سید مسعود میرکاظمی در نشست غیرعلنی دیروز مجلس اظهار کرد که مصوبه کمیسیون تلفیق بودجه به‌منظور بازگشت ارز ترجیحی برای تامین کالاهای اساسی، موجب ناهمترازی در بودجه می‌شود. من از نمایندگان می‌خواهم تا در بررسی بودجه در صحن مجلس در این رابطه به لایحه دولت بازگردند و به آن رأی دهند. رییس سازمان برنامه‌وبودجه اظهار داشت: اصلاح در تخصیص ارز ترجیحی برای تامین کالاهای اساسی با توجه به منابع و مصارفی که در این حوزه وجود دارد، نه یک پیشنهاد بلکه یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. انتقاد دولت از مصوبه کمیسیون تلفیق حالا یکبار دیگر نگاه‌ها را به سرنوشت ارز ترجیحی جلب کرده است.
انتقاد به شیوه حفظ ارز ترجیحی
مهرداد بذرپاش، رییس دیوان محاسبات نیز در این جلسه ضمن تایید گفته‌های رییس سازمان برنامه‌وبودجه درباره اصلاح در تخصیص ارز ترجیحی برای تامین کالاهای اساسی گفت: برای تامین کالاهای اساسی تا پایان سال جاری 16میلیارد دلار هزینه می‌شود و این به این معناست که ما ماهانه 1.5میلیارد دلار برای تامین کالاهای اساسی هزینه می‌کنیم.دولت در زمان ارائه لایحه بودجه سال آینده به مجلس شورای اسلامی بر حذف ارز 4200تومانی تاکید داشت ولی درنهایت با مخالفت‌هایی که اعلام شد و روشن نبودن تبعات اجتماعی آن و همچنین تاثیری که بر معیشت مردم داشت، کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی تصمیم به حفظ ارز ترجیحی گرفت.
با تمام این کش‌وقوس‌ها حالا میرکاظمی مصوبه مجلس را عامل همترازی بودجه می‌داند و برخی از کارشناسان نیز نسبت‌به آن نکاتی را مطرح کرده‌اند.براساس بند یک الحاقی یک تبصره
یک لایحه بودجه سال1401 که ازسوی کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی به بودجه اضافه شده است، معادل مبلغ 9میلیارد دلار موضوع ردیف18 جدول مصارف تبصره14 این قانون برای تامین کالاهای اساسی دارو و تجهیزات مصرفی پزشکی و براساس نرخ ارز ترجیحی اختصاص می‌یابد.
توجه مجلس به معیشت مردم
حسین صمصامی، سرپرست سابق وزارت اقتصاد و دارایی در گفت‌وگویی در این خصوص گفت: نکته قطعی لایحه بودجه سال1401 یکسان شدن نرخ ارز در بودجه است، درنتیجه قیمت کالاهای اساسی نیز براساس همان نرخ محاسبه خواهد شد و مابه‌التفاوت آن به شکل دیگری در نظر گرفته می‌شود. براساس بند یک الحاقی یک تبصره یک کمیسیون تلفیق دولت مبلغ 9میلیارد دلار برای تامین کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی اختصاص یافته است. نکته اینجاست که در بند بعدی تاکید شده است که تمامی درآمدهای مربوط به نفت و میعانات گازی باید براساس نرخ ETS تسعیر شود، با درنظرگرفتن این مساله باید گفت که عملا ارز 4200تومانی حذف خواهد شد و دولت مابه‌التفاوت آن را به‌شکل دیگری پرداخت خواهد کرد. درواقع 9میلیارد دلار کالاهای اساسی ابتدا به ریال تبدیل می‌شود و پس‌ازآن معادل ریالی را تخصیص می‌دهند. این روند خود باعث افزایش پایه پولی خواهد شد، چراکه در گذشته ارز ترجیحی را با نرخ 4200تومان در نظر می‌گرفتند اما در لایحه بودجه سال1401 این نرخ نیز به ETS تبدیل شده است.سید نظام موسوی، سخنگوی هیات‌رییسه مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به مباحث مطرح‌شده در نشست غیرعلنی روز گذشته گفت: در این جلسه بنای بر نتیجه‌گیری یا رأی‌گیری را نداشتیم و صرفا قصد گفت‌وشنود نظرات و هماهنگی و نزدیکی نظر را در ارتباط با مساله ارز ترجیحی را داشتیم.سخنگوی هیات‌رییسه مجلس درباره نظر مجلس درباره حذف ارز ترجیحی گفت: نگاه مجلس این است که هر تصمیمی که برای ارز ترجیحی گرفته می‌شود در کنار آن باید یک نظام حمایتی برای اقشار مختلف مردم صورت بگیرد و هرگونه تحول در نظام ارزی باید با تضمین ثبات اقتصادی و تضمین تامین کالاهای اساسی باشد و وضعیت معیشتی مردم دچار تکانه نشود و حتما باید سبد معیشتی مردم دچار مشکل اساسی نشود.
ارز ترجیحی در انتظار تصمیم نهایی مجلس
در لایحه بودجه۱۴۰۱ که دولت سیزدهم آذرماه سال جاری به مجلس ارائه کرد طبق گفته مسوولان سازمان برنامه تلاش شده بود که حتی‌الامکان از کسری بودجه پرهیز شود، مثلا ارز ۴۲۰۰تومانی که مشکلات فراوانی برای اقتصاد کشور ایجاد کرد و خودش به یکی از دلایل اصلی ناترازی بودجه تبدیل شد قرار بود براساس لایحه دولت از سال آینده به‌تدریج حذف شود. درنهایت کمیسیون تلفیق مجلس حذف ارز ترجیحی را بنا به دلایلی نپذیرفت. رییس این کمیسیون دراین‌باره گفت: کمیسیون تلفیق به‌خاطر حفظ معیشت مردم و وضعیت اقتصادی موجود و جلوگیری از تورم و گرانی مضاعف به این نتیجه رسید که فعلا زمان مناسبی برای عمل جراحی اقتصادی با حذف ارز ترجیحی نیست. حمیدرضا حاجی‌بابایی در گفت‌وگو با ایسنا در توضیح علت مخالفت کمیسیون تلفیق با حذف ارز ترجیحی گفت: بحث بر سر این بود که سال آینده ارز ترجیحی در کشور وجود داشته باشد یا خیر که در هر دو طرف مزایا و معایبی وجود داشت.وی توضیح داد: برداشت ما این بود که اگر در سال۱۴۰۱ ارز ترجیحی با وضعیت موجود وجود نداشته باشد ممکن است معیشت مردم با سختی مواجه شود. به همین دلیل کمیسیون تلفیق برای رعایت حال مردم تصمیم گرفت دولت را در مسیری قرار دهد که با رعایت همه جوانب ارز ترجیحی به نهاده‌های کشاورزی، دارو و گندم بدهد. این ارز به شکلی در اختیار مردم قرار گیرد که مردم دچار مشکل نشوند. این تصمیم علی‌رغم تمامی مشکلات موجود درباره ارز ترجیحی گرفته شود.
رییس کمیسیون تلفیق بودجه۱۴۰۱ خاطرنشان کرد: مشکلات مردم باعث شد که کمیسیون تلفیق با حذف ارز ترجیحی موافقت نکند؛ البته امیدواریم در صورت وجود گشایشی برای دولت، مجلس کمک کند که مسیر دیگری طی شود. حاجی‌بابایی درعین‌حال تاکید کرد تصمیم نهایی را نمایندگان در زمان بررسی جزئیات بودجه در صحن علنی می‌گیرند.سخنگوی هیات‌رییسه مجلس حالا می‌گوید باید فضا را به سمتی ببریم که هرگونه تصمیم‌گیری در خصوص ارز ترجیحی معیشت مردم به‌ویژه نظام حمایتی برای دهک‌های پایین و اقشار کم‌درآمد جامعه با مشکل مواجه نشده و معیشت آن‌ها تضمین شود. وی افزود: دولت نیز در این نشست
تاکید کرد که آمادگی لازم را درخصوص تامین معیشت اقشار کم‌درآمد جامعه در صورت حذف ارز ترجیحی را دارد و مابه‌ازای تغییر وضعیت ارز ترجیحی را در قالب نقدی یا بن کالا به آن‌ها پرداخت خواهد کرد.در این راستا باید به این موضوع اشاره کنیم که با انتقادهای موجود به حفظ ارز ترجیحی درنهایت نمایندگان مجلس شورای اسلامی، معیشت مردم را مدنظر قرار خواهند داد و براساس آن در مجلس تصمیم‌گیری خواهند کرد.
میرتاج‌الدینی: ناهمترازی بودجه در صحن مجلس حل خواهد شد
در این زمینه با حجت‌الاسلام سیدمحمدرضا میرتاج‌الدینی، نایب‌رییس دوم کمیسیون برنامه‌وبودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی به گفت‌وگو نشستیم.
وی در گفت‌وگو با «صبح‌نو» با اشاره به اظهارات روز گذشته نمایندگان مجلس و دولت در نشست غیرعلنی مجلس، گفت: ارز ترجیحی را دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۱ حذف کرده بود اما درنهایت شاهد این بودیم که اتفاق دیگری در کمیسیون تلفیق رقم خورد.وی افزود: البته حذف ارز ترجیحی به معنای حذف یارانه‌ها نبود و با بحث‌های دیروز هم باز باید گفت مجلس حذف ارز ترجیحی را به شرطی قبول خواهد کرد که جبران معیشت مردم پیش‌بینی بشود.میرتاج‌الدینی با اشاره به اظهارات رییس سازمان برنامه‌وبودجه در جلسه روز گذشته مبنی بر اینکه مصوبه کمیسیون تلفیق به‌منظور بازگشت ارز ترجیحی برای تامین کالاهای اساسی موجب ناهمترازی در بودجه می‌شود، افزود: حرف آقای میرکاظمی درست است اما ما دور هم جمع شده‌ایم تا این مشکل را حل کنیم. ناهمترازی بودجه در صحن مجلس حل خواهد شد.وی خاطرنشان کرد: درخصوص تخصیص ریالی ارز ترجیحی نیز باید بگویم که این به دولت بستگی دارد. ما معادل ریالی را اختصاص می‌دهیم و دولت می‌تواند یا با آن ارز بخرد یا آن را به‌صورت یارانه به مردم بدهد اما تاکید مجلس و رییس مجلس بر این است که معیشت مردم آسیب نبیند.عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: اگر امروز برخی از اظهارات مبنی بر اینکه گرانی دارو و نظایر آن به حذف یا حفظ ارز ترجیحی بستگی دارد شاهد هستیم، درست نیست. هنوز که اتفاقی نیفتاده است و به‌طور مثال گرانی‌های دارو به ارز ترجیحی ربطی ندارد.
میرتاج‌الدینی: درخصوص تخصیص ریالی ارز ترجیحی باید بگویم که این به دولت بستگی دارد. ما معادل ریالی را اختصاص می‌دهیم و دولت می‌تواند یا با آن ارز بخرد یا آن را به‌صورت یارانه به مردم بدهد اما تاکید مجلس و رییس مجلس بر این است که معیشت مردم آسیب نبیند