صاحب‌خبر - گروه فرهنگ و هنر – در حالی که هنوز یک هفته از نامه مهدویان، کارگردان سریال «زخم کاری»، در نقد سانسورهای شبکه نمایش خانگی نمی‌گذرد، قسمت هفتم این سریال به دلیل حجم ممیزی‌های انجام شده پخش نشد.
«زخم کاری» به کارگردانی محمدحسین مهدویان که چند هفته‌ای است در شبکه خانگی عرضه شده، اولین محصولی است که مجوز رسمی برای «انتشار» را از ساترا دریافت کرده. از همان قسمت اول، نشان دادن صحنه‌هایی حاوی مشروبات الکلی و مصرف دخانیات و مواد مخدر حاشیه‌ساز شد. به همین دلیل ممیزی‌های بسیاری دامن این سریال را گرفت. این روند ادامه داشت تا قسمت ششم که حاشیه‌ساز شد و حتی زمزمه‌های توقیف موقت این سریال هم شنیده می‌شد. قسمت ششم بالاخره با اعمال ممیزی‌ها مجوز پخش گرفت و با تاخیر پخش شد. اما پس از آن بود که مهدویان، نامه‌ای تند درباره آنچه بر این سریال رفته نوشت و در آن انتقادات تندی را به ساترا وارد کرد. او در این نامه نوشت: «در هفته‌های گذشته با رویکردی سازنده و مبتنی بر تعامل به سانسورهای عموما غیرمنطقی و غیرعرفی ساز و کار سانسور صدا و سیما و زیر مجموعه‌ی آن یعنی ساترا تن دادم تا اختلالی در روند پخش سریال پیش نیاید و انتظار هفتگی شما را برای تماشای قسمت‌های جدید ارج نهاده باشم. تعاملی که من و همه هم‌حرفه‌ای‌هایم همیشه از سر جبر و ناچاری و نه از سر رضایت به آن تن داده‌ایم تا بتوانیم آثارمان را در مملکت عزیزمان و برای مردم نازنین خودمان به نمایش درآوریم. ولی این‌بار سطح سخت‌گیری‌ها به جایی رسیده که از حد طاقت و تحمل من خارج شده است.
در قسمت ششم سریال زخم کاری به نقطه‌ای رسیده‌ام که می‌بینم تن دادن به سانسورهای غیرعقلانی، غیرحرفه‌ای و دور از واقع‌بینی اجتماعی به وضوح موجب تاثیرات مخرب بر داستان و تضییع حقوق ما به عنوان سازنده و شما به عنوان مخاطب شده است. پس اجازه بدهید در قسمت‌های پیش رو در صورت ادامه‌ی این رفتار، میان حق مسلم شما برای تماشای سروقت قسمت جدید و احقاق حق دیگرتان که تماشای نسخه‌ای در شان شماست، دومی را انتخاب کنم. قطعا می‌پذیرید که مسوولیت تضییع حق اول‌تان نه بر عهده ما که بر گرده‌ی آن‌هاست که از دایره‌ی منطق و عقل خارج شده‌اند و مسیر زور پیش گرفته‌اند».
حالا اما در آستانه پخش قسمت هفتم این سریال، مهدویان در صفحه اینستاگرام شخصی‌اش از پخش نشدن این قسمت سریال خبر داد و نوشت: «از دوازده مورد سانسور قسمت هفتم سریال زخم کاری که قسمت مهم و جذابی هم هست، ده موردش را انجام دادیم و در دو مورد دیگر به خاطر جلوگیری از آسیب جدی به داستان، تصمیم به تعدیل صحنه‌ها گرفتیم. با این حال ساز و کار سانسور ساترا دو موردی که تعدیل شد را نپذیرفت و بدون دلیلی قانع‌کننده اصرار به حذف کامل‌شان دارد. به این ترتیب مجوز نمایش قسمت هفتم سریال زخم کاری را صادر نکردند و این قسمت به خاطر نداشتن پروانه‌ی نمایش فردا پخش نخواهد شد. هر چند حالا بیش از هر زمان دیگری خستگی روزهای دشوار این پروژه را بر تن‌مان حس می‌کنیم اما در این میان من فقط به تماشاگرانی فکر می‌کنم که یک هفته است منتظر تماشای قسمت جدید هستند و به همین سادگی از حق‌شان محروم می‌شوند».
در ادامه فیلیمو به عنوان پلتفرم پخش، نیز این موضوع را تایید و ابراز امیدواری کرده است که «با همراهی بیشتر طرفین و باز بودن درهای گفت‌وگو، تعامل و تفاهم هر چه زودتر امکان پخش این قسمت سریال فراهم شود تا حقوق کاربران محترم و عوامل تولید حفظ شود».
اما اظهارات کارگردان «زخم کاری» و تصمیم بر پخش نشدن قسمت جدید از سوی پلتفرم پخش کننده، از سوی علی سعد، معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا به عنوان «جنجالی پیاپی» و «تکنیک بازاریابی» توصیف شده و آن را «برای زیست بوم رسانه های صوت و تصویر فراگیر مضر» دانسته است. سعد که همواره توییتر را رسانه‌ای مناسب برای اظهاراتش درباره سیاست‌های ساترا در قبال پروژه‌های شبکه نمایش خانگی تشخیص می‌دهد، اعلام کرده است: «موارد اصلاحی از اواسط هفته به پلتفرم اعلام شده که زمان کافی برای آنها در اختیار عوامل بوده است».
معاون سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا) با تاکید بر اصالت دادن به فرآیندها و عبور از رفتار و ملاک های سلیقه ای به عنوان محور حرکت ساترا، تاکید کرده است که «حقوق تضییع‌شده کاربران اگر ناشی از اهمال پلتفرم در اعمال اصلاحات در زمان مقرر باشد را در این مورد پیگیری و در طول هفته درباره آن تصمیم‌گیری می‌کنیم». در پی این اظهارات، پلتفرم پخش کننده سریال «زخم کاری» هم در واکنشی آورده است: «گفته‌اید ساترا فرایند محور است در صورتی که فرایندهای ساترا یک طرفه طراحی شده‌اند و باید در طراحی آنها از بازیگران بخش خصوصی نظر مشورتی، تجربی و حرفه‌ای گرفته شود.
بیان کرده‌اید که پلتفرم حقوق کاربران را تضییع کرده! در حالی‌که به‌جای جبران خسارت مالی وارد شده بر پلتفرم و مخاطبان، دست پیش گرفته‌اید که قطعا منصفانه و اخلاقی نیست.
نوشته‌اید که عدم پخش یک تکنیک بازاریابی است؛ اما نمی‌دانید سریال «زخم کاری» به اندازه کافی محبوب و پرمخاطب است و نیت خوانی و فرافکنی و انگ بازاریابی پس از اطلاع از همه تلاش های پلتفرم و تیم تولید تا عصر روز پنجشنبه برای پخش، نادیده گرفتن حقیقت و بدور از انصاف است.
فیلیمو با خویشتن‌داری اطلاعیه کلی و به‌دور از بیان جزییات منتشر کرد. به همین منظور بابت این اقدام مستقیم، تهمت صریح بازاریابی و تضعیف اعتبار برند، به‌جهت تنویر افکار عمومی سکانس‌های مورد سانسور و دلیل هر کدام را، در کنار اصلاحیه اعمال شده تیم تولید که مجدد رد فرمودید، منتشر نمایید تا همه قضاوت کنند.»
اما چه شد که ساترا کنترل کامل نظارت بر شبکه نمایش خانگی را به دست گرفت؟ وحید فرهمند، قائم مقام رییس ساترا و معاون تدوین مقررات و امور حقوقی این سازمان، در این‌باره گفته است: «به این نتیجه رسیدیم که باید ورود محتوایی کرد که رسیدیم به اسفندماه سال ۹۹ و همزمان شد با تصویب بندی در قانون بودجه کشور که صلاحیت نظارت بر تولید و انتشار آثار نمایشی را منحصراً به صداوسیما می‌داد که در قالب ساترا باید اجرایی می‌شد. بند ی از تبصره ۶ قانون بودجه را می‌گویم. این مسئولیت منحصراً در اختیار سازمان صداوسیما و ساترا قرار گرفته بود».
او همچنین درباره زخم کاری گفته است: «درمورد زخم کاری، اگر فیلمنامه به تولید نرسیده بود خیلی از مواردی که اکنون مورد انتقاد و اعتراض است حل می‌شد و حتی نیاز به چالش نبود که یک عده بخواهند بگویند این سریال نباید منتشر می‌شد و یا عده‌ای مدعی شوند که سریال باید خیلی با فضای بازتری به تولید می‌رسید. درواقع این دوگانه، همزمان با نگارش کاملاً قابل حل بود».
حالا در حالی که به نظر می‌رسد صدا و سیما و ساترا قصد دارند سیستم ممیزی بسیار سلیقه‌ای خود را بر شبکه نمایش خانگی نیز اعمال کنند، این موضوع باید در نظر گرفته شود که در کشاکش این مناقشه‌ها و با هر حاشیه جدید، بیش از همه اعتماد مخاطب است که آسیب می‌بیند؛ بیننده‌ای که این روزها با ماندن اجباری در خانه برای فرار از ویروس مرگبار کرونا، به پروژه‌های شبکه نمایش خانگی با ممیزی‌هایی کمتر از تلویزیون پناه برده تا شاید برای لحظاتی، از دنیای اطرافش و مشکلات آن فاصله بگیرد و ساعاتی مفرح را به دور از دغدغه تجربه کند.∎