جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا دیروز (سهشنبه) اعلام کرد۵۰ میلیون بشکه نفت را از ذخایر استراتژیک این کشور آزاد خواهد کرد. پیش‌‌بینی می‌شود این حجم از نفت از اواسط یا اواخر‌ماه آینده (دسامبر) طی چند‌ماه وارد بازار شود. فشارها به بایدن به‌‌شدت بالا رفته چراکه افزایش قیمت انرژی و به‌‌تبع آن دیگر کالاها در این کشور نارضایتی عمومی از عملکرد دولت او را به‌‌وجود آورده است. همزمان هند هم گفته ۵میلیون بشکه از ذخایرش را آزاد می‌کند. نکته جالب اینکه علاوه‌بر این دو کشور و چین و ژاپن و کره‌جنوبی که از قبل احتمال می‌رفت دست به این کار بزنند، بریتانیا هم به تیم مصرفکنندگان پیوسته است. به گفته کارشناسان، اثرگذاری این اقدام هماهنگ بر قیمت نفت به دو عامل بستگی دارد: برنامه زمان‌‌بندی و حجم نفت آزادشده. سیتی‌‌گروپ پیش‌‌بینی کرده بود، در مجموع احتمال ورود ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون بشکه نفت از سوی آمریکا و چین، ژاپن، کره‌جنوبی و هند وجود دارد، با این حال مسوولان اوپکپلاس گفته‌‌اند در جلسه بعدی این ائتلاف، احتمالا به این موضوع واکنش نشان دهند؛ بنابراین تقابل دو طرف در چنین شرایطی عیان‌‌تر از گذشته خواهد شد.
راه نفتی بایدن برای فرار از تورم
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا دیروز آزادسازی ۵۰میلیون بشکه نفت از ذخایر استراتژیک را اعلام کرد. از این حجم نفتی که قرار است از اواسط یا اواخر دسامبر وارد بازار شود، ۱۸ میلیون بشکه در واقع فروش سریع‌‌تر نفت خواهد بود که پیش از این توسط کاخ‌سفید برنامه‌‌ریزی شده بود. ۳۲ میلیون بشکه دیگر نیز به شکل امانت به شرکت‌های نفتی خواهد بود که باید طی چند سال به این ذخایر بازگردانند. این اقدام با هدف پایین‌آوردن بهای انرژی طرح‌‌ریزی شده است. به گزارش بلومبرگ، چین، هند، ژاپن و کره‌جنوبی به‌‌علاوه بریتانیا هم به این گروه خواهند پیوست. تا زمان تنظیم این گزارش، هند هم اعلام کرده ۵میلیون بشکه از ذخایرش را آزاد خواهد کرد. این اقدام پس از آن انجام می‌شود که اوپک و متحدانش به درخواست‌‌های واشنگتن برای افزایش سریع‌‌تر عرضه جهت تامین تقاضای فزاینده بی‌‌توجهی کردند. رئیس‌جمهور آمریکا با کاهش محبوبیت به دلیل قیمت بالای بنزین و دیگر کالاهای مصرفی مواجه است که تهدیدی برای او و حزب دموکرات پیش از انتخابات کنگره در سال آینده میلادی است. بایدن پیش از این از چین، هند، کره‌جنوبی و ژاپن درخواست همکاری در این زمینه با آمریکا را کرده بود. رویترز گزارش داده که مسوولان ژاپنی هم علاوه‌بر هندی‌‌ها در حال کار روی راه‌های آزادسازی ذخایر نفتی هستند.«سوآپ» از ذخایر استراتژیک به این صورت انجام می‌شود که شرکت‌های نفتی حجمی از نفت‌خام را از این ذخایر برداشت می‌کنند اما باید آن را -یا به صورت محصولات پالایشی- همراه با سودش به این ذخایر بازگردانند. سوآپ از این ذخایر به‌‌طور معمول در مواقعی که اختلال عرضه مانند خروج خط لوله از مدار یا آسیب به دلیل توفان پیشنهاد می‌شود. با این وجود، قیمت‌های بالای نفت فعلی به دلیل اختلال عرضه رخ نداده، بلکه ریکاوری تقاضای جهانی انرژی پس از تخریب آن در دوره شدت کرونا به این وضعیت انجامیده؛ به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان نفتی چنین اقدامی را توصیه نمی‌کنند زیرا معتقدند این ذخایر باید برای مواقع اضطراری حفظ شود.
تحلیلگران سیتی‌‌گروپ در یک یادداشت تخمین زده بودند که ایالات‌متحده ممکن است چیزی بین ۴۵ تا ۶۰ میلیون بشکه از این ذخایر را آزاد کند که مشخص شد حجم آزادشده در همین محدوده قرار دارد. این بانک همچنین گفته در مجموع با دیگر کشورها حجم این آزادسازی می‌تواند به ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون بشکه یا بالاتر برسد. با این حال یک منبع آشنا به این بحث‌ها مدعی شده کشور‌هایی مانند هند و کره‌جنوبی احتمالا فقط کمک کوچکی به این اقدام هماهنگ کنند. ژاپن به‌عنوان چهارمین خریدار بزرگ نفت جهان برای همکاری با تیم مصرف‌‌کننده‌ها محدودیت‌‌‌هایی دارد چراکه ذخایر استراتژیکش متعلق به دو بخش دولتی و خصوصی است که معمولا فقط در مواقع کمبود می‌تواند استفاده شود. یک منبع ژاپنی گفته دولت به‌‌دنبال آزادسازی قسمتی از بخش دولتی این ذخایر است. در پایان‌ماه سپتامبر، این ذخایر برای ۱۴۵ روز مصرف نفت ژاپن کافی بود. شرکت‌های نفتی خصوصی این کشور ۱۷۵ میلیون بشکه از این ذخایر معادل ۹۰ روز نفت موردنیاز این کشور را در اختیار دارند. هند هم فقط ۵/ ۲۶میلیون بشکه نفت در SPR خود دارد. در همین حال، به گزارش سی‌‌ان‌‌ان، چند تن از نمایندگان دموکرات کنگره آمریکا در نامه‌‌ای که دوشنبه فرستاده شد بایدن را نه فقط به رهاسازی منابع استراتژیک نفت بلکه به ممنوعیت صادرات نفت تشویق کرده‌اند.
واکنش اوپکپلاس
مسوولان اوپکپلاس هشدار داده‌‌اند که آنها احتمالا به برنامه بزرگ‌ترین مصرفکنندگان نفت جهان واکنش نشان دهند؛ امری که مبارزه برای کنترل بازار جهانی انرژی را بین دو طرف راه‌می‌‌اندازد.
به گزارش بلومبرگ، نمایندگان اوپکپلاس گفتند آزاد‌کردن میلیون‌ها بشکه از ذخایر از سوی بزرگ‌ترین مشتریان‌‌شان توجیه‌‌ناپذیر است و این گروه ممکن است مجبور شود برنامه افزایش تولید نفت خود را در جلسه هفته آینده بازبینی کند.
بر اساس این گزارش، این کشمکش احتمال ایجاد بزرگ‌ترین اصطکاک در ژئوپلیتیک نفت از زمان جنگ قیمتی نفت بین عربستان و روسیه را در اوایل سال گذشته دارد. در این میان، قیمت مهم‌ترین کامودیتی جهان در کار است و همزمان سیاستمداران و مسوولان بانک‌‌های مرکزی معتقدند بزرگ‌ترین جهش تورمی در بیش از یک دهه را شاهد هستیم. این وضعیت همچنین رابطه تضعیف شده واشنگتن با ریاض را نشان می‌دهد که به‌‌طور سنتی نقطه اتکای ایالات‌متحده در خاورمیانه بوده است.
هلیما کرافت، استراتژیست ارشد کامودیتی‌‌ها در آر‌‌بی‌‌سی کپیتال‌مارکتس در این‌باره به بلومبرگ می‌گوید: «چنین حرکتی به‌‌طور بالقوه احتمال پوکر نفتی را بالا می‌برد و می‌تواند تنش‌‌های جدیدی در رابطه دوجانبه واشنگتن و ریاض ایجاد کند.»
در این میان، جوزف مک‌‌مانیگل، دبیرکل فروم بین‌‌المللی انرژی مستقر در ریاض گفته انتظار دارد اوپکپلاس به رویه قبلی خود در افزایش تدریجی عرضه ادامه دهد اما عوامل خارجی غیرقابل پیش‌‌بینی مانند آزادسازی نفت ذخایر استراتژیک یا اعمال قرنطینه جدید در اروپا ممکن است منجر به ارزیابی مجدد شرایط بازار شود.
در پی اعلام خبر آزادسازی ذخایر استراتژیک آمریکا، روند کاهشی نفت معکوس شد چراکه حجمی که قرار است آزاد شود کمتر از مقدار موردانتظار بازار بود. به این ترتیب، بهای نفت وست‌تگزاس اینترمدییت ساعت۱۸:۳۰ به وقت تهران با ۳۹/ ۱دلار افزایش به ۱۴/ ۷۸دلار رسید. همزمان برنت هم ۴۶/ ۱ دلار بالا رفت و ۱۶/ ۸۱ دلار بر بشکه معامله شد.
قیمت نفت در چهار هفته گذشته روندی کاهشی داشته است که بخشی از این روند به دلیل اخباری مرتبط با فروش ذخایر استراتژیک بوده است. علاوه‌بر این، افزایش مجدد تعداد مبتلایان به کرونا در آمریکا و اروپا نگرانی‌‌‌هایی در مورد چشم‌‌انداز تقاضا به‌‌وجود آورده است. آژانس بین‌‌المللی انرژی هفته گذشته گفته بود پایان رالی قیمت نفت ممکن است همزمان با ریکاوری تولید قابل‌مشاهده باشد. به عقیده برخی کارشناسان، اظهارنظر اوپکپلاس در روز گذشته نشان‌دهنده این است که افزایش تولید اضافی در کار نخواهد بود اما همان روند ۴۰۰ هزار بشکه ادامه خواهد داشت.
بهای نفت در کوتاه‌‌مدت بسیار به حجم و طول دوره رهاسازی ذخایر نفتی از سوی کشورهای مصرف‌‌کننده به بازار وابسته خواهد بود و از سوی دیگر، اوپکپلاس می‌تواند در جلسه پیش‌‌رو بار دیگر نشان دهد کنترل بازار را در اختیار دارد. تروی وینسنت، تحلیلگر بازار در DTN هم در این مورد گفت: «آزادسازی منابع SPR به‌راحتی می‌تواند نتیجه معکوس دهد.»