هفتمین دور مذاکرات «رفع تحریم‌ها» روز دوشنبه (۸ آذرماه) در وین اتریش انجام شد و علی‌رغم فضاسازی‌هایی که صورت گرفته بود، پس از پایان نشست طرف‌های مختلف روایت مثبتی از روند گفتوگوها ارائه دادند. با این حال یک موضوع می‌تواند موفقیت گفتوگوها را با مانع بزرگی مواجه کند. مذاکراتی که به تأکید مکرر تیم ایرانی هدف اصلی آن رفع تحریم‌هاست، اما در تعهد دولت آمریکا مبنی بر عدم تکرار تجربه دونالد ترامپ، تردیدهای جدی وجود دارد.
در این راستا «تام کاتن» سناتور جمهوری‌خواه کنگره آمریکا که مواضع بسیار تندی در قبال جمهوری اسلامی دارد، در پیام تندی گفته است که در صورت روی کار آمدن جمهوری‌خواهان، مجدداً هرگونه توافق با ایران پاره خواهد شد.
وی در صفحه توییتر خود در این خصوص نوشت: «توافق هسته‌ای (جو) بایدن-ایران حتی از آنچه قبلاً حاصل شده بود بدتر خواهد بود و وقتی جمهوری‌خواهان (در آمریکا) قدرت بگیرند، مجدداً پاره خواهد شد».
«تد کروز» سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی نیز در توییتی به سخن «علی باقری کنی» مذاکره کننده ارشد هسته‌ای ایران که گفته بود ایران از آمریکا خواستار تضمین عدم خروج مجدد از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ است، واکنش نشان داد و نوشت: «علی‌رغم رویاهای آنها (ایرانی‌ها)، طبق قانون اساسی (آمریکا) تنها راه برای تحقق آن (تضمین عدم خروج دوباره آمریکا از توافق) این است که آن (برجام) را به عنوان یک معاهده برای تایید سنا ارائه کنند... کاری که بایدن از انجام آن می‌ترسد.»
همزمان وبگاه «واشنگتن‌فری‌بیکن» که یک رسانه نزدیک به جریان نومحافظه‌کار در آمریکا است به نقل از رهبران حزب جمهوری‌خواه نوشته که آنها می‌خواهند این پیام مستقیم را به ایران ارسال کنند که بایدن از هیچ اختیاری برای دادن وعده ابدی رفع تحریم‌ها برخوردار نیست.
بایدن در دیداری که روز نهم آبان‌ماه با سران انگلیس، فرانسه و آلمان داشت گفته بود که در صورتی که آمریکا بار دیگر به برجام بپیوندد دیگر از این توافق هسته‌ای خارج نخواهد شد.
اما رهبران جمهوری‌خواه کنگره به وبگاه فری‌بیکن گفته‌اند رئیس‌جمهور از اختیار قانونی برای وعده دادن به نمایندگی از نهاد قانونگذار برخوردار نیست و کنگره، الزامی به رعایت توافق حاصل‌شده از سوی قوه مجریه با ایران نخواهد داشت.
قانونگذاران آمریکایی گفته‌اند که رفع تحریم‌ها در اختیار کنگره است و جمهوری‌خواهان تمامی آنچه در توان دارند را برای حصول اطمینان از بازگشت تحریم‌ها به کار خواهند گرفت
انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره
از سوی دیگر انتخابات میان دوره‌ای کنگره آمریکا در ششم نوامبر ۲۰۲۲ (۱۷ آبان ۱۴۰۱) برگزار می‌شود و در حال حاضر دموکرات‌ها با اختلاف بسیار اندکی اکثریت کرسی‌های مجلس نمایندگان و سنا را در اختیار دارند. این در حالی است که محبوبیت جو بایدن یک سال مانده به برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره رو به ریزش است.
با توجه به جمیع این شرایط، جمهوری‌خواهان ممکن است در کمتر از یک سال توافق احتمالی میان دولت بایدن برای ورود به برجام را از اثر بیندازند.
«جیم بانکز»، یکی از اعضای کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان که ریاست کمیته مطالعاتی جمهوری‌خواهان را به عهده دارد گفته است: «هر گونه وعده رفع تحریم‌ها که از سوی تیم بایدن داده شود اتفاقی فیصله‌یافته نیست.»
«جو ویلسون»، عضو کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا هم گفته که وعده بایدن به ایران، بی‌معنا است. او گفت: «رئیس‌جمهور بایدن از اختیار تصمیم‌گیری به جای کنگره برخوردار نیست و قوه مجریه نمی‌تواند کنگره را محدود کند.»
از سوی دیگر گروهی از نمایندگان کنگره طرح‌هایی ارائه کرده‌اند که خواستار منوط کردن بازگشت آمریکا به برجام به کسب مجوز از کنگره است. به عنوان مثال، ««کریس استورات»، قانونگذار ایالت «یوتا» تیرماه سال جاری طرحی معرفی کرد که خواستار جلوگیری از رفع هر گونه تحریم علیه ایران مگر در صورت کسب مجوز از کنگره بود.
پیش از آن، گروهی از نمایندگان مجلس سنای آمریکا هم طرحی ارائه کردند که در صورت تصویب، هر گونه توافق با ایران در موضوع برنامه هسته‌ای را به کسب مجوز از نهاد قانونگذار آمریکایی منوط می‌کند. «ران جانسون»، نماینده جمهوری‌خواه ایالت ویسکانسین در مجلس سنا و ۲۱ نفر دیگر از سناتورهای جمهوری‌خواه این طراح را ارائه کرده‌اند.
این گروه از سناتورها می‌گویند توافق با ایران توسط دولت «جو بایدن» بایستی به شکل معاهده باشد. طبق قوانین آمریکا، معاهده‌ها به تأیید دو سوم اعضای مجلس سنا برسند.
علاوه بر این، گروهی از نمایندگان کنگره طرحی به نام «قانون فشار حداکثری» پیشنهاد داده‌اند که از حمایت ۱۰۹ عضو مجلس نمایندگان آمریکا برخوردار است.
***
بنابراین هشدار چندین سناتور و نماینده کنگره آمریکا مبنی بر اینکه در صورت پیروزی در انتخابات سال ۲۰۲۴، هر توافقی میان دولت کنونی این کشور با ایران را لغو می‌کنند بر فضای گفتوگوها اثر منفی گذاشته و موجب بروز عدم اطمینان در گفتوگوها شده است. باید تأکید نمود که عدم اجماع داخلی در آمریکا و دمدمی مزاجی این کشور در عرصه بین‌الملل، مهمترین مانع در مسیر دستیابی به توافق است. همین مسئله، این ضرورت انکارناپذیر را ایجاد کرده است که آمریکا برای بازگشت به برجام، باید تضمین‌های قطعی و عینی ارائه دهد.
موضع تیم ایرانی در خصوص بازگشت آمریکا به توافق نیز این‌گونه بوده است که تنها لغو کامل تحریم‌ها و توقف فشار حداکثری با تمام لوازم آن است که می‌تواند به بازگشت آمریکا به توافق منتهی شود. تیم ایرانی اعلام کرده مذاکرات باید وضعیت لغو تحریم‌ها را به صورت «کافی، دقیق و روشن» مشخص نماید و تا زمانی که تحریم‌ها لغو نشده، اقدامات جبرانی ایران ادامه خواهد یافت./فارس
نظر شما