فرهیختگان روز گذشته همایش ملی «پویش اشتغال» با حضور دکترمحمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، پیام نجفی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان، بهرام سبحانی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی استان اصفهان و بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در واحد اصفهان برگزار شد.
دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در این مراسم با قدردانی از تعامل خوب اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان اصفهان با دانشگاه آزاد اسلامی، گفت: «سه سال پیش در جلسه با اتاق بازرگانی اصفهان مساله‌ای مطرح شد که چرا فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در جذب اشتغال موفق نیستند؟ خوشبختانه با نگاه عالمانه مسئولان اتاق بازرگانی، به طرحی رسیدیم که با اجرای آن امروز یک همایش ملی تحت عنوان پویش اشتغال برگزار شد.»
وی افزود: «کارکرد و وظیفه دانشگاه صرفا تربیت تخصصی و ارائه دانش تخصصی به جوانان نیست، اما در کشور ما دیگر کارکردهای دانشگاه مورد غفلت قرار گرفته که البته به این دلیل است که این نهاد به‌عنوان نماد مدرنیته وارد ایران شد و در بدو ورود نیز نام مناسبی برای آن انتخاب نشد. دلیل این نامگذاری نیز به گذشته تمدنی ما و کارکرد مدرسه و مکتب بازمی‌گشت و در آن زمان آشنایی دقیقی نسبت به ابعاد مختلف دانشگاه وجود نداشت و از این نهاد تعلیم و تربیت برداشت ناقصی شد.»
دکتر طهرانچی با بیان اینکه تربیت تخصصی، مهارتی و اجتماعی سه کارکرد اصلی دانشگاه است، گفت: «جوان از 14تا 21 سالگی باید در معرض تربیت اجتماعی و مهارتی قرار گیرد و به همین دلیل است که در دیگر کشورها به مقطع کارشناسی under graduate گفته می‌شود و مقطع تحصیلات تکمیلی نیز به‌عنوان دوره پیشرفته محسوب می‌شود. به این دلیل هدف از آموزش افرادی که وارد مقطع تحصیلات تکمیلی می‌شوند، تربیت پژوهشگر و افرادی است که بتوانند مرزهای دانش را گسترش دهند. در این طبقه‌بندی، مقطع کارشناسی به‌عنوان دوره میانی، بین دبیرستان و دوره پیشرفته قرار دارد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: «این درحالی است که در کشور ما همه دانش تخصصی در دوره کارشناسی به جوان ارائه می‌شود. به همین دلیل تربیت و رشد مهارت فردی و اجتماعی و تربیت اجتماعی در دانشگاه‌های ما ناکام مانده و این چالشی است که اکنون با آن مواجه هستیم.»
با اجرای طرح پویش، به دنبال تربیت مهارتی و تربیت اجتماعی دانشجویان هستیم
وی با بیان اینکه سوق دادن جوانان به سمت تحصیلات تکمیلی باعث گران شدن نیروی انسانی برای صنعت شده است، تصریح کرد:« صنعت و کار، نیروی مناسب خود را می‌خواهد و این درحالی است که کشور ما نیروی کارشناس برای بازار کار تربیت نکرده و تحصیلات تکمیلی را برای آموزش مناسب بازار کار نیروی تخصصی ملاک قرار داده‌ایم. بدین ترتیب هزینه صنعت و کشاورزی برای استخدام نیروی انسانی متخصص افزایش یافته؛ چراکه با افزایش میزان تحصیلات، حقوق و دستمزد این فارغ‌التحصیلان نیز افزایش می‌یابد.»
عضو هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: «پرداختن به تربیت نسل جوان در دانشگاه‌های ما دانش‌محور بوده، نه جامعه‌محور، درحالی که تربیت باید تقاضامحور و با توجه به نیاز جامعه و صنعت انجام می‌شد.»
دکتر طهرانچی با اشاره به حدیثی نبوی که دوران تربیت فرزندان را به سه مقطع هفت ساله تقسیم کرده است، گفت: «براساس این تقسیم‌بندی؛ در هفت سال اول خانواده نقش محوری دارد، هفت سال دوم مربوط به دوران آموزش و هفت سال سوم مربوط به دوران وزارت جوان است و در این دوره است که جوان باید در معیت پدر یا مربی خود - که اکنون نقش آن را سازمان برعهده دارد - وارد اجتماع شود. درواقع همراهی و معیت جوان، با نشستن سرکلاس اتفاق نمی‌افتد. در نهاد دانشگاه که برآمده از مدرنیته بود، سازمان جای مربی را گرفت، اما در کشور ما این سازمان وظیفه تربیت را انجام نمی‌دهد و جوان را آماده ورود به اجتماع نمی‌کند؛ چراکه تربیت‌ها، کلاس‌محور است و این ضعفی است که نظام آموزش عالی ما با آن مواجه است. البته این موضوع را در مدارس با راه‌اندازی رشته‌های کار و دانش تا حدودی حل شده، اما آموزش عالی زیربار آن نرفت.»
وی ادامه داد: «در برخی از کشورها دوره لیسانس پنج ساله است که در آن دانشجو سه سال را در محیط دانشگاه و دو سال را در محیط کار طی می‌کند. این درحالی است که در دانشگاه‌های ما از این موضوع غفلت شده و ما دانشجویان را برای پژوهشگری تربیت می‌کنیم. به همین دلیل است که دانشجویان ما وقتی به کشورهای خارجی می‌روند، جذب شرکت‌ها و صنایع نمی‌شوند و به کار پژوهشی می‌پردازند.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اجرای طرح پویش در این دانشگاه، تصریح کرد: «با اجرای این طرح، به دنبال تربیت مهارتی و تربیت اجتماعی دانشجویان هستیم؛ چراکه معتقدیم دوره تربیت تا 21 سالگی است و دانشجو تا این سن باید آموزش‌ها و مهارت‌های لازم را برای ورود به اجتماع و صنعت کسب کند. از دانشجویی که 12 سال در مدرسه و 8 سال در دانشگاه پشت میز نشسته، نمی‌توان انتظار داشت به یک‌باره وارد محیط سخت کار و اجتماع شود.»
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: «نکته مهم درباره طرح پویش این است که دانشگاه آزاد اسلامی می‌خواهد با اجرای این طرح و توجه به همه نظام‌های تربیتی، جوان را از 18 سالگی به محیط کار متصل کند. طرح پویش اشتغال دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی طرحی است که در دیگر کشورهای دنیا نیز بنا به مقتضیات هر کشور، به آن فکر شده و ما نیز متناسب با زیست بوم خود، آن را طراحی کرده و رشد دادیم.»
دانشگاه آزاد اسلامی تلاش دارد با اجرای طرح پویش، دانشگاه را زنده کند
وی با تاکید بر اینکه جوان تنها با داشتن دانش تخصصی نمی‌تواند کارآمدی لازم را داشته باشد، گفت: «جوان با دانش تخصصی صِرف، زمانی که وارد اجتماع می‌شود، اعتمادبه‌نفس خود را از دست می‌دهد و به‌تبع آن، امید او نیز از بین می‌رود و چنین جوانی نمی‌تواند آینده خوبی در پیش داشته باشد. طرح پویش اشتغال قرار است رسالت دانشگاه را که همان بخشیدن اعتمادبه‌نفس و امید به جوانان است را زنده کند.»
دکتر طهرانچی با اشاره به عدم استقبال جوانان از رشته ریاضی و برخی رشته‌های مهندسی، اظهار داشت: «رشته ریاضی در کشور ما در حال تعطیل شدن است و اکثر جوانان اکنون به سمت رشته‌های تجربی و فنی‌وحرفه‌ای سوق پیدا کرده‌اند. سوالی که مطرح می‌شود، این است که آیا کشور ما در آینده به مهندس نیاز ندارد؟ واقعیت این است که جوانان طی این سال‌ها از آموزش عالی در این رشته‌ها ناکارآمدی دیده‌اند و دانشگاه آزاد اسلامی تلاش دارد با اجرای طرح پویش، دانشگاه را زنده کرده و به جوانان تاکید کند که نسبت به آینده آنها حساس است.»
عضو هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه طرح پویش در راستای یکی از پنج چرخش تحول‌آفرین تاکید شده و در سند تحول و تعالی دانشگاه است، گفت: «یکی از این چرخش‌های تحول‌آفرین، چرخش از آموزش حافظه‌محور به سمت یادگیری عمیق، فایده‌محور و بسترسازی دانش‌بنیان و اشتغالزاست، بنابراین طرح پویش را می‌توان در راستای تحقق این تحول دانست.» وی با تاکید بر اینکه دانشگاه به تنهایی نمی‌تواند هویت خود را آموزش حافظه‌محور به یادگیری عمیق و فایده‌محور تغییر دهد، تصریح کرد: «در این راستا، نیازمند به‌کارگیری مدیران و افراد باتجربه در صنایع، کارخانه‌ها و ادارات هستیم تا در کنار دانشگاه، به آموزش و مهارت‌آموزی دانشجویان بپردازند.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اهمیت حضور همزمان دانشجویان در صنعت، جامعه و تحصیل، گفت: «زمانی که دانشجو در حین تحصیل، در جامعه یا صنعت حضور داشته باشد، در معرض سوالات کاربردی قرار می‌گیرد و آنجاست که درک می‌کند با حافظه محوری نمی‌توان به چالش‌های صنعت و جامعه پاسخ گفت. امروز که در آغاز اجرای برنامه سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی هستیم، به دنبال شرکای علمی و آموزشی جدید هستیم که یکی از این شرکا، اتاق‌های بازرگانی در شهرهای مختلف است که مجموعه‌ای از برگزیدگان در حوزه‌های صنعت، کشاورزی، معدن و تجارت هستند.»
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان دانشگاهی برگرفته از مردم، فاقد بروکراسی‌های معمول است و برای تحرک، مجموعه‌ای سیال محسوب می‌شود. از این رو، دانشگاه آزاد اسلامی و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی می‌توانند در کنار هم فعالیت کرده و محیط اشتغال را به‌عنوان کلاس درس دوم دانشجویان فراهم کنند تا مفهوم فرهنگ کار، تربیت اجتماعی و‌انگیزه‌های تربیت تخصصی بهتر را برای جوانان مهیا سازند.»
وی با بیان اینکه اجرای طرح پویش، احیای برخی از رشته‌های بدون متقاضی را در پی خواهد داشت، گفت: «در مدت اجرای این طرح، در استان اصفهان رشته معدن دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان که بدون متقاضی شده بود، احیا شد. علاوه‌بر استان اصفهان، اجرای این طرح در استان زنجان نیز موفقیت‌هایی به همراه داشته است. به‌عنوان مثال، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان که در رشته شیمی کاملا بدون متقاضی بود، امسال در قالب طرح پویش 30 دانشجوی شیمی پذیرش کرد. در این طرح، صنعت و دانشگاه هر دو در تربیت تخصصی، مهارتی و اجتماعی نقش‌آفرینی می‌کنند.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: «باید با کمک و همکاری یکدیگر، اتفاق بزرگی در این زمینه رقم بزنیم. دانشگاه محیط کلاس و اجتماع را با هم درانداخته است. از تمامی مسئولان اتاق‌های بازرگانی و روسای استان‌ها و واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی که در این امر مهم تلاش می‌کنند و آینده جوانان را تضمین می‌کنند، تشکر و قدردانی می‌کنم.»
کمک‌هزینه تحصیلی برای دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی درنظر گرفته می‌شود
در ادامه این مراسم، پیام نجفی با بیان اینکه ایده همایش پویش اشتغال ۲ سال پیش با ایجاد سرای نوآوری دانشگاه و اتاق بازرگانی شکل گرفت، گفت: «اخیرا رهبری فرمودند که یکی از کارهای لازم دولت زمینه‌سازی برای اشتغال دانشجویان است، این بیانات مسیر ما را در طرح پویش روشن کرده است.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان با اشاره به اینکه در طرح پویش تصمیم گرفتیم ارتباط صنعت و دانشگاه به مرحله عملیاتی برسد، افزود: «طرح‌های حمایتی دانشگاه آزاد اسلامی براساس سیاست‌های کلان دانشگاه یعنی پویش که مرتبط با آموزش است، پایش مربوط به تحصیلات تکمیلی و رویش مربوط به شرکت‌های دانش‌بنیان تدوین و طراحی شده است.»
وی با تصریح بر اینکه پویش نخستین مرحله برای ارتباط دانشگاه و صنعت است، گفت: «دانشجو اگر با محیط کار آشنا شود، کاربرد موضوعات درسی را بهتر متوجه شده و محیط کار را هم بهتر می‌شناسد. از طرفی کلاس‌های درس زنده‌تر خواهند شد.»
نجفی با تاکید بر اینکه دانشجویی که دانشگاه را با کیفیت گذرانده است، می‌تواند بانی تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان باشد، افزود: «اگر دانشجو محیط واقعی کار و مسائل کار را بشناسد و از طرف دیگر درس خود را خوب خوانده باشد، می‌تواند شرکت‌های دانش‌بنیان موفقی تاسیس کند.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان با بیان اینکه هدف ما جهش صنعت به کمک دانشگاه است، یادآور شد: «در بسیاری از استان‌ها این طرح پیاده‌سازی و عملیاتی شده است. نکته مهم این است که بستر همه اینها ورود دانشجو به محیط کار است.»
وی تصریح کرد: «صنعت به نیروی متخصص نیاز دارد؛ اما کسی مراجعه نمی‌کند. متاسفانه یکی از مشکلات امروز بنگاه‌های اقتصادی، کمبود نیروی متخصص است.»
نجفی با بیان اینکه استقبال از برخی رشته‌ها مانند کشاورزی، فنی و مهندسی با وجود اینکه لازم، اما کاهش یافته است، افزود: «هدف سرای نوآوری این است که آینده بازار کار رشته‌ها را به دانشجویان نشان دهد. کشور به رشته‌ها و تخصص‌هایی نیاز دارد که دانشجویان استقبال چندانی از آن نمی‌کنند.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان با اشاره به اینکه سرفصل‌های آموزشی باید متناسب با نیازهای صنعت بازطراحی شود، گفت: «همچنین لازم است استادکاران خبره در دروس عملی حضور داشته باشند. قرارگیری آموزش در جهت تامین نیروی مسلط به کار آمار دانشجوی شاغل همزمان با تحصیل در ایران را کاهش داده است.»
وی با تصریح بر اینکه طرح پویش کمک‌هزینه تحصیلی فراهم کرده و دانشجویان را با محیط کار آشنا می‌کند، افزود: «دانشجویانی که در طرح پویش ثبت‌نام کرده‌اند و با محیط کار رشته خود آشنا شدند، تازه متوجه شده‌اند که به رشته‌شان علاقه ندارند.»
نجفی اولویت استخدام، افزایش انگیزه تحصیلی و ظهور ایده‌های جدید را دیگر ویژگی طرح پویش دانست و تاکید کرد: «پویش مصاحبه و ارزیابی دارد. همچنین به دانشجویانی که دوره را با موفقیت بگذرانند، مدرک اعطا می‌شود.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان افزود: «اصلاح سرفصل‌ها متناسب با صنعت و جذب هیات‌علمی وابسته مسلط به صنعت از دیگر برنامه‌های ماست.»
وی در پایان اظهار کرد: «هدف ما این است که دانشجویان بدون دغدغه همزمان با تحصیل، اشتغال داشته باشند. برای کمک به دانشجویان با سازمان تامین اجتماعی رایزنی داشته‌ایم که این دوره در سابقه کار لحاظ شود.»
فارغ‌التحصیل رشته صنعتی، با نیازهای صنعتی بیگانه است
بهرام سبحانی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی استان اصفهان با بیان اینکه مشکل اشتغال در اصفهان به صورت جدی تا سال‌ها وجود داشت، اظهار کرد: «آسیب‌شناسی اتاق بازرگانی اصفهان نشان داد که دلیل اصلی این مشکل این است که استعداد دانشجویان به درستی پرورش نمی‌یابد.»
نایب‌رئیس اول اتاق بازرگانی اصفهان با اشاره به اینکه متاسفانه فارغ‌التحصیل رشته صنعتی، با صنعت و نیازهای صنعتی بیگانه است، افزود: »من سال‌ها سابقه کار در صنعت داشته‌ام و دیده‌ام که برای استخدام ۳۰۰ نفر در صنعت، بیش از ۱۲ هزار نفر ثبت‌نام می‌کنند؛ اما از این تعداد حتی ۶۰ نفر نیروی ماهر به دست نمی‌آید.»
پدر فولاد ایران با ذکر مثالی یادآور شد: «دانشکده نفت آبادان این‌گونه بود که دانشجو ۹ ماه درس می‌خواند و سه ماه مانند کارگر وارد کار می‌شد. اینکه ۲۵ درصد وقت دانشجو در صنعت می‌گذشت، فرصت فوق‌العاده‌ای برای دانشجویان بود.»
وی با تصریح بر اینکه دانشجویی که با صنعت آشنا باشد، درس را بهتر می‌فهمد، گفت: «پس از انقلاب در واحدهای دولتی و نیمه‌دولتی، دفتر رابط صنعت و دانشگاه تاسیس شد؛ اما خروجی نداشته است.»
سبحانی با بیان اینکه در بهار ۹۸، اتاق بازرگانی اصفهان و دانشگاه آزاد اسلامی تفاهمنامه طرح پویش را امضا کردند، تاکید کرد: «در این طرح، دانشگاه با صنعت آشنا خواهد شد. سرای نوآوری با این هدف در رشته‌های مختلف ایجاد شد.»
نایب‌رئیس اول اتاق بازرگانی اصفهان با اشاره به اینکه با این روش دانشجویان می‌توانند رشته خود را کاربردی کرده و وارد صنعت شوند، افزود:« وضعیت کسب‌وکار در این ۲ سال بسیار بهتر شده است. اصفهان آغاز این طرح بود و نتیجه اثربخش و خوبی داشت.»
وی با تاکید بر اینکه طرح پویش امتحانش را در اصفهان پس داد و امیدواریم که مسیر را برای کشور باز کند، گفت: «فارغ‌التحصیلان باید سریع جذب بازار کار شوند. البته تنها جذب اهمیت ندارد، آنچه مهم است خلاقیت و نوآوری و ابتکار است که منجر به رشد صنایع خواهد شد.»
طرح پویش نباید به اتاق بازرگانی و صنایع محدود شود
بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه رهبری در دیدار با نخبگان به مهاجرت نخبگان اشاره کرده و عوامل اصلی مهاجرت را مطرح کردند، گفت: «اگر قصد داریم مانع مهاجرت نخبگان شویم، باید به نیازهای آنها توجه کنیم. نخبگان نیازهای متنوعی هم برای تامین معیشت و هم برای رشد خلاقیت دارند.»
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با اشاره به اینکه اگر بتوانیم فرصت اشتغال برای نخبگان فراهم کنیم، هم توانسته‌ایم امنیت وی را تامین کنیم و هم شأن و منزلت وی را حفظ کنیم، اظهار کرد: «طرح پویش، فرصتی برای اشتغال دانشجویان است.»
وی با تصریح بر اینکه هر هفته طرح‌هایی در مجلس در زمینه ارتباط دانشگاه و صنعت مطرح می‌شود، گفت: «طرح پویش نباید محدود به اتاق بازرگانی و صنایع شود، جامعه هم به طرح‌هایی از این نوع نیاز دارد.»
نگاهداری با تاکید بر اینکه دانشگاه آزاد اسلامی پیشرو در زمینه اشتغال دانشجویان است، افزود: «مهارت‌آموزی و طرح‌های مهارتی از مهم‌ترین اقدامات برای اشتغال دانشجویان است.»
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه خاطرنشان کرد: «مهارت‌آموزی، پایش پایان‌نامه‌ها و در ادامه طرح پویش نشان‌دهنده دغدغه دانشگاه آزاد اسلامی است. مجلس هم از هر طرحی که برای اشتغال دانشجویان باشد استقبال خواهد کرد.»
نظر شما