به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا، ریزن فور ولنس نوشت، پژوهشگران آمریکایی، اثرات موفقیت‌آمیز کاربرد لیتیوم را در افزایش طول عمر مگس‌های میوه و کرم‌های لوله‌ای و بهبود عملکرد کلیه آنها نشان داده‌اند.
لیتیوم که به عنوان درمانی برای اختلال دوقطبی شناخته می‌شود، مدت‌هاست که با قابلیت‌های خود برای مقابله با افزایش سن، پژوهشگران را مجذوب خود کرده است.
در بررسی‌های آزمایشگاهی نشان داده شده است که این عنصر، طول عمر مگس‌های میوه و کرم‌های لوله‌ای را افزایش می‌دهد. این در حالی است که مشاهدات نشان داده‌اند آب لوله‌کشی که به طور طبیعی با مقادیر کمی لیتیوم همراه است، می‌تواند طول عمر انسان را بهبود ببخشد.
پژوهشگران "دانشگاه تولیدو"(UToledo) آمریکا اخیرا دریافته‌اند که دوز کمی از لیتیوم، مانند یک عامل ضد پیری در کلیه‌ها عمل می‌کند.
دکتر "روجون گونگ"(Rujun Gong)، استاد پزشکی دانشگاه تولیدو گفت: با مشاهدات جالب توجهی که در سال‌های اخیر صورت گرفته‌اند، تأثیر لیتیوم بر پیری، موضوع داغی بوده است. بسیار مهم است که راه‌هایی برای کند کردن یا توقف پیری کلیه پیدا کنیم. یافته‌های ما نشان می‌دهند که لیتیوم در واقع ممکن است پتانسیل قابل توجهی را برای انجام دادن این کار داشته باشد و بار بیماری کلیوی را کاهش دهد.
عملکرد کلیه با افزایش سن انسان، حتی در غیاب هرگونه بیماری کلیوی قابل شناسایی، تا ۵۰ درصد کاهش می‌یابد. این امر می‌تواند یک مشکل مهم سلامتی برای بسیاری از بیماران مسن باشد، خطر ابتلا به نارسایی کلیه را افزایش دهد و درمان بسیاری از بیماری‌های دیگر را پیچیده کند.
تخمین زده می‌شود که از هر هفت بزرگسال آمریکایی، یک نفر به بیماری کلیوی مبتلا باشد و از هر سه بزرگسال، یک نفر در معرض خطر ابتلا به آن قرار دارد.
اگرچه لیتیوم یک تثبیت‌کننده خلق و خو است و درمان نخست برای اختلال دوقطبی به شمار می‌رود اما دانشمندان هنوز دقیقا نمی‌دانند که کارکرد آن در مغز چگونه است. با وجود این، پژوهشگران دریافته‌اند که یکی از اهداف مولکولی لیتیوم، "GSK3-beta" است؛ آنزیمی که با پیری سلولی در کلیه و کاهش عملکرد کلیه مرتبط است.
گونگ و گروهش با همکاری دکتر "لنس دورکین"(Lance Dworkin)، مدیر گروه پزشکی دانشگاه تولیدو، برای نخستین بار نشان دادند که از بین بردن ژن مسئول تولید GSK3-beta، پیری کلیه را کند می‌کند و به حفظ عملکرد کلیه در مدل‌های حیوانی می‌پردازد.
سپس پژوهشگران از لیتیوم کلرید برای مهار GSK3-beta استفاده کردند و نتایج مشابهی را به دست آوردند. سطح پروتئین در ادرار موش‌ها در مقایسه با گروه کنترل‌شده کمتر بود، عملکرد کلیه آنها بهبود یافت و کمبود سلولی کمتری به همراه داشت.
دورکین گفت: ما می‌خواستیم مستقیما GSK3-beta را هدف قرار دهیم. بسیاری از ترکیبات مولکولی کوچک و بسیار گرانقیمت در حال توسعه هستند اما ما متوجه شدیم که لیتیوم برای چندین دهه، به عنوان یک مهارکننده استاندارد GSK3-beta در علوم پایه مورد استفاده قرار گرفته است و یک داروی ایمن و پرمصرف مورد تایید "سازمان غذا و داروی آمریکا"(FDA) به شمار می‌رود. نتایج ما به وضوح نشان داد که دوز پایین لیتیوم، پیری کلیه را در موش کاهش می‌دهد.
پژوهشگران برای تایید بیشتر یافته‌های خود، گروهی از بیماران را برای ارزیابی سلامت کلیه آنها بررسی کردند. بررسی‌های آزمایشگاهی نشان داد افرادی که درمان بلندمدت با کربنات لیتیوم را دریافت کرده‌اند، به‌رغم بالا بودن سن و ابتلا به بیماری‌های همزمان، عملکرد کلیه بهتری نسبت به افرادی که درمان لیتیوم را دریافت نکرده‌اند، دارند.
گونگ گفت: اگرچه لیتیوم ارزان است و به طور گسترده در دسترس قرار دارد اما به دلیل سمی بودن و ضرر بالقوه آن برای کلیه‌ها، شهرت بدی در دوزهای بالا پیدا کرده است.
وی افزود: یکی از مشکلات لیتیوم به عنوان یک دارو این است که راه درمانی بسیار باریکی را ارائه می‌دهد. دوز موثر لیتیوم، بسیار نزدیک به دوز سمی است اما برای ایجاد اثر ضد پیری در سایر اندام‌ها فقط به دوز بسیار کمی نیاز داریم.
شواهد حاصل از پژوهش دانشگاه تولیدو نشان می‌دهند که کمتر از یک سوم دوز معمول می‌تواند فعالیت GSK3-beta را در کلیه متوقف کند که بسیار کمتر از دوزی است که اثر سمی دارد.
گونگ اضافه کرد: اگرچه بررسی بیشتری در این زمینه مورد نیاز است اما این کشف پتانسیل بالینی قابل توجهی در جمعیت سالخورده دارد. اگر بتوانیم این نتایج را در بررسی‌های آزمایشی و نهایتا آزمایش‌های بالینی در مقیاس بزرگ تأیید کنیم، لیتیوم ممکن است به عنوان یک داروی ضد پیری مؤثر برای کلیه و سایر اندام‌های بدن ظاهر شود و به حفظ سلامتی و رفاه جمعیت سالخورده ما کمک کند.
این پژوهش، در "Journal of Clinical Investigation" به چاپ رسید.
∎