چکیده

شاید تا به حال مواردی در رابطه با فرش بیجار شنیده باشید. این فرش یکی از قدیمی ترین و باستانی ترین فرش ها در کشور ما به شمار می رود. این فرش در شهر بیجار و روستاهای اطراف آن بافته می شود که این بافندگی از گذشته تا کنون ادامه دارد و استفاده از فرش بیجار در هر یک از منازل این شهر به چشم می خورد. استفاده از فرش بیجار نه ‌تنها در این شهر و سراسر ایران بلکه در جهان نیز قابل مشاهده است نمونه های بی نظیر و چشم نوازی از این فرش در موزه های فرش جهانی نگهداری می‌شود که توجه زیادی را به خود جلب کرده است شما می توانید انواع مختلفی از فرش بیجار را در موزه فرش ایران نیز مشاهده کنید در گذشته بافت این فرش تنها در روستای بیجار انجام می شده است اما امروزه در برخی از قسمت های کشور ما بافت فرش بیجار به چشم می‌خورد در حال حاضر اطلاعات زیادی درباره فرش بیجار و چگونگی بافندگی آن در کتاب‌های نگارش شده در این زمینه وجود دارد برای کسب آگاهی بیشتر در مورد فرش بیجار در ادامه این بخش با ما همراه باشید.

فرش بیجار چیست؟

فرش بیجار به عنوان یکی از متراکم ترین انواع فرش ها در جهان شناخته شده است. ساختار این فرش به گونه ای است که شما نمی‌توانید به راحتی آن را تا کنید در واقع تراکم تار و پود این فرش ها به قدری است که امکان تا خوردن روی آن وجود نخواهد داشت برای بافت فرش بیجار از الیاف و نخ های مخصوصی استفاده می‌شود که اغلب آن‌ها به صورت کاملاً طبیعی تهیه شده‌اند. تراکم فرش بیجار به قدری است که لول کردن آن نیز به سختی انجام خواهد شد در واقع برای حمل و نقل فرش بیجار آن را لوله کرده و حمل و نقل می‌کنند این لول شدگی به گونه‌ای است که بدون هیچ محافظی باز خواهد شد.

نحوه بافت فرش بیچار

در بافت فرش بیجارعلاوه بر الیاف و نخ های ضخیم از تار و پود های نازک و ظریفی نیز استفاده می شود به همین دلیل این فرش ساختاری منحصر به فرد و جذاب دارد استفاده از نخ های ظریف و نازک به صورت متناوب در هنگام بافت فرش بیجار انجام می شود برای محکم تر شدن تار و پود فرش با استفاده از خانه آهنی آن را شانه می کنند. این شانه ها معمولاً دارای جرم سنگینی بوده و بسیار محکم هستند به همین دلیل شانه کردن تار فرش با استفاده از آن ها در این استحکام نقش بسیار موثری دارد. در هنگام نقشه کشی برای بافت فرش بیجار معمولاً طرح های پیچیده و مدرن استفاده نمی شود این فرش ها معمولاً در طرح های بسیار ساده و معمولی قابل مشاهده هستند زیرا امکان ساخت فرشی متراکم توسط نیروی انسانی با استحکام فرش بیجار کمی سخت است.

ویژگی های فرش بیجار

1- در ساختار برخی از این فرش ها شما می توانید نقش های قوم و قبیله‌ای را مشاهده کنید اکثر این فرش ها طرح هایی کاملا روستایی و ساده دارند.

2- در ساختار آن ها معمولاً از نخ هایی با رنگ های قرمز و مشکی بیشتر استفاده شده است.

3-  نخ های به کار گرفته شده در ساختار این نقش ها کاملاً طبیعی و گیاهی می باشد

4- در برخی اوقات برای رنگ کردن الیاف بکار گرفته شده برای بافت فرش بیجار از رنگ های حیوانی استفاده خواهد شد.

5- شاید تا به حال طرح میناخانی و یا بید مجنون را در ساختار برخی از فرش ها مشاهده کرده باشید در واقع متخصصان در این زمینه بر این باورند که این نقش ها از فرش بیجار گرفته شده است پس می‌توان گفت پایه بافت برخی از فرش های موجود در جهان فرش بیجار می باشد یکی از قابل مشاهده ترین نقش ها که در ساختار فرش بیجار بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد طرح ترنج می باشد. در ساختار فرش بیجار ترنج با استفاده از نخ های طبیعی و طراحی های منحصر به فرد تر به کار گرفته می شود در شرایطی ترکیب طرح ترنج با سایر طرح ها نقش فوق‌العاده ای از فرش بیجار را رقم خواهد زد.

6- در گذشته افراد برای بافت فرش بیجار بیشتر از احساسات و عواطف خود استفاده می کردند با توجه به این موضوع تفاوت طرح در قسمت‌هایی از فرش‌های قدیمی بیجار مشاهده می‌شود دخالت این عواطف و احساسات در هنگام بافندگی فرش بیجار باعث شده تا ارزش و اهمیت ان دوچندان گردد در حال حاضر برای بافت فرش بیجار از الیاف وارداتی که از کشور نیوزلند وارد می شود نیز استفاده می کنند.

7- در ساختار این فرش ها از پشم مرینوس که یکی از بهترین و مرغوب ترین انواع فرش ها در جهان شناخته شده است استفاده می شود شما می توانید نمونه های تابلو فرش بیجار را نیز مشاهده کنید که استفاده از آن ها رواج زیادی دارد تابلو فرش های بیجار ارزش و اهمیت زیادی داشته و از قیمت بالایی برخوردار هستند.

 در حال حاضر نمونه های زیبایی از این تابلو فرش ها در بازار به فروش می رسد همچنین برخی از آن ها به خارج از کشور صادر شده و مشتریان مخصوص به خود را دارد اگر قصد خریداری فرش بیجار را دارید توجه داشته باشید که آن ها را از یک مکان معتبر و قابل اطمینان تهیه نمایید از آنجایی که این فرش ها معمولا ارزش و قیمت زیادی دارند در هنگام تهیه آن دقت لازم و کافی به کار گرفته شود تا در این راه بر سر راه کلاهبرداران و سارقان قرار نگیرید.

رفوگری فرش بیجار

چنانچه فرش بیجار شما تحت شرایط مختلف دچار آسیب شده و نیاز به خدمات رفوگری داشت می توانید با استفاده از خدمات ارائه شده در مجموعه های فعال در این زمینه آن را به حالت اول بازگردانید. امروزه رفوگری فرش های بیجار در بسیاری از قالیشویی ها قابل انجام می باشد در شرایطی شما می توانید خدمات رفوگری فرش خود را در منزل و بدون هیچ حمل و نقلی داشته باشید در چنین شرایطی نیروهای مجموعه مورد نظر به منزل شما آمده و با استفاده از تجهیزات موجود در این زمینه فرش شما را ترمیم خواهند کرد.

 هزینه های مربوط به رفوگری فرش بیجار با توجه به آسیب ایجاد شده و متراژ آن متفاوت می باشد برای مثال هر چه آسیبی ایجاد شده در فرش شما روی متراژ بزرگتری از فرش ایجاد شده باشد هزینه های مربوط به ترمیم آن نیز برای شما افزایش خواهد یافت. همچنین اسیب های مختلف هزینه های مربوط به خود را دارند برای مثال هزینه های مربوط به رفوگری فرش سوخته شده با یک فرش پاره شده از هم متفاوت می باشد زیرا هر یک از این موارد فرایندهای مخصوص به خود را دارند. توجه داشته باشید در صورتی که فرش شما آسیب جدی دیده باشد نیاز به خدمات تخصصی تری در این زمینه خواهید داشت و شما نباید هیچ اقدام نادرست و غیر اصولی در این زمینه انجام دهید زیرا از ارزش فرش شما کم شده و احتمال گسترش اختلالات نیز وجود خواهد داشت بهتر است یک مجموعه کاملاً معتبر و تخصصی برای رفوگری فرش بیجار خود مانند قالیشویی اسلامشهر و قالیشویی در واوان انتخاب کنید تا در صورت بروز هرگونه آسیب و خسارت بتوانید هزینه های وارده را بدون هیچ دردسری جبران کنید امروزه خدمات آنلاین زیادی نیز در این زمینه ایجاد شده است که می توانید با استفاده از آن ها به راحتی به خدمات مورد نظر خود دسترسی پیدا کنید اما توجه داشته باشید که نکات ایمنی در زمینه کلاهبرداری ها و سرقت ها را مورد توجه قرار دهید.

استفاده از فرش بیجار

نگهداری و استفاده از فرش بیجار از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا در صورت انجام هرگونه اقدام نادرست و خودسرانه در این زمینه از ارزش فرش شما کم خواهد شد توجه داشته باشید که فرش خود را در یک محل خارج از تابش نور خورشید قرار دهید زیرا این فرایند سبب تخریب تار و پود فرش شما خواهد شد برای جلوگیری از آلودگی فرش بیجار می توانید از انواع کاور ها و روفرشی ها روی آن استفاده کنید. موارد نامبرده شده قیمت زیادی نداشته و به راحتی قابل تهیه می باشد شما می‌توانید این روفرشی ها را در طرح های متناسب با ساختار فرش خود انتخاب کرده و به کار ببرید در چنین شرایطی آلودگی‌های موجود در روفرشی قرار گرفته و مانع از آلوده شدن فرش شما خواهد شد در چنین شرایطی در مدت زمان طولانی تری فرش نیاز به شستشو خواهد داشت .

استفاده از فرش بیجار در یک مکان پر رفت و آمد گزینه مناسبی نمی باشد زیرا امکان آسیب دیدن و آلوده شدن آن بیشتر خواهد شد زمانی که این فرش به طور مداوم پا بخورد بخشی از تار و پود آن رنگ اصلی خود را از دست داده  و خوابیده می شوند به همین دلیل بهتر است این فرش در یک محل مناسب و دور از آسیب استفاده شود.

نگهداری از فرش بیجار در انبار

برای نگهداری فرش بیجار در انبار ابتدا باید آن را به صورت کامل کاور کنید در حال حاضر پوشش های مناسبی برای نگهداری فرش در انبارها ساخته شده است که با استفاده از این پوشش ها شما می توانید فرش خود را برای مدت طولانی و بدون هیچ آسیبی در انبارها نگهداری کنید برخی از این پوشش ها از جنس پارچه و برخی دیگر از جنس پلاستیک هستند توجه داشته باشید که هرچه نمونه مرغوب تری از آن را تهیه کنید مدت استفاده از آن نیز طولانی تر خواهد شد زیرا فرش شما در پوشش محافظ قدرتمندتری قرار می گیرد. بهتر است قبل از قراردادن فرش در این کاورها آن را با استفاده از اسپری به صورت کامل بید زدایی کنید این اسپری ها با داشتن آلاینده های مخصوص حشره بید را از فرش شما دور کرده و آن را به طور کامل بید زدایی می کنند این اسپری ها از قیمت زیادی برخوردار نبوده و به وفور در بازار یافت می شوند همچنین قابلیت استفاده بر روی هر نوع فرشی را دارند توجه داشته باشید که فرش های خود را در یک محل مرطوب قرار ندهید زیرا رطوبت آسیب‌های جدی به ساختار فرش شما وارد خواهد کرد همچنین احتمال بیدزدگی آن را افزایش خواهد داد یک مکان مرطوب سبب می‌شود تا تار و پود فرش شما با گذشت زمان خیس شده و حالت اولیه خود را از دست دهد همچنین توجه داشته باشید که این محل کاملاً تاریک نباشد زیرا در این مکان‌ها امکان تجمع حیوانات موذی همانند موش ها، سوسک ها و موریانه ها بیشتر می باشد که در نتیجه این موضوع احتمال دیدن فرش شما توسط این موجودات وجود خواهد داشت توجه داشته باشید که بعد از قرار دادن فرش ها در انبار صورت مکرر آن را مورد بررسی قرار دهید. این بررسی در فصل زمستان از اهمیت زیادی برخوردار است و باید در مدت زمان های کوتاه تری انجام شود زیرا امکان وارد شدن رطوبت به ساختار فرش بیشتر بوده و اسیب پذیری ان نیز افزایش خواهد یافت.

مزایای استفاده از فرش بیجار

استفاده از فرش بیجار تاثیرات بسیار مثبتی روی سلامتی انسان دارد همانطور که گفته شد برای بافت این فرش ها از تار و پود به نخ های طبیعی استفاده شده است که قدم برداشتن و تماس داشتن پوست بدن انسان با این تار و پود می تواند سلامت پوست انسان را تضمین کند. این فرش ها به دلیل داشتن خواص طبیعی از بسیاری از بیماری های پوستی جلوگیری کرده و بستری مناسب برای استراحت و زندگی انسان‌ها را فراهم خواهند کرد کلیه فرش های بیجار از استحکام زیادی برخوردار بوده و به راحتی آسیب نخواهند دید به همین دلیل شما می‌توانید برای سالیان طولانی از آن ها استفاده کنید این فرش ها در تمامی مکان ها با هر ساختاری قابل استفاده خواهد بود به گونه ای که شما می توانید به راحتی نمونه‌ای از آن را با دکوراسیون کلی منزل خود مورد استفاده قرار دهید از آنجا که این فرش ها بافت کاملاً مقاومی می دارند می‌توانید برای شستشوی آن ها از انواع دستگاه های شستشو نیز استفاده کنید به همین دلیل لازم نیست نگران نظافت فرش های خود باشید همانطور که می دانید شستشوی برخی از فرش ها همانند فرش های ابریشمی و دست با استفاده از دستگاه امکان پذیر نمی باشد و این فرآیند مانع بزرگی برای نظافت این فرش ها در نظر گرفته می شود با توجه به این موضوع فرش بیجار بدون هیچ دردسر و آسیبی با استفاده از انواع دستگاه ها نظافت خواهد شد این فرش ها بعد از استفاده طولانی مدت نیز ارزش خود را داشته و با قیمت بالایی از شما خریداری خواهند شد.

 

شست و شوی فرش بیجار

یکی از مهم ترین مسائل در هنگام استفاده از فرش بیجار نحوه شستشوی آن می باشد در واقع شستشوی این فرش ها از اهمیت زیادی برخوردار است و همانطور که گفته شد فرش های بیجار به دلیل داشتن تراکم بالا امکان جابجایی سخت تری را دارد با توجه به این موضوع شستشوی آن نیز کمی دشوارتر خواهد شد.

 گام اول و مهم برای شستشوی فرش بیجار در نظر گرفتن یک مکان مناسب می باشد در واقع شما باید محلی وسیع و قابل دسترس به آب را برای شستشوی فرش ها در نظر بگیرید تا بتوانید به راحتی آن را شستشو داده و پهن کنید توجه داشته باشید که شستشوی فرش بیجار در منزل و یا یک محل تنگ کار درستی نبوده و به ساختار آن آسیب وارد خواهد کرد مرحله دوم انتخاب یک شوینده مناسب در این زمینه می باشد همانطور که گفته شد در ساختار فرش بیجار از نخ ها و الیاف طبیعی استفاده شده است برخی از این نخ ها با استفاده از رنگ های گیاهی و حیوانی رنگ شده اند به همین دلیل در هنگام تماس با آب امکان پخش شدن آن ها وجود خواهد داشت. به همین دلیل بهتر است قبل از شستشوی فرش بیجار نسبت رنگ دهی آن را بررسی کنید.

 برای جلوگیری از هرگونه آسیب بهتر است شوینده کاملاً طبیعی و گیاهی برای این فرآیند انتخاب کنید اگر چه این شوینده ها معمولاً هزینه های بیشتری دارند اما با استفاده از آن ها آسیب های احتمالی در حین شستشو به فرش شما وارد نخواهد شد همچنین شما می توانید از پودر صابون های طبیعی نیز برای شستشوی فرش بیجار استفاده کنید این محصولات قدرت پاک کنندگی بالایی داشته و برای این فرایند مناسب می باشند پودر صابون ها از قیمت زیادی برخوردار نبوده و به راحتی قابل تهیه هستند.

در هنگام شستشوی فرش بیجار استفاده از نرم کننده ها و ویتامین های فرش نیز به شما توصیه می شود این نرم‌ کننده‌ها فرآیند شستشو را آسان تر کرده و ساختار فرش بیجار شما را نرم و لطیف می کنند. از طرف دیگر رایحه خوشایند این نرم کننده ها جذب فرش شما شده و آن را خوش بو خواهند کرد.

 برای شستشوی فرش بیجار ابتدا سرتاسر آن را با آب خیس کنید توجه داشته باشید که آب کافی به تمامی قسمت های فرش رسیده باشد با توجه به تراکم بالای فرش بیجار استفاده از فرچه ها و براش های قدرتمند تر در این فرآیند مناسب خواهد بود برای جلوگیری از هرگونه آسیب احتمالی در این زمینه بهتر است شوینده را به صورت مستقیم روی فرش نریخته و ابتدا کمی از آن را به فرچه آغشته کنید شما می‌توانید شستشوی فرش را به صورت بخش بخش انجام دهید توجه داشته باشید که در هنگام فرچه کشیدن فرش بیجار فشار زیادی روی آن وارد نکنید. مرحله بعدی در این میان آبکشی می باشد آبکشی فرش بیجار از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا شوینده‌های نفوذ کرده به بافت های عمیق تر فرش باید به طور کامل از آن خارج شود توجه داشته باشید که آب کشی فرش بیجار باید طی چند مرحله انجام شود شما می‌توانید فرچه خود را به صورت مجدد شست و شو داده و در هنگام آبکشی آن را روی قسمت های مختلف فرش خود بکشید تا شوینده های باقی مانده به صورت کامل از بافت عمیق فرش شما خارج شود پس از آبکشی فرش بیجار به طور حتم جرم آن بسیار سنگین تر خواهد شد به طوری که حمل و نقل آن کمی دشوار می باشد برای خارج کردن آب اضافه در این زمینه می توانید از تی استفاده کنید توجه داشته باشید که تی کشی فرش بیجار از اهمیت زیادی برخوردار است و باید به روشی کاملاً تخصصی و درست انجام شود در هنگام تی کشیدن فشار زیادی روی تار و پود فرش وارد نکنید همچنین توجه داشته باشید که تی به تار و پود فرش شما گیر نکند زیرا سبب کشیدگی آن خواهد شد برای خشک کردن فرش بیجار ابتدا آن را در یک محل مناسب برای آبگیری قرار دهید زیرا شما پس از شستشو نمی توانید آن را در یک مکان مرتفع و خارج از دسترس پهن کنید از انجا که جرم فرش بسیار سنگین شده است احتمال افتادن آن وجود خواهد داشت توجه داشته باشید که فرش را در مقابل نور خورشید قرار ندهید زیرا ساختار آن تخریب خواهد شد و امکان تغییر رنگ تار و پود آن وجود دارد برای آبگیری می‌توانید فرش را به صورت کامل در یک محل خارج از تماس نور‌خورشید پهن کنید توجه داشته باشید که این محل کاملاً تمیز و خارج از رفت و آمد باشد بعد از گذشت یک روز می‌توانید فرش خود را به گرمخانه های موجود در سطح شهر منتقل کرده و آن را به طور کامل خشک کنید در این گرمخانه ها بخاری ها و سنسورهای حرارتی مخصوصی وجود دارد که گرمای منتشر شده از آن ها سبب خشک شدن فرش شما خواهد شد اگر در منزل خود دارای دستگاه بخارشوی هستید می توانید با استفاده از آن ها فرش خود را پس از شستشو و خشک شویی به طور کامل ضد عفونی کنید برای شستشوی تابلو فرش های بیجار نیز می توانید مراحل گفته شده را به صورت مرتب تکرار کنید البته شما می توانید شستشو این تابلو فرش ها را بدون جابجایی و در منزل خود انجام دهید و برای خشک کردن آن از وسایلی همانند سشوار کمک بگیرید همچنین قرار دادن آنها در مقابل باد وسایل سرمایشی گزینه مناسبی خواهد بود.