اگرچه غربیها در این مدت از هیچ تلاشی برای فشار بر ایران کوتاهی نکردند و با اظهارات نسنجیده، بارها برای ملتهب کردن فضا، گوی سبقت را از یکدیگر ربودند اما جمهوری اسلامی ایران بیتوجه به هجمهها، رویکرد ثابت خود برای نیل به منافع برجامی را به آمریکا و اروپاییها، گوشزد کرد.
دور هفتم مذاکرات برای رفع تحریمها در شرایطی در وین در جریان بود که مقامات اروپایی در یک تقسیمکار با اربابان آمریکایی، اظهارات تند و جوسازی علیه ایران را در دستورکار داشتند؛ دستورکاری که درنهایت با اقدام سازمان انرژی اتمی ایران، پوشالی بودن آن هویدا شد. در این راستا، بهروز کمالوندی، معاون امور بینالملل، حقوقی و مجلس و سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران اظهار داشت: بهدنبال تبادلنظرهای صورتگرفته بین سازمان انرژی اتمی ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی، بهخصوص برمبنای آخرین صحبتهای معاون رییسجمهور و رییس سازمان انرژی اتمی ایران و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس مقرر شد آژانس همکاریهای لازم را بهمنظور بررسی دقیق فنی، امنیتی و قضایی دوربینهای آژانس در مجتمع «تسا»ی کرج داشته باشد. این امر بهمنظور رفع نگرانی درباره اطمینان از عدم استفاده خرابکارها از این دوربینها صورت میگیرد.
اقدام داوطلبانه ایران در همکاری با آژانس
ایران پس از خروج آمریکا علیرغم تمام بدعهدیها و تهدیدها و تحریمها، همکاری خود با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را نهتنها قطع نکرد، بلکه در موارد بسیاری نهایت تلاش خود را بهکار برد تا نگرانیهای این نهاد فنی-حقوقی را که در دوران گروسی، گزارشهای سیاه و سیاسی را در دستورکار خود داشت حفظ کرده و به دغدغههای فنی و حقوقی جامعه جهانی پاسخ دهد.
درخصوص مجتمع «تسا»ی کرج نیز همین موضوع استمرار داشت و ایران در اقدامی داوطلبانه و پس از خرابکاری در این مجتمع، اجازه جایگزینی دوربینها را به آژانس داد؛ البته ایران هیچوقت بر این نکته تاکید نکرده بود که دیگر اجازه دسترسی آژانس به این دوربینها را نخواهد داد، بلکه نیاز به زمان بیشتری برای تحقیقات قضایی و امنیتی داشت که در این چند ماه این موضوعات را پی گرفت.گروسی که گزارشهای جهتدارش در برابر ایران حتی با واکنش دوستانش همراه شده بود نیز در خصوص اقدامات خرابکارانه علیه تاسیسات هستهای ایران، موضعگیری کرد. مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در هفتههای اخیر در مصاحبه با انرژی اینتلیجنس، در پاسخ به سوالی درباره خرابکاری در تاسیسات هستهای و داستان دوربینهای آژانس گفت: من یک دیپلمات هستم و به کاربرد زور اعتقادی ندارم و ما این قبیل اقدامات را محکوم میکنیم.گروسی افزود: کنفرانس عمومی آژانس در گذشته با تصویب چندین قطعنامه در این خصوص، بسیار صریح و شفاف بوده است. مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی همچنین گفت: برابر این قطعنامهها، هر نوع حملهای علیه تاسیسات هستهای باید محکوم شود. هرچند گروسی از محکوم کردن اقدامات رژیمصهیونیستی علیه ایران خودداری کرد اما همین روند نیز بیسابقه بود که اقدامی مثبت میتواند باشد.کنش داوطلبانه ایران در همکاری با آژانس در مجتمع تسای کرج، همزمان با مذاکرات در وین، بازخوردهای مثبتی داشت و باعث شد تا متحدان ایران یعنی چین و روسیه، مواضع صریحتر و تندی در قبال رفتار اروپاییها داشته باشند. هرچند ایران هیچگاه اعلام نکرده بود که قصد جلوگیری از دسترسی آژانس به دوربینهایش در کرج را دارد اما فضاسازیها برای هجمه به ایران در این قضیه، حالا ابتر مانده است.
توضیحات کمالوندی
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در توضیح بیشتر درخصوص اقدام ایران تصریح کرد: اگرچه بررسیهایی در این خصوص پیشتر صورت گرفته است و بهطورکلی این دوربینها هنگام نصب نیز مورد بررسیهای دقیق حفاظتی و امنیتی قرار میگیرند اما بهدلیل حادثه مزبور مقرر بود بررسیهای دقیقتری صورت گیرد؛ البته بهخاطر مصونیتی که این دوربینها دارند، امکان بازکردن آنها بدون موافقت آژانس وجود ندارد.کمالوندی اضافه کرد: به همین منظور بین دو طرف تفاهم شد که یک دوربین برای بررسیهای فنی دقیق در اختیار ایران قرار داده شود. همچنین طی آن افراد فنی آژانس به سوالات فنی که متخصصان حفاظتی و امنیتی ما در ارتباط با این دوربینها دارند، پاسخ میدهند. نهایتا پس از بررسیهای دقیق و لازم، دوربینهای آژانس مجددا نصب خواهند شد.
وی افزود: نصب دوربینها به این صورت انجام میشود که دوربینها عکسبرداری خواهند کرد و عکسها در حافظه دوربینها حفظ میشوند. هنگامیکه حافظهها پر شوند، کارتهای حافظه استخراج میشوند و در مهروموم مشترک ایران و آژانس قرار میگیرند؛ بهعبارتدیگر، آژانس بههیچوجه به این اطلاعات دسترسی نخواهد داشت.سخنگوی سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: این امر براساس قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران، مصوب مجلس شورای اسلامی صورت میگیرد که بر مبنای آن آژانس نمیتواند نظارتهای فراپادمانی داشته باشد. هرچند کلیه نظارتهای فراپادمانی مدتها قبل از اسفندماه سال گذشته متوقف شده است و عملا از آن تاریخ دوربینهای آژانس اگر در مواردی کار کردهاند، دسترسی آژانس به اطلاعات آنها مقدور نیست.وی در پایان گفت: مساله دیگر در ارتباط با موضوعات موردعلاقه طرفین است که براساس گفتوگوها مقررشده است بحثها و تبادلنظرها بهمنظور رفع و حلوفصل این موضوعات، ادامه پیدا کند.
استقبال گروسی از اقدام داوطلبانه ایران
پس از اقدام کنشگرانه ایران، آژانس بینالمللی انرژی اتمی با صدور بیانیهای اعلام کرد: توافق با ایران پیرامون جایگزینی دوربینهای جدید (بهجای دوربینهای آسیبدیده) در تاسیسات کرج تحولی مهم برای فعالیتهای راستیآزمایی و نظارتی در ایران است.
بیانیه مذکور در ادامه میافزاید: این توافق ما را قادر میسازد تا تداوم آگاهیمان از (فعالیتهای) این تاسیسات دوباره ازسرگرفته شود. این دوربینها در روزهای آتی نصب میشوند. بیانیه مذکور به نقل از رافائل گروسی، مدیرکل این نهاد میافزاید: من صمیمانه امیدوارم که بتوانیم بحثهای سازنده برای حلوفصل همه مسائل پادمانی باقیمانده با ایران را ادامه دهیم.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز در پیامی توییتری پس از این اقدام ایران، تاکید کرد: این موضوع برای راستیآزمایی ذیل توافق هستهای بسیار مهم است و کار برای پرداختن به مسائل مهم پادمانی دیگر ادامه خواهد داشت.میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی هم در این خصوص نوشت: آژانس بینالمللی انرژی اتمی و تهران برای نصب مجدد دوربینهای فیلمبرداری در کارگاه کرج به توافق رسیدند. محرک آزاردهنده که از ماه سپتامبر توجه زیادی را در جامعه بینالملل و رسانههای جمعی به خود جلب کرده بود، اکنون حذف شد. به هر دو طرف تبریک میگویم!
محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی نیز دراینباره اظهار داشت: عناصر بدخواه ملت ایران و صهیونیستی بهصورت مرتب با عملیات روانی و دروغپردازی میخواهند القا کنند که آژانس از فعالیتهای ایران مطلع نیست و ما میخواهیم این اقدامات آنان را خنثی و قاطعانه سرکوب کنیم و بهانه دست دشمنان ندهیم تا تیم مذاکرهکننده ما بتواند هدف مذاکرات را که برداشتن تحریمهاست، زودتر به نتیجه برساند.
کنش داوطلبانه ایران در همکاری با آژانس در مجتمع تسا ی کرج، همزمان با مذاکرات در وین، بازخوردهای مثبتی داشت و باعث شد تا متحدین ایران یعنی چین و روسیه، مواضع صریح تر
و تندی در قبال رفتار اروپایی ها داشته باشند. هرچند ایران هیچگاه اعلام نکرده بود که قصد جلوگیری از دسترسی آژانس به دوربین هایش در کرج را دارد، اما فضاسازی ها برای هجمه به ایران در این قضیه، حالا ابتر مانده است
انتقاد تند روسیه از مواضع اروپاییها در مذاکرات وین
اقدام ایران باعث حمایت فعالانهتر روسیه و چین بهعنوان حامیان مواضع ایران در مذاکرات شد و دست آنها را برای مقابله با هجمههای غربیها بازتر کرد. در همین راستا، اولیانوف، نماینده روسیه نزد سازمانهای بینالمللی در وین با اظهار تعجب از مواضع غیرمنطقی سه کشور اروپایی حاضر در مذاکرات وین، تصریح کرد که مسکو این مواضع غیرسازنده را درک نمیکند و نمیتواند از چنین مواضعی حمایت کند.این دیپلمات ارشد روس که بهعنوان نماینده روسیه در مذاکرات وین حاضر است روز چهارشنبه در گفتوگویی خاطرنشان کرد: هیات جدید ایرانی در مذاکرات وین بسیار جدی است و طرف ایرانی بسیار سریع خود را با فضای مذاکرات وفق داده و تجربه زیادی در مسائل کسب کرد. وی افزود: شاهد هستیم که طرف ایرانی آمادگی بیشتری برای مذاکرات از خود نشان میدهد. نماینده روسیه نزد سازمانهای بینالمللی در وین درمورد مواضع اروپاییها در مذاکرات احیای برجام در وین گفت: مواضع آنها تعجبآور است، رفتار آنها چنین به نظر میرسد که گویا برای اولینبار پشت میز مذاکره نشستهاند و غالبا مواضع غیرسازنده اتخاذ میکنند.اقدام داوطلبانه ایران، امتیازات زیادی را در میز مذاکرات بهدنبال داشت. این اقدام کنشگرانه حالا اروپاییها را در موضع انفعال قرار داده است و دیگر نمیتوانند از اهرم فشار آژانس بهعنوان ابزار علیه جمهوری اسلامی ایران استفاده کنند.
دستیابی به پیشنویس جدید در مذاکرات وین
در چنین شرایطی مذاکرات ایران با 1+4 تا روز گذشته در وین ادامه داشت. درنهایت منابع نزدیک به مذاکرات اعلام کردند که گفتوگوها پس از وقفهای حدود ۱۰روزه از سر گرفته میشود. خبرها حکایت از این دارد که ایران و ۱+۴ به پیشنویس جدیدی که در آن نظرات ایران اعمال شده است، دست یافتهاند که در صورت نهایی شدن، این متن مبنای رایزنیهای آتی قرار خواهد گرفت.این در حالی است که با وجود جوسازی برخی مقامات اروپایی و رسانههای این کشور در چند هفته گذشته، دو طرف توانستهاند به نقاط مشترک قابلتوجهی دست یابند. هیاتهای سه کشور اروپایی
در حالی برای مشورت به پایتختهای خود بازمیگردند که در متون مذاکراتی پیشرفتهای مهمی به دست آمده است.حسین امیرعبداللهیان،
وزیر امورخارجه نیز پنجشنبهشب در گفتوگوی تلفنی با «وانگ یی»، عضو شورای دولتی و وزیر امورخارجه چین ضمن تشکر و قدردانی از موضع حمایتی دولت چین در مذاکرات هستهای وین، روند گفتوگوها را درمجموع خوب توصیف کرد و درعینحال از عدم ابتکار طرفهای غربی در وین انتقاد کرد. وی اظهار امیدواری کرد: طرفهای غربی بر مبنای منطق رفتار کرده و همچون جمهوری اسلامی ایران با حسننیت و ابتکار در مذاکرات حاضر شوند.
لغو تحریمها؛ خط قرمز ایران
حالا در چنین شرایطی و با ابتکارهای پیدرپی ایران، دیگر اروپاییها نمیتوانند با فضاسازی و جنجال رسانهای، نداشتن ابتکار در مذاکرات برای لغو تحریمهای ایران را کتمان کنند؛ آنها پس از بازگشت از پایتختهای خود باید رویکرد جدیدی را به نمایش بگذارند. ایران که حالا دست برتر را در مذاکرات وین دارد، بیش از هر زمانی از حمایت متحدان خود نیز برخوردار است؛ رویکرد عاقلانه طرفهای غربی میتواند زمینهساز تحولات مثبتی در نظام بینالملل باشد.در ادامه رایزنیها در وین، نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان وزیر و مدیران سیاسی وزارت امورخارجه ایران و گروه ۱+۴، به ریاست «علی باقری»، مذاکره ارشد ایران و «انریکه مورا»، هماهنگکننده کمیسیون مشترک برجام و معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا عصر جمعه در هتل کوبورگ برگزار شد. باقری صبح جمعه در حساب کاربری خود در توییتر، نوشت: این هفته پیشرفت خوبی داشتیم. امروز کمیسیون مشترک خواهیم داشت و بعد از یک وقفه چندروزه، مذاکرات را ادامه خواهیم داد. ایران اگرچه در مذاکرات وین راهبرد مشخصی را دنبال میکرد و مدام آن را به طرفهای غربی گوشزد کرده است اما آنها حالا با تغییر دولت ایران بیش از گذشته شاهد جدیت ایران در پیشبرد برنامههای اعلام خود هستند. تیم مذاکرهکننده ایران همانطور که بارها اعلام کرده است هیچ خط قرمزی جز لغو تحریمها ندارد؛ ازاینرو طرفهای غربی راهی جز همکاری فعالانه ندارند؛ مذاکرهکنندگان ایران دیگر به وعدهووعید دل خوش نخواهند کرد و تا رسیدن به هدف نهایی از هیچ تلاش دست برنخواهند داشت.در نهایت مذاکرهکنندگان اروپایی در مذاکرات وین جمعهشب اعلام کردند که طی ۲۴ساعت گذشته پیشرفتهای فنی در مذاکرات حاصل شده است. درحالیکه هنوز مشخص نیست
معوق شدن مذاکرات وین براساس تصمیم کدام طرف اتخاذ شده مذاکرهکنندگان تروییکای اروپایی گفتند که به تصمیم امروز «علی باقریکنی»، رییس تیم مذاکرهکننده ایران برای بازگشت به تهران برای رایزنی احترام میگذارند. دیپلماتهای اروپایی سه کشور عضو برجام پیشتر از احتمال ادامه مذاکرات وین در تاریخ ۲۷دسامبر (ششم دی) خبر دادند.
نظر شما