دستور وزیر اقتصاد به بانکها؛ هر 90 روز یکبار منتشر کنید
وعده اعلام اسامی ابربدهکاران بانکی به دولت سیزدهم رسید
گروه بانک، بیمه، بورس- ابربدهکار بانکی واژه جدیدی در ادبیات اقتصادی ایران نیست و تاکنون این واژه را در چندین دولت شنیدهایم. بدهکاران بانکی کسانی هستند که از سیستم بانکی وامهای میلیاردی را بابت توسعه کسبوکار و ایجاد اشتغال گرفتهاند اما این منابع را به جای تولید صرف عیاشی و زندگی اشرافی خود میکنند یا به سوداگری در بازارهای ملک و ارز و امثال آن میپردازند و اکنون قادر به پرداخت دیون خود به سیستم بانکی نیستند یا اساساً قصد ندارند بدهیهای خود را پرداخت کنند. اینکه این افراد چگونه و با چه رانتی چنین وامهای کلانی را دریافت میکنند، خود محل سؤال است که سیستم بانکی باید به آن جواب دهد. ابربدهکاران بانکی پروندهای است که در نظام بانکی معیوب ایران شکل گرفته و اقدام مؤثری برای مهار آن تاکنون انجام نشده است؛ چرا که عدهای ترجیح میدهند با تکیه بر روابط خاص خود، وامهای میلیاردی بانکها را به سمت فعالیتهای غیرمولد برده و بدون کمترین زحمتی، سودهای نجومی کسب کنند. عجیب اینکه سیستم نظارتی بانکها و بانکمرکزی که برای مردم عادی بسیار سختگیر و منضبط عمل میکند، در برابر ابربدهکارانی که هر وام را با وام جدید تسویه میکنند یا نمیکنند، هیچ واکنشی ندارد. همین انفعال است که موجب شده اکنون صحبت از ۱۱ ابربدهکار بانکی در میان باشد که بالغ بر ۹۰ هزار میلیارد تومان از منابع مالی بانکها را دریافت کرده و خیالی برای بازپرداخت آن ندارند. فروردین ماه امسال بود که عبدالناصر همتی؛ رئیس کل پیشین بانکمرکزی، صحبت از ابربدهکارانی به میان آورد که ۹۰ هزار میلیارد تومان بدهی دارند و همکاری بانکمرکزی با قوهقضاییه منجر به آن شده است که ۳۰ هزار میلیارد تومان از این مبلغ به بانکها برگردد؛ اما همچنان ۶۰ هزار میلیارد تومان در حبس این بدهکاران قرار دارد و هنوز کمیته فرادستگاهی بانکمرکزی نتوانسته این بدهکاران دانهدرشت را به سمت تسویه این بدهی هدایت کند!
روند شکلگیری ابربدهی بانکی
کارشناسان میگویند: بخشی از این منابعی که آنها از یک بانک در قالب تسهیلات اخذ کردهاند، در بانک دیگر به صورت سپرده جاخوش کرده است و هنوز هم توانایی کامل برای زنده کردن این پول از دست رفته وجود ندارد؛ بهخصوص اینکه این منابع سالها قبل در قالب تسهیلات از نظام بانکی دریافت شدهاند و اکنون با توجه به تورمی که طی سالهای متمادی پیشروی اقتصاد ایران قرار داشته است؛ حتی اگر این ابربدهکاران با نرخ سود ۱۸درصدی متعارف هم آن را به نظام بانکی برگردانند، میلیاردها تومان بابت تفاوت سود عایدشان خواهد شد؛ اما همین کار هم از سوی این بدهکاران صورت نمیگیرد. واقعیت آن است که ساختار تورمی اقتصاد ایران، زمینه را برای مقرون بهصرفه بودن تسهیلات بانکی فراهم آورده و حتی اگر نرخ سود ۲۵ درصدی را هم برای وامهای بانکی در نظر بگیریم، بهطور قطع با تورم ۴۵ درصدی که برای اقتصاد ایران رقم خورده است، باز هم مابهالتفاوت سود ۲۰ درصدی عاید وامگیرندگان خواهد شد که البته این تنها در صورتی است که این منابع، در بازارهای پُربازدهی همچون بورس که تا ۲۸۳ درصد هم براساس بازدهی اعلام شده برای شاخص کل سوددهی داشتهاند، بسیار جذابتر عمل خواهند کرد. کشور ما با تورمی مواجه است که بر مبنای آن، این تورم تسهیلات گرفتن از بانک را دارای صرفه و توجیه میکند؛ ولی باید به این هم توجه کنیم که تورم یک پدیده برونزا نیست؛ به این معنا که خارج از سازوکارهای اقتصادی، تورمی شکل نمیگیرد؛ پس اگر افرادی که تسهیلات میگیرند، آن را وارد تولید کنند، بهطور قطع با مصارف درست این منابع بانکی، میتوانند به واسطه تولید مولد، تورم را هم کاهش دهند و همین اندازه تورمی که اکنون داریم را هم نداشته باشیم.
هر 90 روز یکبار اعلام کنید
حال طبق اعلام وزیر امور اقتصادی و دارایی، بانکها باید هر سه ماه فهرست ابربدهکاران را منتشر کنند. احسان خاندوزی؛ در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: در نامه رسمی به بانکمرکزی خواستم که بانکها هر سه ماه فهرست ابربدهکاران را در سایت خود منتشر کنند تا به جای اشخاص معدود، دسترسی به تسهیلات برای طیف وسیعتری از تولیدکنندگان و مردم فراهم شود. در این نامه همچنین آمده است: بانک و مؤسسات اعتباری مکلف هستند که آخرین اقدامات مؤسسه اعتباری برای وصول مطالبات درخصوص کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی و ذینفعان واحد و اشخاص مرتبط با آنها که مانده بدهی غیرجاری آنان اعم از بدهی تسهیلاتی یا تعهدات ارزی یا ریالی بیش از سقف مقرر در آییننامه تسهیلات و تعهدات کلان و همچنین ضوابط مقرر در آییننامه تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط مصوب شورای پول و اعتبار در هر مؤسسه اعتباری است، در پایگاه اطلاعرسانی رسمی خود برای اطلاع عموم به صورت گزارشهای سه ماهه در پایان هر فصل منتشر کنند. پیش از این، در مناظرات سیزدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری عبدالناصر همتی؛ رئیس کل سابق بانکمرکزی، با ارائه کاغذی دستنوشته نام 11 بدهکار عمده بانکی را در اختیار آیتا... سیدابراهیم رئیسی؛ قرار داد که نام بدهکاران عمده بانکی در آن به ترتیب دانیالزاده، عظام، صدرهاشمینژاد، العقیلی، اقدامیان، فلاحتیان، شفیعی، گرامی، ایزدپناه، رستمیصفا و ریختهگران بود.
∎
نظر شما