اعظم ویسمه

سرانجام ایران و کشورهای 4+1 برای احیای برجام دور میز مذاکره نشستند. نشستی که حدود دو ساعت به طول انجامید و به گفته معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بیشتر جلسه به شنیدن گزارش و خواسته ایران برای رفع کامل تحریم‌ها اختصاص داشت. گزارش شده قرار است این نشست‌ها در روزهای آینده ادامه پیدا کند. اما خروجی نشست دیروز آنگونه که خبرگزاری‌ها گزارش دادند تشکیل دو کارگروه برای بررسی رفع تحریم‌ها و فعالیت هسته‌ای است که از امروز کارگروه بررسی رفع تحریم‌ها و از فردا کارگروه بررسی فعالیت هسته‌ای ایران جلسات خود را آغاز خواهند کرد. پس از پایان نشست دیروز انریکه مورا، رئیس جلسه به خبرنگاران گفت تیم مذاکره‌کننده ایرانی پذیرفته که براساس شش دور اول مذاکرات کار جلو برود؛ اما می‌خواهد حساسیت‌های سیاسی دولت جدید در مذاکرات لحاظ شود.

پس از پایان نشست دیروز انریکه مورا، رئیس جلسه به خبرنگاران گفت تیم مذاکره‌کننده ایرانی پذیرفته که براساس شش دور اول مذاکرات کار جلو برود؛ اما می‌خواهد حساسیت‌های سیاسی دولت جدید در مذاکرات لحاظ شود

پیش از انجام مذاکره؛ ایران یک بار دیگر تاکید کرد با ایالت متحده آمریکا مذاکره دو جانبه نخواهد داشت. این اولین دور مذاکرات رسمی ایران در دولت ابراهیم رئیسی است و بسیاری منتظر بودند تا عملکرد تیم مذاکره‌کننده دولت سیزدهم را که به اعتقاد کارشناسان از تجربه و تخصص کافی برای هدایت چنین مذاکرات پیچیده‌ای برخوردار نیستند را ببینند. علی باقری‌کنی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران که در این دور از مذاکرات ریاست تیم مذاکره‌کننده ایران را برعهده دارد، روز شنبه در راس هیئتی  40 نفره وارد وین شد. این تعداد اعضای هیات مذاکره‌کننده سابقه نداشته و خود ابهاماتی را درباره ضرورت حضوری چنین پرتعداد در فضای مجازی و بین کارشناسان عرصه دیپلماسی مطرح کرد که گفته شد تیم ایرانی با ترکیبی حقوقی - اقتصادی با حضور 30 کارشناس به وین رفته تا تمامی ابعاد قضیه و پیشنهادها را بسنجند. سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز درباره حواشی ایجاد شده طی روزهای اخیر درباره ترکیب تیم مذاکره‌کننده ایران گفته: به متن نگاه کنید نه حواشی. البته این مباحث حاکی از عزم جدی جمهوری اسلامی برای تشکیل یک تیم ملی و اراده ایران برای رفع تحریم‌ است. هیات ایرانی نشان داده در چه ابعادی برای رفع تحریم مذاکره می‌کند و دولت سیزدهم با همان ترکیب جدی در وین حاضر شده است. دو معاون دیپلماسی اقتصادی و امور حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه، معاون امور ارزی و بین‌الملل بانک مرکزی، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی، معاون بین‌الملل و بازرگانی وزارت نفت، مشاور اقتصادی معاون اول رئیس‌جمهور و رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی از جمله اعضای هیئت ایرانی حاضر در نشست وین بودند.

مذاکرات احیای برجام میان ایران و ۱+۴ پس از ۵ ماه وقفه بعد از ظهر روز گذشته در هتل کوبورگ وین برگزار شد. نشست به ریاست انریکه مورا، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و با حضور نمایندگان ایران، چین، فرانسه، آلمان، روسیه و انگلیس برگزار شد. آنطور که گزارش شده این نشست در سطح معاونان وزرای امور خارجه و مدیران سیاسی برگزار شده است. رابرت مالی، فرستاده آمریکا در امور ایران نیز که در وین حضور دارد، به‌طورغیرمستقیم با واسطه اتحادیه اروپا در این مذاکرات مشارکت داشته است. انریکه مورا، رییس جلسه دیروز گفت که نتیجه جلسه به طرف آمریکایی منتقل می‌شود. به گفته مورا در ماههای گذشته برنامه هسته‌ای ایران پیشرفت کرده و تحریم‌های آمریکا به جای خود باقی مانده است؛ بنابراین ضرورت احیای سریع برجام احساس می‌شود؛ اما زمان خاصی برای به نتیجه رسیدن آن متصور نیستم.

اسرائیل همه تلاشش را کرد

این مذاکرات در شرایطی آغاز شد که چشم‌انداز مثبتی از سوی طرفین نسبت به نتیجه ارائه نمی‌شد و هر کدام از طرف‌های مذاکره صرفا خواسته‌های خود را مطرح می‌کرد. علی باقری که ریاست هیئت مذاکره‌کننده ایران در نشست با اعضای گروه 4+1 را برعهده دارد، پیش از این سفر گفته بود: لغو تمامی تحریم‌های مرتبط با برجام از جمله تحریم‌های اعمال شده در چارچوب کارزار شرط لازم برای موفقیت در مذاکرات است.

شبکه آمریکایی ان‌بی‌سی نیوز اخیراً به نقل از دیپلمات‌های غربی، مقامات سابق و کارشناسان آمریکایی گزارش داد در حالی که ایران و قدرت‌های جهانی آماده از سرگیری مذاکرات وین می‌شوند، ایالات متحده و متحدانش در حال بحث درباره فهرست گزینه‌های طرح ب در صورت شکست مذاکرات هستند.

پیش از برگزاری این نشست مشترک، ایران بابت حضور وزیر خارجه اسرائیل در بریتانیا انتقاد کرد. سعید خطیب‌زاده در نشست خبری با خبرنگاران تاکید کرد: اینکه وزیر امور خارجه انگلیس در شب گفت و گوهای وین با طرفی که از روز اول تمامی تلاشش را کرده که برجام امضا نشود و برجام از بین برود و امروز هم به عنوان مخالف اصلی گفت و گوها در وین و احیای برجام است، یادداشت مشترک می‌نویسد، وقتی این آرایش را می‌بینید متوجه می‌شوید که حداقل برخی کشورهای اروپایی با اراده لازم برای رفع تحریم‌ها به وین نمی‌آیند.

وی یادآورشد:علاوه بر این نشان می‌دهد نه تنها برخی این کشورها جدی نیستند بلکه به دنبال ایجاد زمینه‌هایی هستند برای این که این گفت و گوها و مذاکرات تکثیر پیدا کند و اجرای برجام به طور موثر اتفاق نیفتد. این کاملا روشن است، بگو تو با کیان دوستی تا بگویم تو کیستی یائیر لاپید، وزیر خارجه اسرائیل از روز یکشنبه برای دیدار با وزیر امور خارجه بریتانیا در لندن حضور دارد. لیز تراس، وزیر خارجه بریتانیا روز گذشته با وزیر امور خارجه اسرائیل در مقاله مشترکی بر همکاری دو کشور در جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای تاکید کرده‌اند.

قرار است این نشست‌ها در روزهای آینده ادامه پیدا کند. اما خروجی نشست دیروز آنگونه که خبرگزاری‌ها گزارش دادند تشکیل دو کارگروه برای بررسی رفع تحریم‌ها و فعالیت هسته‌ای است که از امروز کارگروه بررسی رفع تحریم‌ها و از فردا کارگروه بررسی فعالیت هسته‌ای ایران جلسات خود را آغاز خواهند کرد

از سوی دیگر خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد نخست‌وزیر اسرائیل دقایقی قبل از آغاز دور جدید مذاکرات در وین با انتشار یک پیام ویدئویی از طرف‌های مذاکره با ایران خواست تا تسلیم باج‌خواهی هسته‌ای تهران نشوند. بنت مدعی شد: تهران به دنبال پایان دادن به تحریم‌ها در ازای تقریبا هیچ چیز و دست نخورده نگه داشتن برنامه هسته‌ای خود در عین دریافت صدها میلیارد دلار پس از لغو تحریم‌ها است.

ایران مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد

روز گذشته، پیش از انجام مذاکرات، سعید خطیب‌زاده بار دیگر پیشنهاد ایالات متحده برای مذاکرات مستقیم با ایران بر سر مساله هسته‌ای را رد کرد و گفت: اگر آمریکا برای رفع واقعی تحریم‌ها به وین بیاید می‌تواند بلیت بازگشت به اتاق برجام را دریافت کند.این درحالیست که رابرت مالی، نماینده وزارت خارجه آمریکا در امور ایران پیش از این جلسه مذاکرات غیرمستقیم را زیان‌آور و باعث هدر رفتن وقت توصیف و پیشنهاد مذاکره مستقیم با ایران را مطرح کرد. آنگونه که گزارش شده قرار است نمایندگان بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان پس از مذاکره با مقام‌های ایرانی مواضع ایران را به آمریکا و مواضع آمریکا را به ایران منتقل ‌کنند. دولت بایدن که از زمان کارزار انتخاباتی خود برای ورود به کاخ سفید از تصمیمش برای بازگرداندن آمریکا به برجام گفته بود، حدود دو ماه و نیم بعد از رسیدن به قدرت در آمریکا با حضور غیرمستقیم در مذاکرات وین مدعی تلاش برای تحقق این وعده شد. اما از همان ابتدا گفت که احیای برجام را با هدف دستیابی به توافقی به زعم واشنگتن جامع‌تر دنبال می‌کند تا مسائلی مانند برنامه موشکی ایران و حضور منطقه‌ای آن را هم پوشش دهد.در روز‌های اخیر هم بعد از اعلام زمان مذاکرات وین پس از وقفه پنج ماهه، مقام‌های آمریکایی و اروپایی بار‌ها درباره پیشرفت‌های هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کرده و در خصوص محدود بودن زمان احیای برجام هشدار داده‌اند. آن‌ها همچنین مانند همیشه به تهدید روی میز بودن همه گزینه‌ها و طرح‌های جایگزین متوسل شده‌اند.در همین رابطه رابرت مالی، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران گفته بوداگر این رویکرد ایران است که سعی کند از مذاکرات به عنوان پوششی برای تسریع برنامه هسته‌ای خود استفاده و در مذاکرات تعلل کند، ما مجبور خواهیم شد به شیوه‌ای پاسخ دهیم که در اولویت یا ترجیح ما نیست. هیچکس نباید تعجب کند که در آن مقطع فشار بر ایران افزایش یابد.

رویترز  به نقل از دیپلمات‌های غربی درباره گزینه آمریکا برای اعمال فشار بر ایران از طریق چین گزارش داده هدف اعلام‌شده آمریکا در مذاکرات پیش رو در وین بررسی احیاپذیر بودن توافق هسته‌ای است، اما هدف اعلام‌نشده آن ممکن است جلب حمایت روسیه و چین برای اعمال فشار بر ایران و گزینه ممانعت از خرید نفت ایران در صورت شکست مذاکرات باشد. با این حال چند دیپلمات اروپایی به سی‌ان‌ان گفتند که هنوز زمان برای رسیدن به یک توافق با ایران وجود دارد، اما به طور محتمل این زمان تا خاتمه سال آتی میلادی خاتمه خواهد یافت. به گفته این دیپلمات‌ها، در این برهه هنوز طرح ثانویه‌ای وجود ندارد.روزنامه کیهان نیز امکان وقوع هرگونه توافق در سال جاری میلادی را رد کرده و نوشته بود احتمالا مذاکرات در سال آینده دنبال خواهد شد.