خبرگزاری آریا-اوکراین در مناسبات دیپلماتیک اتحادیه اروپا بدل به الگویی شد که سپس از آن برای توسعه روابط اتحادیه با ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، گرجستان و مولداوی استفاده شد.
به گزارش خبرگزاری آریا به نقل از یورونیوز،اوکراین در دهه اول استقلال به عنوان یکی از جمهوریهای شوروی سابق مورد توجه اتحادیه اروپا نبود. هیچ یک از پانزده عضو اتحادیه اروپا در آن زمان، اوکراین را در اولویت توسعه روابط سیاسی و اقتصادی خود نمیدانستند و سطح پایین روابط آنها بر پایه توافقنامهای بود که به طور مشابه از سوی اتحادیه اروپا به تمامی کشورهای حاصل از پس از فروپاشی شوروی پیشنهاد شده بود. اوکراین در آن دوره، بسیار دور از اتحادیه اروپا و بسیار نزدیک به روسیه بود.
اوکراین با گسترش اتحادیه در شرق اروپا که از سال 2004 آغاز شد، در صفحه رادار دیپلماسی اتحادیه اروپا ظاهر شد. به خصوص پس از رخداد انقلاب نارنجی اوکراین در سال 2004 که موجب روی کارآمدن یک دولت طرفدار غرب و با گرایش دموکراتیک شد.
بدین ترتیب اوکراین در جمع کشورهای اروپایی قرار گرفت که اتحادیه اروپا انتظار داشت به حرکت پرسرعت به سمت دموکراسی به اقتصادی مبتنی بر بازار در مرز اتحادیه اروپا بدل شود. با دیگر همسایگان اتحادیه اروپا قرار گرفت و انتظار میرفت که به یک دموکراسی خوب اداره شده و اقتصاد بازار در مرز اتحادیه اروپا تبدیل شود. هر چند این روند با وقوع فراز و نشیبهای سیاسی در اوکراین آن گونه که انتظار میرفت، محقق نشده ولی اوکراین در مناسبات دیپلماتیک اتحادیه اروپا بدل به الگویی شد که سپس از آن برای توسعه روابط اتحادیه با ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، گرجستان و مولداوی استفاده شد.
اقتصاد و تجارت
در میان همسایگان شرقی اتحادیه اروپا، اوکراین کشوری است که با بیش از هزار و 300 کیلومتر دومین مرز مشترک بزرگ را با این اتحادیه دارد. توافقنامه فراگیر و همهجانبه تجارت آزاد (DCFTA) بین اتحادیه اروپا و اوکراین، در سال 2014 امضا شد. اجرای این توافقنامه از ابتدای ژانویه 2016 به طور موقت آغاز شد ولی به طور رسمی از سپتامبر 2017 و در پی تصویب آن از سوی تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا لازم الاجرا شد. این توافقنامه با هدف تقویت تجارت کالا و خدمات بین اتحادیه اروپا و اوکراین از طریق کاهش تدریجی تعرفهها و منطبق کردن قوانین اوکراین با اتحادیه اروپا تصویب و اجرایی شد ولی فراتر از بعد تجاری و اقتصادی به ابزار اصلی برای تقویت پیوند سیاسی اوکراین و اتحادیه اروپا بدل شد.
در حال حاضر، اتحادیه اروپا بزرگترین شریک تجاری اوکراین است که بیش از 40 درصد تجارت خارجی این کشور را خود اختصاص داده است. اوکراین همچنین هجدهمین مقصد صادراتی اتحادیه اروپا و نوزدهمین مبدا واردات کالا به این اتحادیه است که حدود 1.1 درصد از کل تجارت اتحادیه اروپا را به خود اختصاص داده است. عمده صادرات اوکراین به اتحادیه اروپا شامل مواد خام(آهن، فولاد، محصولات معدنی، محصولات کشاورزی)، محصولات شیمیایی و ماشین آلات است و عمده صادرات اتحادیه اروپا به اوکراین نیز شامل ماشین آلات و تجهیزات حمل و نقل، مواد شیمیایی و کالاهای تولیدی است.
تحت تاثیر اجرای قرارداد تجاری فیمابین، تعداد شرکتهای اوکراینی صادرکننده به اتحادیه اروپا با سرعت چشمگیری افزایش یافته است، از حدود 11 هزار و 700 شرکت در سال 2015 به بیش از 14 هزار و 500 شرکت در سال 2019 رسید. همچنین صادرات اتحادیه اروپا به اوکراین از 13.7 میلیارد یورو در سال 2015 به بیش از 24 میلیارد یورو در سال 2019 رسید و در مقابل، صادرات اوکراین به اتحادیه اروپا هم در همین مدت از 12.5 میلیارد یورو به بیش از 19 میلیارد یورو افزایش یافت.
سرمایهگذاری
همچنین بانک سرمایهگذاری اروپا(EIB) که از سال 2007 همکاری با اوکراین را آغاز کرده، تا کنون بیش از 1.9 میلیارد یورو اعتبار برای حمایت از شرکتهای کوچک و متوسط و 3.6 میلیارد یورو اعتبار برای حمایت از بخش عمومی این کشور اختصاص داده و سرمایهگذاری مستقیم خارجی کشورهای عضو اتحادیه اروپا در اوکراین نیز در سال 2019 به 22 میلیارد یورو رسیده است.
انرژی
با وجود تلاش روسیه برای تغییر مسیر عرضه گاز خود به اتحادیه اروپا از طریق سیستم ترانزیت گاز از بلاروس و احداث خط لوله نورد استریم از بستر دریای بالتیک، اوکراین همچنان نقش مهمی در تامین گاز اتحادیه اروپا دارد.
اوکراین همچنین از تولید کنندگان مهم برق در اروپا است و بخشی از برق کشورهای مجارستان، اسلواکی، لهستان، مولداوی و رومانی را تامین میکند. علاوه بر این، اوکراین منابع گاز طبیعی و گاز شیل قابل توجهی دارد که توسعه آنها را آغاز کرده است.
بنابراین، اتحادیه اروپا پتانسیل بیشتری برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری با اوکراین متصور است. چرا که اوکراین افزون بر در اختیار داشتن بازاری با 43 میلیون مصرف کننده، 70 درصد از زمینهای قابل کشت آن از حاصلخیزترین خاک اروپا است.
آخرین تلاشهای اروپا برای حل بحران اوکراین
امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه با هدف «تنشزدایی» بین روسیه و غرب امروز دوشنبه 7 فوریه به مسکو سفر میکند. همزمان اولاف شولتس، صدراعظم آلمان قرار است در واشنگتن با جوبایدن دیدار کند. رهبران دو کشور قدرتمند اروپا در تلاشند تا از راه دیپلماسی مانع وقوع جنگ در مرزهای اتحادیه اروپا و حمله احتمالی روسیه به اوکراین شوند.
آقای ماکرون که کشورش ریاست دورهای اتحادیه اروپا را نیز برعهده دارد قراراست ساعت 4 بعدازظهر بهوقت محلی با ولادیمیر پوتین دیدار و گفتوگو کند. طبق بیانیه کاخ الیزه در پایان این دیدار که احتمالا طولانی خواهد بود، روسای جمهور دو کشور در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک مقابل دوربینها ظاهر خواهند شد. امانوئل ماکرون که آخرین دیدار رودررویش با ولادیمیر پوتین به سال 2018 برمیگردد پیش از این سفر گفت او و همتای روسش مصمم هستند «به عمق مسائل» بروند و همه راههای تنشزدایی را در دیدار با یکدیگر آزمایش کنند.
امانوئل ماکرون در مصاحبه با «ژورنال دُ دیمانش» تصریح کرده که همراه با آنگلا مرکل، صدراعظم پیشین آلمان پیشنهاد برگزاری نشست اتحادیه اروپا-روسیه را دادهاند اما اروپاییها سال گذشته ترجیح دادند سیاست «سکوت» را در قبال روسیه دنبال کنند. اما تا صحبت نشود، بهخصوص وقتی اجازه داده شود دیگرانی به نام ما نظر بدهند که نقشی در تامین امنیت جمعی ما نخواهند داشت، مشکلی حل نخواهد شد.
غرب روسیه را متهم میکند که با تشدید آرایش نظامی در مرزهای خود با اوکراین در صدد حمله به این کشور است اما مسکو با رد این ادعا میگوید هدفش تنها مطمئن شدن از امنیت خود است. مسکو تامین امنیت خود را مشروط به این میداند که ناتو سیاست گسترش خود را در شرق اروپا و در همسایگی با روسیه کناربگذارد اما این درخواست کرملین پیشتر متفقا از سوی اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی رد شده است.
آقای ماکرون روز یکشنبه و در آستانه سفر به روسیه با جوبایدن، رئیس جمهور آمریکا حدود 40 دقیقه تلفنی بحث و گفتگو کرده است. او همچنین با ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو و همچنین بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا هم تلفنی تبادل نظر داشته است. مکالمه تلفنی با رهبران سه کشور حوزه بالتیک هم از دیگر اقدامات رئیس جمهور فرانسه طی یکی دو روز گذشته بود. قرار است امانوئل ماکرون روز سه شنبه در کییف با ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین دیدار کند.
مقامات آمریکایی میگویند در صورت حمله همهجانبه روسیه و محاصره کییف، رژیم زلنسکی ظرف حداکثر 48 ساعت سقوط خواهد کرد. این درحالی است که نخستین گروه از سربازان آمریکایی برای دفاع از کشورهای عضو ناتو شنبه و یکشنبه این هفته وارد لهستان در همسایگی اوکراین شدهاند.
نخستین سفر اولاف شولتس صدراعظم آلمان به واشنگتن
از سوی دیگر اولاف شولتس، صدراعظم آلمان که اقدامات اخیر دولتش از سوی برخی به اقداماتی در راستای «خوشنودسازی» کرملین تعبیر شده، روز دوشنبه برای نخستین بار با جوبایدن در واشنگتن دیدار میکند. آقای شولتس در آستانه این دیدار و در گفتگو با نشریه «واشنگتنپست» گفت: «با تلاش بیوقفه خود سعی کردیم این پیام را به روسیه منتقل کنیم که در صورت حمله به اوکراین بهای سنگینی باید بپردازد.» او در ادامه از سیاست جوبایدن در مذاکرات بسیار دشوار دوجانبه بین آمریکا و روسیه ابراز خرسندی کرد.
آقای شولتس که برای اعزام نیروهای بیشتر به کشورهای بالتیک و تقویت حضور ناتو در این منطقه اروپا اعلام آمادگی کرده این هفته و پس از بازگشت از آمریکا در برلین میزبان رهبران کشورهای حوزه بالتیک خواهد بود. سپس 14 فوریه به کییف پایتخت اوکراین میرود و در نهایت سهشنبه آینده 15 فوریه به مسکو سفر خواهد کرد
نظر شما