هفته پیش بود که قزاقستان ناآرام شد، جرقه اعتراضاتی که با افزایش قیمت سوخت زده شد اما با گسترش ناآرامیها، معترضان خواستههای دیگری ازجمله آزادیهای سیاسی را مطرح کردند. اعتراضاتی که نشان داد، موضوع بسیار فراتر از اختلاف داخلی بر سر قدرت است، اگرچه این اعتراضات فرصت خوبی را برای تسویهحسابهای سیاسی نیز به وجود آورد اما با ورود «نیروهای سازمان پیمان امنیت جمعی» وضعیت نیز آرام شده است. آنگونه که ریاستجمهوری قزاقستان عنوان کرده تعداد قابلتوجهی از افراد بازداشتشده روزهای اخیر آلماتی را اتباع خارجی تشکیل میدهند. بازداشتشدگانی که نزدیک به هشتهزار نفر برآورد شدند. آنگونه که رسانههای منطقه گزارش میدهند، از دیروز برقراری تدریجی آرامش در شهر و «عادی» شدن اوضاع را در این بخش از آسیای میانه شاهد هستیم؛ تردد وسایل نقلیه عمومی در سطح آلماتی از سر گرفتهشده و رفتهرفته اوضاع به حالت عادی برگشته است.
پایان تسویهحسابهای سیاسی
ناآرامی و گسترش این اعتراضات طی روزهای گذشته گمانهزنیهای متعددی پیرامون دلایل این ناآرامیها به وجود آورد. وقتی چهارشنبه گذشته اعتراضات در قزاقستان آغاز شد، برای بسیاری این تحولات غیرمنتظره یا تعجببرانگیز بود؛ چراکه این کشور را بهدوراز هرگونه آشوب یا ناآرامی متصور بودند. اگرچه اعتراضات ریشه در نارضایتی از افزایش قیمت سوخت داشت اما از همان ابتدا نیز برخی اعتراضات را درنتیجه اختلافات داخلی در قزاقستان عنوان کردند و گفتند اعتراضات با برنامهریزی «قاسم توکایف»، رییسجمهور فعلی این کشور و با هدف فشار و کاهش نفوذ «نظربایف»، رییسجمهور سابق در دستگاه قدرت قزاقستان صورت گرفته است.
این گمانهزنی بهویژه زمانی اوج گرفت که شایعه فرار نورسلطان نظربایف از قزاقستان نیز مطرح شد، هرچند روز شنبه «آیدوس اوکیبای»، سخنگوی نظربایف، موسس و رییسجمهور سابق قزاقستان در حساب کاربری خود در توییتر اعلام کرد که ادعاهایی مبنی بر خروج نورسلطان نظربایف از کشورش واقعیت ندارد اما جبهه رقیب تلاش کرد تا با اینگونه شایعات، ناآرامیها اوج بگیرد.نظربایف اگرچه از سال2019 دیگر رییسجمهور نیست اما نفوذ و قدرت خود را در قزاقستان حفظ کرده و به نظر میرسد که رییسجمهور فعلی در تلاش برای دورکردن نظربایف از قدرت است و به همین دلیل نیز در بحبوحه اعتراضات خیابانی، نورسلطان نظربایف ۸۱ساله از سمت شورای امنیت قدرتمند این کشور برکنار شد. باوجودآنکه او در سال۲۰۱۹ از ریاستجمهوری کنار رفت و قدرت را به توکایف داد، همچنان اصلیترین عنصر در این کشور آسیای میانه باقی مانده بود.
استقرار 2500نیروی حافظ صلح در آلماتی
از دیگر سو، اعتراضات قزاقستان با واکنشهای گسترده بینالمللی نیز همراه بوده و واکنش روسیه تا آنجا جدی بوده که موضوع اعزام نیروهای نظامی در قالب نیروی حافظ صلح پیمان امنیت جمعی آسیای مرکزی را اجرا کرد. درحالحاضر حدود 2500نیروی نظامی با ادوات و تجهیزات سنگین از مجموع چند کشور آسیای مرکزی به فرماندهی نیروهای روسی تحت عنوان نیروهای
حافظ صلح در قزاقستان مستقر شدهاند و روسیه استقرار این نیروها را به درخواست رییسجمهور قزاقستان عنوان کرده است.
موجسواری غرب در ناآرامی قزاقستان
از سوی دیگر، استقرار نیروهای حافظ صلح به فرماندهی روسیه در قزاقستان با واکنش آمریکا روبهرو شده و سخنگوی کاخ سفید گفته است که مشخص نیست استقرار این نیروها مشروع و قانونی باشد. تاکنون واکنش آمریکا به تحولات قزاقستان با محافظهکاری بوده اما همزمان بسیاری دیگر گفتهاند که تحولات و اعتراضات قزاقستان ریشه در برنامهریزی و توطئه غرب علیه روسیه دارد؛ بهعبارتدیگر، غربیها و آمریکا در تلاشاند تا با سوارشدن بر موج اعتراضات قزاقستان، تمرکز روسیه را از تنش در اوکراین به وضعیت قزاقستان درگیر کنند. در این صورت، اعتراضات قزاقستان را میتوان توطئه غرب علیه روسیه در برابر تنش در اوکراین عنوان کرد و در همین ارتباط نیز برخی کارشناسان اعتراضات قزاقستان را انقلاب رنگی عنوان کردهاند.
سناریوهای «انقلابهای رنگی»
بااینحال طی تحولات اعتراضی در قزاقستان، رهبران کشورهای منطقه ازجمله ترکیه، تاجیکستان، ارمنستان، آذربایجان و بلاروس همسو با مقامات کرملین در تماس با رییسجمهور قزاقستان حمایت خود را از دولت مرکزی اعلام کردهاند تا نشان دهند که در برابر تحولات قزاقستان در کنار روسیه قرار دارند؛ موضوعی که دیروز دوشنبه، در نشست فوقالعاده سازمان پیمان امنیت جمعی در«نورسلطان» بیشتر مشهود شد. تا آنجا که «ولادیمیر پوتین»، رییسجمهور روسیه در یک کنفرانس ویدیویی با سران سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO ) درمورد زمان حضور نیروهای
حافظ صلح در قزاقستان، تاکید کرد: روسیه اجازه نخواهد داد که سناریوهای «انقلابهای رنگی» دربیخ گوشش تکرار شود. حمله به قزاقستان یک اقدام تجاوزکارانه بود و باید بدون تاخیر به آن پاسخ داده میشد. وقایع اخیر ازسوی نیروهای برانداز برنامهریزی و سازماندهی شده بود. حوادث قزاقستان اولین تلاش نیست و آخرین تلاش برای مداخله خارجی نخواهد بود، رویدادهای اخیر در قزاقستان تایید میکند که برخی نیروها از استفاده از فضای مجازی و شبکههای اجتماعی برای عضوگیری از افراطگرایان و تروریستها و تشکیل گروههای مخفی از شبهنظامیان دریغ نمیکنند.
عطوان: انقلاب رنگی قزاقستان برای منحرف کردن پوتین از اوکراین است
«عبدالباری عطوان»، سردبیر رأیالیوم در تحلیلی عنوان کرد: آمریکا بهدنبال یک «انقلاب رنگی» برای منحرف کردن روسیه از اوکراین و اعزام نیروها به قزاقستان و توجه به این کشور است اما پوتین اجازه تکرار سناریوی اوکراین و سوریه را در قزاقستان نمیدهد. «تونی بلر»، نخستوزیر سابق بریتانیا (او مشاور دولت نظربایف رییسجمهور سابق بود) هرجا میرود، به هر طریقی نشاندهنده تشدید فساد و آغاز مقدمه انقلابهای رنگی است درخصوص «مشاورههای» او به بسیاری از کشورهای حاشیه خلیجفارس و غیرخلیجفارس، ما درسهای زیادی گرفتیم.
به گفته پوتین، سازمان پیمان امنیت جمعی توانست بهسرعت و بدون مشکل تصمیمگیری کند تا از
بحرانی شدن اوضاع در قزاقستان جلوگیری کند. نیروهای سازمان پیمان امنیت جمعی بر تروریستهای بینالمللی در قزاقستان پیشی گرفتهاند و تا زمانی که نیاز باشد در این کشور خواهند ماند.
پوتین: روسیه اجازه نخواهد داد که سناریوهای «انقلاب های رنگی» دربیخ گوشش تکرار شود. حمله به قزاقستان یک اقدام تجاوزکارانه بود و باید بدون تأخیر به آن پاسخ داده میشد. وقایع اخیر توسط نیروهای برانداز برنامه ریزی و سازماندهی شده بود
نظر شما