محمدرضا حسینا * روند اعطای تسهیلات در شبکه بانکی اگرچه نباید به هیچ بهانه‌ای متوقف شود اما حدود یک ماه می‌شود که بسیاری از بانک‌های بزرگ کشور که بعضا دولتی هم هستند، از اعطای تسهیلات خودداری می‌کنند. در این خصوص به نظر می‌رسد که یا به کارگیری سیاست انقباضی از سوی بانک‌ها منجر به وقوع چنین اتفاقی شده و یا اینکه کمبود منابع مالی دولت و اضافه‌برداشت بانک‌ها از منابع بانک مرکزی باعث شده است که دولت دستور توقف تسهیلات را به بانک‌ها بدهد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد منابع مالی مورد نیاز برای پرداخت تسهیلات به تولیدکنندگان و یا حتی متقاضیان برای وام‌های خرد در اختیار بانک‌ها نیست و بانک‌هایی که در کلانشهرهایی همچون تهران، اصفهان و مشهد قرار دارند، در این زمینه بیشتر تحت فشار قرار دارند چرا که بیش از سایر بانک‌ها از بانک مرکزی اضافه‌برداشت داشته‌اند.
اما گذشته از اینکه دلیل اصلی توقف پرداخت تسهیلات از سوی بانک‌ها به متقاضیان به چه دلیل است، باید به این موضوع اشاره کرد که این اقدام به خصوص در سالی که با عنوان تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها نامگذاری شده نه تنها تطابقی با شعار سال ندارد بلکه می‌تواند صنایع مختلف در کشور را دچار بحران کند. در حال حاضر صنایع کشور در استان‌های مختلف علاوه بر اینکه با افزایش هزینه‌ها به دلیل نوسانات نرخ ارز و افزایش نهاده‌های تولید روبه‌رو هستند، از بعد بین‌المللی نیز با تبعات تحریم دست و پنجه نرم می‌کنند و هزینه‌های آنها در حوزه‌هایی همچون حمل‌ونقل با افزایش بی‌سابقه‌ای روبه‌رو شده است.
بنابراین پیش‌پاافتاده‌ترین کمکی که می‌توان در شرایط بحرانی اقتصاد به واحدهای تولیدی کرد، این است که با پرداخت تسهیلات و احیای جریان نقدینگی برای آنها، از ورشکسته شدن کارخانه‌های تولیدی در کشور جلوگیری کرد و شرایطی را به وجود آورد که با تولید کالاهای مناسب و صادرات‌محور از سوی این کارخانه‌ها، ارزش‌افزوده مناسبی برای کشور ایجاد شود.
اما متاسفانه یک ماه است که پرداخت تسهیلات از سوی بسیاری از بانک‌ها متوقف شده و این موضوع که می‌تواند بحران صنایع کشور را به دنبال داشته باشد، در دست بررسی قرار نگرفته است. در این راستا هستند برخی از واحدهای تولیدی که حتی مصوبه بانک برای پرداخت تسهیلات را در اختیار دارند اما بانک مورد نظر به آنها تسهیلات لازم را پرداخت نمی‌کند. این در حالی است که بانک‌ها موظف هستند تا روز آخر سال تسهیلات دهند و اگر در اسفندماه کندی در تسهیلات وجود دارد، به علت منابع و بودجه است که ایجاب می‌کند از مشتری بخواهند فروردین یا اردیبهشت ماه مراجعه کنند. به عبارت دیگر، به دلیل قوانین بانک مرکزی و مباحث مربوط به صورت‌های مالی، بانک‌ها معمولا از 15 اسفند تا اردیبهشت‌ماه تسهیلاتی پرداخت نمی‌کنند اما آنچه جای تامل دارد این است که در سال‌جاری پرداخت تسهیلات از اواخر آبان‌ماه متوقف شده است. در حالی که اگر این شرایط ادامه پیدا کند، اوضاع کارخانه‌های صنعتی و واحدهای تولیدی رو به وخامت بیشتری خواهد رفت.
* عضو اتاق بازرگانی خراسان‌رضوی
∎