. مثلاً اگر برنج بیشتر مصرف می‌کنند بهتر این است که ۳ کیلو برنج بپردازند. البته اگر قیمت بالاتر را انتخاب کنند بهتر است که این موضوع به انتخاب خود افراد بر می‌گردد.

زکات فطره چه مصارفی دارد؟

مصرف زکات فطره هم هر چند مصارف همان زکات اموال است و همان مصارفی است که در قرآن هم وارد شده است «إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَ‌اءِ وَالْمَسَاکینِ وَالْعَامِلِینَ عَلَیهَا» (توبه، ۶۰) اما در مورد زکات فطره احتیاطی هست که می‌فرمایند که به فقرای مؤمن بپردازند ولذا افراد اگر کسانی را می‌شناسند که فقیراند می‌توانند مستقیماً به فقیر بدهند. در غیر این صورت می‌توانند به افراد دیگری بدهند که به عنوان وکالت از طرف آن‌ها پرداخت کنند و یا به مؤسساتی که مورد اطمینان هستند زکات فطره را بپردازند تا آن را به اهلش برسانند.

نکته‌ی قابل توجه دیگر این‌که سادات نمی‌توانند از غیر سید زکات فطره قبول کنند و یا به تعبیر دیگر کسانی که خودشان سید نیستند نمی‌توانند زکاتشان را به سید بپردازند. بنابراین تنها سادات هستند که می‌توانند زکات فطره را به سادات فقیر بپردازند. لذا افرادی که زکات فطره را به صورت وکالتی دریافت می‌کنند این نکته را مد نظر داشته باشند. همچنین ساداتی که زکات فطره می‌پردازند بهتر است به افرادی که واسطه هستند این نکته را گوشزد کنند.

برخی افراد در روز عید فطر، کفاره‌ی روزه‌ی خود را نیز می‌پردازند. این مورد از لحاظ فقهی به چه شکل است؟

البته کفاره مثل زکات فطره وقت معینی ندارد و بعداً هم می‌توان آن را پرداخت اما هرچه زودتر بهتر. این عزیزان حتماً توجه داشته باشند که کفاره با زکات فطره تفاوت زیادی دارد از جمله این‌که قیمت کفاره را نمی‌توان بجای کفاره پرداخت کرد ولذا حتماً باید طعام باشد. بنابراین اگر می‌خواهند به نهاد و مؤسساتی بپردازند حتماً باید در درجه‌ی اول قید کنند که کفاره است و نوع آن را هم مشخص کنند که کفاره‌ی عذری است یا کفاره‌ی عمدی. چون این دو کفاره هم در کیفیت مصرف با هم تفاوت دارند.

افرادی هستند که روزه بر آن‌ها واجب نبوده ولی پرداخت کفاره بر آن‌ها واجب است. آیا این افراد زکات فطره هم باید بپردازند یا زکات فطره مخصوص روزه‌داران است؟

زکات فطره تنها مخصوص روزه‌داران نیست بلکه آن‌هایی هم که عذری داشته‌اند و یا عمداً روزه نگرفته‌اند باید زکات فطره را بپردازند. زکات فطره یک واجب جداگانه‌ای است و باید ادا شود.

زکات فطره‌ی سربازان در پادگان‌ها، پرستاران در بیمارستان‌ها، افرادی که در شیفت کاری هستند و امثال این‌ها برعهده‌ی کیست؟

اگر مخارج خودشان را خود تأمین می‌کنند برعهده‌ی خودشان است و اگر نان‌خور مثلاً پدر هستند، برعهده‌ی کسی هست که خرجی آن‌ها را می‌پردازد.

سؤال مبتلا‌به دیگر این‌که اگر کسی در شب عید فطر مهمان شخص دیگری بود، آیا زکات فطره‌ی او برعهده‌ی میزبان و صاحب‌خانه است؟

اغلب فقها و مراجع تقلید و از جمله رهبر معظم انقلاب نظرشان این است که اگر نان‌خور آن فرد محسوب نشود زکات فطره برعهده‌ی میزبان نیست بلکه برعهده‌ی خود فرد است. البته معمولاً مهمانی که یک شب دعوت شده است نان‌خور محسوب نمی‌شود.

وقت پرداخت زکات فطره از شب عید است تا ظهر روز عید و به نظر رهبر معظم انقلاب و برخی فقهای دیگر بنا بر احتیاط باید قبل از نماز عید زکات فطره را بپردازند. اگر کسی برایش این امکان وجود نداشت، یعنی دسترسی نداشت یا امکان پرداختن نبود لااقل جدا کند و کنار بگذارد تا بعداً ادا کند.

دفتر آیت الله سیستانی میزان و مبلغ فطریه امسال را برای فطریه بدل از آرد ۴۰ هزار تومان و برای فطریه بدل از برنج ایرانی ۲۲۵ هزار تومان و فطریه بدل از برنج غیر ایرانی، ۶۰ هزار تومان تعیین شده است.

بر اساس نظر آیت الله مکارم شیرازی، زکات فطره امسال بر مبنای قوت غالب گندم، مبلغ ۴۰ هزار تومان و بر مبنای قوت غالب برنج، مبلغ ۱۵۰ هزار تومان اعلام شده است که مؤمنین در انتخاب هر یک از این موارد مخیر هستند.

کفاره روزه غیر عمد مبلغ ۸ هزار تومان است که باید به صورت نان تهیه و پرداخت شود؛ همچنین کفاره روزه عمد مبلغ ۴۸۰ هزار تومان است.

مراجع عظام تقلید، نظر خود را درباره مبلغ و مقدار فطریه رمضان ۱۴۰۱ اعلام کردند که بدین شرح است:

دفتر آیت الله العظمی خامنه ای:

مکلف باید برای خودش و کسانی که نان خور او هستند برای هر نفر، یک صاع (تقریباً سه کیلوگرم) گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا ذرت یا مانند اینها به مستحق بدهد و اگر پول یکی از اینها را هم بدهد، کافی است.

ضمنا زکات فطره امسال (۱۴۰۱) به قیمت گندم برای هر نفر، « چهل هزار تومان » اعلام شده است.

دفتر آیت الله العظمی سیستانی:

گندم: ۴۰ هزار تومان

برنج ایرانی: ۲۲۵ هزار تومان

برنج غیرایرانی: ۶۰ هزار تومان

دفتر آیت الله العظمی وحید خراسانی:

گندم: ۴۰ هزار تومان

برنج: ۱۴۰ هزار تومان

دفتر آیت الله العظمی شبیری زنجانی:

گندم: ۴۰ هزار تومان

برنج ایرانی: ۲۵۰ هزار تومان

برنج پاکستانی: ۱۱۰ هزار تومان

برنج هندی: ۷۵ هزار تومان

دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی:

گندم: ۴۰ هزار تومان

برنج: ۱۵۰ هزار تومان

کفاره روزه غیر عمد مبلغ هشت هزار تومان معادل ۸۰.۰۰۰ ریال است که باید به صورت نان تهیه و پرداخت شود؛ همچنین کفاره روزه عمد مبلغ چهارصد و هشتاد هزار تومان معادل ۴.۸۰۰.۰۰۰ ریال است.

دفتر آیت الله العظمی نوری همدانی:

بسم الله الرحمن الرحیم

با آرزوی قبولی طاعات و عبادات مؤمنین ومؤمنات، میزان زکات فطره ازسوی دفترمرجع عالیقدرحضرت آیت الله العظمی نوری همدانی «مدظله العالی» به شرح ذیل اعلام شد:

شخصی که پرداخت زکات فطره بر او واجب است باید برای خودش و کسانی که نان خور او هستند، هر نفری یک صاع ( ۳ کیلو) از خوراکی‌های رایج خود (مانند گندم، برنج و …) یا مبلغ آن را به عنوان فطریه بپردازد.

با توجه به اینکه قیمت گندم و برنج در شهرهای مختلف، ممکن است تفاوت داشته باشد، لذا مؤمنین می‌توانند معادل مقادیر مذکور را بر طبق قیمت محل زندگی خود، محاسبه و پرداخت نمایند.

دفتر معظم له مبلغ قوت غالب گندم را ٤٠ هزار تومان و قوت غالب برنج ایرانی ١٥٠ هزار تومان اعلام می نماید که مؤمنین در پرداخت یکی از آن مخیر می باشند.