رئیسجمهور فرانسه دیروز در سفری به خاورمیانه وارد قطر شد تا برای نخستینبار یک رهبر غربی بهعنوان میهمان افتخاری در نشست شورای همکاری خلیجفارس شرکت کند؛ آن هم درست پیش از سفر رهبران کشورهای عرب حاشیه خلیجفارس به آمریکا. اما هدف اصلی سفر فرانسوا اولاند نه حضور در نشست شورای همکاری خلیجفارس بلکه پر کردن جای آمریکا در خاورمیانه و فروش تسلیحات نظامی به اعراب ثروتمند منطقه است که با چالشهایی از جمله بحران یمن و گسترش حوزه نفوذ داعش دست و پنجه نرم میکنند. با روی کار آمدن دولت باراک اوباما و از سال 2010، واشنگتن به مرور تمرکز خود را از خاورمیانه به شرق دور و دریای چین منتقل کرده است. حتی سر برآوردن داعش نیز باعث نشده تا آمریکا مانند یکی دو دهه قبل خود را مشغول تحولات خاورمیانه کند. در این میان رقابت برای جانشینی آمریکا میان اروپاییها از یکسو و روسیه و چین به عنوان رقبای آمریکا از دیگر سو آغاز شد. اولاند هم قرار است یکی از بزرگترین قراردادهای نظامی را در قطر امضا کند. قراردادی 3/6 میلیارد یورویی که شامل فروش 24 جنگنده رافائل فرانسوی و 12 جنگنده دیگر میشود. رئیسجمهور فرانسه بلافاصله پس از دیدار با تمیم بن حمد آلثانی، پادشاه قطر راهی عربستان میشود تا علاوه بر بحث با ملک سلمان پادشاه این کشور در مورد عملیات نظامی در یمن گفتوگو کند و امروز هم در نشست شورای همکاری خلیجفارس با حضور عربستان، قطر، امارات، بحرین، کویت و عمان شرکت کند. تلاش فرانسه برای افزایش روابط خود با کشورهای عرب خلیجفارس در حالی انجام میشود که پاریس اوضاع اقتصادی چندان مناسبی ندارد و فروش تسلیحات نظامی به ثروتمندان حاشیه خلیجفارس میتواند سود سرشاری را نصیب این کشور کند. از سوی دیگر عربستان وارد نوعی تنش پنهان با آمریکا در پارهای از مسائل و موضوعات مهم منطقهای شده است. یکی از محورهای مهم مذاکرات رئیسجمهوری فرانسه با شیوخ عرب منطقه علاوهبر موضوعات اقتصادی و تجاری بهویژه فروش جنگافزارهای نظامی، بحرانهای مهم منطقهای از جمله جنگ یمن، سوریه و مبارزه با داعش در عراق است.
به همین دلیل لوران فابیوس و ژان ایو لودریان وزیران امور خارجه و دفاع، اولاند را در این سفر همراهی میکنند. پاریس و دوحه روابط اقتصادی قوی دارند. غول انرژی فرانسه (توتال) در صنعت انرژی این کشور عضو اوپک نقش تعیینکنندهای دارد و منافع بسیاری در پروژههای نفتی و گاز طبیعی مایع دارد. جنگندههای رافائل مشتریهای دیگری هم دارند. هند اوایل ماه جاری از طرح خرید 36 جنگنده رافائل خبر داد و مصر نیز ماه فوریه 24 جنگنده از این نوع را خریداری کرد. عربستان هم خرید جنگندههای رافائل را در نظر دارد. فرانسه انتظار دارد به زودی قراردادهای تازهای نیز برای فروش رافائلها، روی میز داشته باشد. امارات متحده که در ائتلاف سعودی با یمن مشارکت دارد، از چندی قبل مذاکره برای خرید رافائل را آغاز کرده است. وزیر خارجه فرانسه گفته است مذاکرات با ابوظبی «در جهت درستی» پیش میرود. با کاهش وابستگی ایالات متحده به نفت خاورمیانه، فرانسه به عنوان بازیگری منطقهای ظهور کرده است. مشارکت در عملیات هوایی علیه داعش، حمایت از مداخله نظامی در یمن و اتخاذ مواضع سختگیرانه در مذاکرات هستهای با ایران اصلیترین دلایل نزدیکی اعراب و پاریس عنوان شده است. سفر رسمی رئیسجمهور فرانسه به دو کشور قطر و عربستان که رقبای شناخته شده در مسائل منطقهای و حوزه شورای همکاری خلیجفارس بهشمار میروند، نشان میهد فرانسه تمایل دارد با هر دو کشور رقیب بازی موازی و همسانی را شروع کند. از سوی دیگر با توجه به نقش این دو کشور در تامین مالی و لجستیکی گروههای تروریستی ازجمله داعش و جبهه النصره و موضع یکسویه پاریس در قبال تحولات خاورمیانه، کمکی به تقویت صلح و ثبات و امنیت منطقه نخواهد شد و به معنای چشمپوشی از واقعیتهای منطقه است. فرانسه حتی در مساله سوریه، موضعی تندتر از آمریکا و انگلیس اتخاذ کرد و دستکم به صورت رسانهای برای مداخله نظامی در این کشور، حتی به صورت یکجانبه اعلام آمادگی کرده بود، اما نهایتا عقبنشینی کاخ سفید و داونینگ استریت از حمله به سوریه، الیزه را هم ناگزیر به تغییر رویکرد کرد. خبرگزاری فرانسه در گزارشی به مساله سفر اولاند به منطقه پرداخته و نوشته است استقبال از رافائلها بیش از آنکه ناشی از عملکرد خوب آن در افغانستان، لیبی و دیگر مناطق باشد، مدیون روابط دیپلماتیک پاریس و پایتختهای عربی است. بیاعتمادی اعراب به واشنگتن بهخصوص پس از انقلابها در کشورهای عربی و همچنین موضع سرسختانه پاریس در مذاکرات هستهای با ایران دلیل چرخش آنها به سمت پاریس عنوان میشود.
قراردادهای نظامی میلیارد دلاری اولاند را به کشورهای عربی کشاند
ماهیگیری فرانسه در آب گلآلود خاورمیانه
صاحبخبر -