میثم فرزانه بجستانی * دپارتماناستورها فروشگاه‌های بزرگی هستند که محصولات متنوعی را که هرکدام مربوط به یک رسته هستند، به مصرف‌کنندگان ارائه می‌دهند. این خرده‌فروشی‌ها که شامل تنوع گسترده‌ای از محصولات و دسته‌بندی عمیقی از آنها هستند علاوه بر ارائه محصولات، خدماتی را هم به مصرف‌کنندگان ارائه می‌دهند. دپارتماناستورها در نقش مراکز خرید منطقه‌ای ظاهر می‌شوند که با فراهم کردن محیطی دلپذیر و ارائه خدمات و تنوع بالای محصولات به جذب مشتریان در زیر یک سقف می‌پردازند.
دپارتماناستورها به ارائه کالاهای کم دوام و مصرفی مانند لوازم آرایشی، پوشاک و… و هم کالاهای بادوام که دارای طول عمر چندین ساله هستند، مانند لوازم برقی و لوازم آشپزخانه و… می‌پردازند.
دپارتماناستورها از روش‌های مختلفی برای افزایش سهم بازار خود استفاده می‌کنند: یکی از آنها ارائه کالاهای انحصاری است. آنها به ارائه کالاهایی می‌پردازند که در خرده‌فروشی‌های دیگر یافت نمی‌شوند. این محصولات باعث جذب مشتریان می‌شوند. دسته‌ای دیگر برای جذب مشتری کالاهایی با برندهای تخصصی ارائه می‌دهند. این محصولات که به برندهای برچسب اختصاصی شهرت دارند، محصولاتی با برند مشابه دپارتمان‌استور یا با برندهای زیرمجموعه آن هستند که فقط در شعب آن دپارتمان‌استور یافت می‌شوند. اخیرا دپارتماناستورها از تجارت الکترونیک برای عرضه و فروش کالاهای خود استفاده می‌کنند. امروزه تقریبا همه دپارتماناستورهای مطرح دنیا دارای فروش آنلاین هستند. دپارتماناستورها به صورت معمول دارای ساختمان و فضای مختص به خود هستند. اما یکی از مکان‌هایی که مورد توجه دپارتماناستورها قرار گرفته است مراکز خرید چند منظوره و مال‌هاست که امروزه در کشور ما بسیار مورد توجه قرار گرفته است. معمولا دپارتماناستورها فروشگاه‌های لنگرگاه درآمدی و اصلی در مال‌ها هستند و توانایی جذب نیروی انسانی بسیار بالایی دارند. دپارتماناستورها اولین‌بار در شهر پاریس در اواسط قرن نوزدهم به وجود آمدند و سپس در لندن و نیویورک گسترش پیدا کردند و منجر به تغییر دائمی عادات خرید و تعریف خدمات در نزد مصرف‌کنندگان شدند. بحث درباره به پایان رسیدن عمر فروشگاه‌های بزرگ به دلیل عدم موفقیت در انطباق مدل‌های تجاری با تغییر فضای خرده‌فروشی‌ها بسیار شده است. امروزه، افزایش خرید اینترنتی و تجربه بی‌انتهایی که خرید آنلاین، آن را ارائه می‌دهد، ارزش فروشگاه‌های بزرگ را تضعیف می‌کند و مدل تجاری آنها را به چالش می‌کشد. اگر این فروشگاه‌ها نتوانند دلیل قانع‌کننده‌ای به مصرف‌کنندگان برای خرید فیزیکی ارائه دهند خیلی زود شاهد از بین رفتن آنها خواهیم بود. به عنوان مثال ارائه خدمات عالی به مشتریان، ارائه ضمانتنامه‌های طولانی مدت، استخدام کارکنان با دانش بالا از کالاهای تخصصی، ارائه یک تجربه خرید لوکس یا ایجاد نوآوری‌های جدید در فروشگاه‌ها، همه راهکارهایی برای بقای این فروشگاه‌ها خواهد بود. دپارتماناستورها می‌توانند مدل‌های تجاری خود را با استفاده از فناوری‌های جدیدی که به آنها کمک می‌کند تا در رقابت باقی بمانند، سازگار کنند. امروزه در فروشگاه‌های لباس مانند برند(H&M) با قرار دادن فناوری‌هایی مانند آیینه‌های هوشمند به مشتریان این امکان را می‌دهند تا لباس‌ها را به صورت دیجیتالی مورد ارزیابی قرار دهند و یا ورود فرآیند روباتیک به یک تجارت خرده‌فروشی سنتی باعث می‌شود ساعت‌ها وقت کارکنان آزاد شود که می‌تواند موجب استفاده کارکنان در برقراری ارتباط با مشتریان شده و ایجاد احساس رضایت را در مصرف‌کننده به همراه داشته باشد.
نکته پایانی
با وجود فروپاشی بسیاری از دپارتماناستورهای مشهور دنیا، هنوز هم فضای بسیار زیادی در صنعت خرده‌فروشی برای انها وجود دارد و دلیل این امراین است که: حضور فیزیکی مصرف‌کنندگان در دپارتماناستورها فضا را برای ارائه برخی ارزش‌های منحصر به مشتری، مانند خریدهای شخصی را به فروشندگان می‌دهد. دپارتماناستورها باید استراتژی تجارت و فناوری را بر آنچه باعث تمایز آنها در بین مردم است متمرکز کنند. دپارتمان‌استورهایی هستند که در دهه آینده مناسب و سودآور باقی می‌مانند. در واقع قرار دادن فناوری در قلب تجارت خرده‌فروشی برای بقای آنها اساسی خواهد بود.
* دکتری مدیریت بازرگانی- بازاریابی
∎
نظر شما