روند معاملات در این بازار در هفته منتهی به 25 آبان نشان می دهد در این مقطع تاریخ  سررسید اوراق نقش تاثیر گذارتری را در خرید اوراق بدهی دولتی داشته است.

روند کاهشی خرید اوراق بدهی دولتی 

در هفته پایانی آبان ماه تقریبا 7 هزار و 530 میلیارد تومان اوراق بدهی دولتی به فروش رسید که سومین رکورد را در  سال جاری داشته است. بررسی آمارهای هفتگی اوراق بدهی در 19 هفته این بازار نشان می دهد هر هفته از میزان حجم معاملات در بازار کاسته شده و روندی نزولی پیدا کرده است.

به دلیل آن که دولت مجوز خرید اوراق را در یک ماه و سه هفته قبل نداشت و در پایان شهریور ماه به سقف مجوز فروش خود برخورد کرده بود نتوانست در ماه مهر و سه هفته ابتدایی آبان ماه عملیاتی را به ثبت برساند. در نهایت در هفته پایانی آبان با اخذ مجوز فروش اقدام به عرضه 10 هزارمیلیارد تومان اوراق به مشتریان کرده که در پایان 75.3 درصد آن محقق شد. 

این نهاد برای هفته بعد نیز در نظر دارد که 2 هزار و 90 میلیارد تومان اوراق عرضه کند که البته سهم عرضه اوراق در مقایسه با هفته های قبلی به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.

اما به طور کلی در بازار اولیه حراج اوراق بدهی دولتی مشتریان اوراق بانکها ونهادهای سرمایه ای هستند که باتوجه به ویژگی های اوراق اقدام به خرید می کنند. بررسی آمارهای منتشر شده از سوی این نهاد ها نشان می دهد در هفته منتهی به 25 آبان ماه بانکها ازکل اوراق به فروش رسیده تنها 920 میلیارد تومان اوراق خریداری کرده  و مابقی (رقمی در حدود 6 هزار و 610 میلیارد تومان) توسط نهادهای سرمایه ای جذب شده است.

در بررسی آمارها از کل هفته های خرید و فروش اوراق در سال جاری مشاهده می شود تاکنون تقریبا 50 هزار و  775 میلیارد تومان از کسری بودجه دولت از این مسیر تامین شده است. از آن جا که در این مسیر پولی به چاپ نمی رسد می توان این بازار را گام مهمی در جهت تامین کسری بودجه غیر تورمی دانست.

کاهش سهم خرید بانک ها در مقایسه با بورس

مقایسه سهم خرید مشتریان در این بازار نشان میدهد در پایان هفته نوزدهم به طور کلی بانک ها 21 هزار و 814 میلیارد تومان اورق از دولت خریداری کرده اند و نهادهای  تامین سرمایه 28 هزارو 961 میلیارد تومان. به عبارت دیگر در سال 1400 تا کنون سهم بانکها در تامین کسری 43 درصد و بورسی ها 57 درصد بوده است.

بررسی سهم مشارکت در خرید اوراق بدهی دولتی از سوی بورسی ها در مقایسه با نهادهای مالی نشان می دهد روند سهم خرید بورسی ها در میانه تابستان از بانک ها پیشی گرفته است. این اتفاق می تواند ناشی از دو دلیل مهم باشد نخست آن که برخورد بانکها به کسری شدید در پایان تابستان رخ داده که حتی در بازار باز نیز منجر به بسط های بی سابقه پول از سوی بانک مرکزی شد. و دوم آنکه از سوی دیگر بورسی ها انتظار بازدهی کمتری در بازار سرمایه در آینده داشته و رغبت بیشتری به شرکت در این بازار از خود نشان داده اند.

جدال بر سر تاریخ سر رسید اوراق

در هفته منتهی به نوزدهم آبان ماه به طور کلی اوراق عرضه شده از دو جنس بود. اراد 91 و اراد 92.

«اراد 91» تاریخ سررسیدی 9 ماهه و نرخ سودی 21.2 درصدی داشته و «اراد 92» نیز تاریخ سررسیدی بالاتر معادل با 24 ماه و نرخ سودی برابر با 21.7 درصد را دارا بوده است.

بررسی روند خرید این اوراق به طور کلی نشان می دهد در این هفته 64.2 درصد از اوراق خریداری شده اراد 91 بوده که تاریخ سررسید کوتاه مدت تری داشته اند.

به عبارت دیگر مشتریان به اوراق سررسید کوتاه مدت در این هفته تمایل بیشتری نشان داده و برای خریداران حائز توجه بیشتری در مقایسه با نرخ سود بوده است.

بااین حال نرخ سود نیز رتبه بالایی را در هفته اخیر در میان  هفته های گذشته ثبت کرده است. طبق بررسی ها در این هفته نرخ سود موزون در معاملات برابر با 21.4 درصد به ثبت رسیده که از بیشترین سطح ثبت شده در هفته های حراج 1400، تنها 0.34 واحد درصدفاصله دارد.

در ادامه خرید اوراق به تفکیک مشتریان نیز در این مدت نشان می دهد در این هفته نهادهای مالی تمام اوراق خود را 9 ماهه خریده اند. به این معنا که بانک ها بیشتر نیاز مند تسریع در سررسید اوراق بوده اند تا نرخ سودآن.