بعد از تخريب شهر هترا بي‌نظيرترين ميراث اشكانيان در خارج از خاك ايران نوبت به شهر پالميرا رسيده است. پالميرا يكي از ارزشمند‌ترين شهرهاي باستاني خاورميانه است كه در چند روز گذشته هدف حمله نيروهاي داعش قرار گرفته است. اين نگراني وجود دارد كه درصورت تصرف شهر، نيروهاي داعش به معبد زيبا و آثار باستاني تدمر در پالميرا آسيب برسانند.

به نقل از آرمان اين نخستين‌باري نيست كه دست ويرانگر داعش به جان ميراث‌فرهنگي افتاده است. هنوز سه ماه از نخستين دست‌درازي اين گروهك افراطي به آثار باستاني در كشور عراق نگذشته است كه آنها تعرض دوباره خود را به اين آثار باستاني آغاز كردند. در اسفند سال گذشته اعضای اين گروهك تروريستي بعد از تصرف شهر موصل به موزه اين شهر حمله بردند و آثار و مجسمه‌هاي باستاني و تاريخي را تخريب كردند. اعضاي داعش همچنين تعدادي از مجسمه‌هاي سنگي تاريخي در اطراف شهر موصل را نيز تخريب و نابود كردند. آثار تاريخي كه در اين موزه وجود داشتند مربوط به دوره تمدن آشوري‌ها و بابلي‌ها بودند. قدمت برخي از اين آثار و مجسمه‌ها به قرن 7 قبل از ميلاد برمي‌گشت و برخي 10 هزار ساله بودند. تاريخ 10 هزارساله زير ضربات پتك و چكش داعش نابود شد. اين اقدامات ضدفرهنگي داعش موجي از اعتراض و نفرت را در ميان دوستداران ميراث فرهنگي و شهروندان عادي به وجود آورده است. 

 جنايت جنگي تخريب شهر نمرود

اما دست‌درازي داعش به ميراث تاريخي فقط معطوف به اين يك مورد نبود. مدت كوتاهي بعد از تخريب موزه موصل داعش تعرض به خرابه‌هاي شهر باستاني هترا (حضر) را آغاز كرد. شهر هترا از معدود آثار به‌جامانده از دوران اشكاني، قدمتي بيش از دوهزار سال دارد و خرابه‌هاي اين شهر با ديوارها و ستون‌هاي بلند، نمونه بارزي از شهرهاي آن دوران به‌شمار مي‌رود. گروه تروريستي داعش خرابه‌هاي شهر باستاني هترا را به طور كلي تخريب كرد. گزارش‌هاي مربوط به تخريب شهر هترا درحالي منتشر شدند كه خبرها از تخريب شهر باستاني نمرود توسط داعش حكايت مي‌كردند. شهر تاريخي نمرود كه از آن به عنوان نگين تمدن آشوري ياد مي‌شود در قرن ۱۳ پيش از ميلاد و در حاشيه رود دجله، حدود ۳۰ كيلومتري جنوب‌شرقي موصل، بنيان گذاشته شد. سازمان يونسكو تخريب شهر باستاني نمرود را جنايت جنگي خوانده و اين اقدام داعش با خشم باستان‌شناسان نيز مواجه شده است. 

 

 نابودي مجسمه‌هاي بودا توسط طالبان

اين نخستين‌باري نيست كه گروه‌هاي افراطي دست به نابودي تاريخ مي‌زنند. پيش از اين طالبان در افغانستان نيز دست به تخريب آثار باستاني و نابودي آنها زده بود. به آتش كشيدن مجسمه‌هاي بودا توسط طالبان و نابودكردن آنها اوج شرارت اين نيروهاي افراطي در حق تاريخ بود. تنديس‌هاي بزرگي كه در دل كوه در استان باميان افغانستان ساخته شده‌اند، مورد حمله طالبان قرار گرفت. اين دو تنديس به بلنداي ۵۳ متر و ۳۵ متر، در كنار مجموعه‌اي از بناهاي تاريخي در اين محل براي زماني طولاني از جاذبه‌هاي اصلي گردشگري در افغانستان بودند. تنديس‌هاي بودا در باميان، تا قبل از آنكه در زمان حاكميت طالبان تخريب شوند، بزرگ‌ترين تنديس‌هاي بودا و بلندترين مجسمه‌هاي سنگي در جهان به‌شمار مي‌آمدند. 

 

 جان پالميرا در خطر است!

اين‌بار گروهك تروريستي داعش در حال نزديك شدن به دومين شهر باستاني اشكاني است. به‌تازگي يونسكو و 11 كشور عربي در نشستي راه‌هاي مبارزه با تخريب‌گري داعش عليه ميراث فرهنگي جهان را برگزار كردند. در خلال همين نشست خبر پيشروي اين نيروها به سمت شهر باستاني پالميرا شنيده شد. چهاردهم مه، نيروهاي داعش توانستند بعضي از ساختمان‌ها در حاشيه شرقي شهر را تصرف كنند اما چند ساعت بعد گزارش شد كه نيروهاي ارتش سوريه توانسته‌اند جلوی پيشروي آنها را بگيرند.

 

پالميرا يا تدمر نام شهري باستاني در كشور سوريه است. شهر تدمر را اشكانيان در زمان حكومت وسيع خود كه تا صحراي شامات گسترده شده بود بنا كردند ولي خيلي زود به دليل حمله‌هاي روميان اين شهر از خاك ايران جدا شد و در اختيار روميان قرار گرفت. بعد از آن اين شهر پايتخت ملكه -زنوبيا ملكه سوريه و ملكه شرق شد. اين شهر زيبا يكي از مهم‌ترين ايستگاه‌هاي تجارتي بين آسيا و اروپا در نيمه دوم قرن اول قبل از ميلاد بوده ‌است. اين شهر باستاني در سال 1980 به فهرست ميراث جهاني يونسكو اضافه شد و تا قبل از جنگ داخلي سوريه گوهري ارزشمند براي صنعت گردشگري سوريه محسوب مي‌شد اما هم‌اكنون حتي اگر از دست داعشيان نيز جان به در برد از ميراث تخريب و ويراني جنگ نمي‌تواند كمر راست كند.