کمیساریای عالی مستقل انتخابات عراق اعلام کرد که برآوردهای اولیه نشاندهنده مشارکت 42درصدی در انتخابات این کشور است. در بیانیه رسمی کمیساریای عراق، تعداد آرای مأخوذه 9میلیون و 77هزار و 779رأی، معادل 42درصد واجدان شرایط اعلام شده است. این بیانیه افزوده است که در انتخابات ویژه 16مورد شکایت و در انتخابات سراسری 58مورد شکایت ثبت شده است. گفتنی است، در انتخابات روز یکشنبه عراق 3240 نفر نامزد ازجمله 950نامزد زن برای دستیابی به 239کرسی مجلس که 9تای آنها به اقلیتها اختصاص یافته (پنج کرسی مسیحیان و برای ایزدیها و صائبیها و شبک و کردهای فیلی هرکدام یک کرسی) رقابت کردند. بیشترین کرسیها از آن استان بغداد (71کرسی) و کمترین استان مثنی (هفت کرسی) بود.بنا به قانون اساسی جدید عراق که در سال2005 تصویب شد، ائتلافی که در انتخابات بتواند 165کرسی از مجموع 329کرسی پارلمان را به خود اختصاص دهد، حق تشکیل دولت و انتخاب نخستوزیر را دارد اما از زمان تصویب این قانون، هیچ حزب یا گروه سیاسی نتوانسته بهتنهایی این تعداد کرسی را به دست آورد و همواره برای تشکیل دولت، ائتلاف احزاب کوچک و بزرگ ضروری بوده است.
پیدا و پنهان جریان غربگرا در عراق
آنگونه که نتایج اولیه کارزار انتخاباتی نشان میدهد، در این انتخابات علیرغم تلاشهای آشکار و پنهان جریان غربگرا در عراق، جریانهای اسلامی و مقاومتی اکثریت کرسیهای پارلمانی را به دست آورده و پارلمان در اختیار جریانهای اسلامی خواهد بود. نباید فراموش کرد، برگزاری این انتخابات و پيروزی جریانهای اسلامی یک پيروزی بزرگ برای مردم، مرجعیت، جریانهای اسلامی و مقاومتی محسوب میشود. چراکه مشارکت در این دوره از انتخابات بالای ۴۰درصد و نسبتبه دوره قبل بسیار بالاتر بوده است و مردم خواستار اخراج نیروهای اشغالگر آمریکایی از خاک کشورشان هستند.
نباید فراموش کرد، یکی از خواستههای مردمی از پارلمان جدید، اخراج نیروهای آمریکایی از عراق است؛ موضوعی که منجر به کسب آرای نمایندگان گروههای مقاومت اسلامی در این کشور شده و این گروهها با احتساب بیشترین آرا که در نتایج اولیه این دور از انتخابات دیده میشود، کرسیهای پارلمان را به خود اختصاص دادند. خروج نیروهای اشغالگر و تروریست آمریکایی از عراق آنقدر مهم است که به موضوع اول رسانههای جهان ازجمله والاستریت ژورنال هم تبدیل شده و این نشریه غربی معتقد است که انتخابات عراق، آینده حضور نظامی آمریکا در این کشور را رقم میزند.
پایان اشغالگری نظامیان آمریکا
بنا بر گزارش این نشریه غربی، انتخابات عراق پس از توافق بین بغداد و واشنگتن برای «پایان عملیات رزمی» نیروهای باقیمانده آمریکا و تبدیل ماموریتهای رزمی به ماموریتهای مستشاری برگزار شد و نتایج این انتخابات، نحوه برخورد بغداد با درگیری ژئوپلیتیک بین واشنگتن و تهران را نیز مشخص خواهد کرد. در این گزارش تاییدشده که ایالاتمتحده آمریکا، ۲۵۰۰نیروی نظامی از مجموع ۳۵۰۰نیروی موسوم به ائتلاف بینالمللی ضد داعش در عراق دارد. این روزنامه آمریکایی در ادامه نوشت که تحتفشار گروههای مقاومت و مصوبه پارلمان برای خروج این نیروها پس از شهادت سردار «قاسم سلیمانی» فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ایالاتمتحده و عراق آوریل گذشته توافق کردند که ماموریت رزمی ایالاتمتحده به آموزشی و مستشاری تغییر کند.در این گزارش پیشبینیشده که فراکسیون جریان صدر به رهبری «مقتدی الصدر» بیشترین کرسی را در این انتخابات کسب کند با توجه به اینکه در انتخابات سال ۲۰۱۸ نیز بیشترین کرسیها را در ائتلاف با حزب کمونیستی عراق کسب کرد.براساس قانون اساسی عراق، 15روز پس از تایید نتایج انتخابات عمومی، رییسجمهور با صدور حکمی خواستار تشکیل جلسه مجلس خواهد شد و جلسه به ریاست مسنترین اعضا برای انتخاب رییس مجلس و معاونانش تشکیل میشود و تمدید آن به بیش از زمان مذکور 15روز جایز نیست.مجلس نمایندگان عراق در نخستین نشست خود، ریاست مجلس و معاون اول و دوم او را با اکثریت مطلق اعضای مجلس از طریق انتخابات مخفیانه مستقیم انتخاب خواهد کرد. طبق ماده76 قانون اساسی عراق رییسجمهوری عراق نامزد فراکسیون اکثریت را مامور تشکیل کابینه خواهد کرد و این 15روز از تاریخ انتخاب رییسجمهوری خواهد بود.طبق بند دوم این ماده نخستوزیر مکلف باید که اعضای کابینه خود را ظرف یک ماه از تاریخ مکلف شدن، معرفی کند. طبق بند سوم ماده76 قانون اساسی عراق درصورتیکه نخستوزیر مامور تشکیل کابینه نتواند که کابینه تشکیل دهد، نامزد جدید را مامور تشکیل کابینه خواهد کرد و مدتزمان آن هم مطابق با بند دوم فوقالذکر خواهد بود. براساس بند چهارم این ماده، نخستوزیر اعضای کابینه خود را برای گرفتن رأی اعتماد به پارلمان معرفی خواهد کرد تا نمایندگان به اعضای کابینه رأی بدهند. طبق بند پنجم ماده76 قانون اساسی عراق، اگر رأی اعتماد داده نشود، نامزد دیگری ازسوی رییسجمهوری ظرف 15روز معرفی خواهد شد.طبق قانون، بزرگترین فراکسیون پارلمان مسوولیت معرفی نخستوزیر را برعهده دارد که بعد از معرفی به رییسجمهوری، مامور تشکیل کابینه میشود و درنهایت نخستوزیر و اعضای کابینه باید از پارلمان رأی اعتماد بگیرند.این فراکسیون اکثریت پارلمان (فراکسیونی که بتواند 165کرسیهای پارلمانی را از آن خود کند) خواهد بود که ازسوی رییسجمهور مسوول معرفی نخستوزیر و تشکیل دولت خواهد بود، نه ائتلاف یا فهرست پیروز در انتخابات. اصولا فراکسیونهای پارلمانی پس از رسمیت یافتن پارلمان جدید و برگزاری جلسات رسمی آن معرفی خواهند شد و هر یک از جریانهای حاضر در انتخابات که بتوانند دیگر گروهها را با خود همراه کرده و فراکسیون اکثریت را تشکیل دهند، طبیعتا نخستوزیر آتی عراق را نیز معرفی خواهند کرد.
انتخاب نخستوزیر از میان شیعیان
با توجه به تغییرات پیشآمده در کشور عراق پس از سال2003، شیعیان که در طول تاریخ عراق در موضع ضعف قرار داشتند، توانستند نفوذ قابلتوجهی در ساختار دولت عراق به دست آورند و دولتی شیعی را برپا کنند. شیعیان در قالب احزاب و گروههای اسلامگرا اهداف خود را پیش میبرند و اگرچه در بسیاری از جزئیات اهدافشان با هم اختلاف دارند ولی در اصل کلی هویتسازشان، یعنی اسلام و برپایی جامعهای اسلامی، با هم متحد و متفق هستند و در سایه آموزههای دینی، بهدنبال معنادهی به سیاستهای آینده کشورشان هستند.حزب الدعوه اسلامی عراق بهمدت 12سال از 2006 تا 2018 متولی نخستوزیری عراق شد که نوری المالکی برای دو دوره و بعد از او، حیدر العبادی برای یک دوره این پست را در اختیار داشتند.در دورهای کوتاه عادل عبدالمهدی طی سالهای 2018 تا 2020 پست نخستوزیری را به دست آورد و بعدازآن مصطفی الکاظمی این پست را به دست آورد تا مامور فراهم کردن فضا برای انتخابات زودهنگام در اکتبر 2021 شود.
نگاهی به ادوار ریاست پارلمان عراق
پست رییس پارلمان در ادوار گذشته بین جریانهای مختلف اهل سنت دستبهدست شد که در برههای در اختیار طیف حزب اسلامی شامل «حاجم الحسنی» و بعد از آن «سلیم الجبوری» بود. طیف موصلیها به رهبری «اسامه النجیفی» نیز برای برههای ریاست پارلمان عراق را تصاحب کرد؛ سپس به «محمود المشهدانی» از اهل سنت بغداد انتقال یافت و اینک در اختیار طیف الانباریها به رهبری «محمد الحلبوسی» قرار گرفته است.در شرایط حاضر، طیف موصلیها (النجیفی) و تکریتیها (خمیس الخنجر) برای خارج کردن این پست از دست الانباریها تلاش میکنند. مدتزمان دوران نمایندگی مجلس چهار سال است از زمان برگزاری نخستین جلسه آغاز میشود و با جلسه پایانی سال چهارم خاتمه مییابد.
نقش پارلمان در عراق
پارلمان در نظام سیاسی عراق بهدلیل نقشی که در معرفی نخستوزیر و تایید کابینه دارد، دارای جایگاه ویژهای است. رهبران سیاسی عراق براساس یک قانون نانوشته، پستهای کلیدی کشور شامل نخستوزیری، ریاستجمهوری و رییس پارلمان را بین طوایف قومی و مذهبی بزرگ این کشور تقسیم کرده بهنحویکه نخستوزیری برای شیعیان، ریاست جمهوری در اختیار کردها و ریاست پارلمان با اهل سنت است. طبق قانون، بزرگترین فراکسیون پارلمان مسوولیت معرفی نخستوزیر را برعهده دارد که بعد از معرفی به رییسجمهوری، مامور تشکیل کابینه میشود و درنهایت نخستوزیر و اعضای کابینه باید از پارلمان رأی اعتماد بگیرند.مجلس نمایندگان عراق یا مجلس نواب عراق (مجلس النواب العراقی) تنها مجلس قانونگذاری در عراق محسوب میشود. این مجلس در منطقه الخضراء شهر بغداد واقع شده است و نمایندگان آن برای دورههای چهارساله از طریق رأی مستقیم مردم انتخاب میشوند.
جریان مقتدا صدر با کسب 73 کرسی در رتبه اول
براساس اطلاعات اولیه و تکمیل نشده که در برخی از رسانههای عراقی منتشر شدهاند جریان مقتدا صدر با کسب 73 کرسی پارلمان در رتبه اول ائتلافهای شیعه قرار گرفت. در میان اهل تسنن هم ائتلاف تحت رهبری محمد الحلبوسی رئیس سابق پارلمان عراق با کسب 40 کرسی پارلمان گوی سبقت را از بقیه ائتلافهای سنی ربود. در میان کردها هم حزب دموکرات کردستان عراق موفق شد 32 کرسی را کسب و از بقیه رقبای کرد خود جلوتر باشد. گفتنی است اطلاعات مذکور براساس آمار اولیه و گزارشهای اعلام شده توسط این ائتلاف ها توسط این رسانهها جمع آوری شده است.
نظر شما