عمادالدین قاسمی‌پناه- خبرنگار

مرکز نوآوری رسانه روز گذشته پس از ۲ سال تلاش با ابتکار مؤسسه همشهری و همکاری دانشگاه تهران و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، به ‌صورت رسمی با حضور پیروز حناچی، شهردار تهران، سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و همچنین محمود نیلی، رئیس دانشگاه تهران و جمعی از مدیران رسانه‌های کشور کار خود را آغاز کرد.
مرکز نوآوری رسانه همشهری که به مساحت 1750متر، در خیابان انقلاب اسلامی، روبه‌روی در اصلی دانشگاه تهران واقع شده، اهداف متنوعی ازجمله برگزاری استارت‌آپ ویکندهای حوزه رسانه و تشکیل اتاق فکر رسانه، برگزاری جشنواره‌های فناوری و نوآوری رسانه، برگزاری دوره‌های شتاب دهی حوزه رسانه و ایجاد مدرسه نوآوری رسانه و ارائه راهکار و حل مشکلات مؤسسه همشهری را دنبال می‌کند.
مرکز نوآوری رسانه همشهری همچنین خدماتی ازجمله برگزاری رویدادهای نوآوری و مرتبط با رسانه همشهری، تجاری‌سازی واحدهای پذیرفته شده در مرکز، راه‌اندازی کلینیک‌های کسب‌وکار در همه زمینه‌ها و شناسایی و جذب نیرو و ایده‌ها و البته پذیرش و ارزیابی آنها را ارائه می‌کند.

 نوآوری در ذات همشهری
پیروز حناچی، شهردار تهران در این مراسم با اشاره به اینکه مؤسسه همشهری نخستین روزنامه نسل جدید دوران معاصر را در اوایل دهه 70منتشر کرد، گفت: «این روزنامه با یک حرکت جسورانه به‌صورت رنگی و قطع متفاوت و با تمرکز بر مسائل اجتماعی آغاز به‌کار کرد.» حناچی با تأکید بر این موضوع که همشهری به مسائلی پرداخته که پیش از آن، در دیگر روزنامه‌های کشور مرسوم نبوده، ادامه داد: «نوآوری درذات همشهری نهفته است و دلیل حیات و بقای این روزنامه، بهره‌گیری از نوآوری در زمان مناسبی بوده است.»  به‌گفته او، «با توسعه فناوری و  اتفاقاتی که افتاده، تقریبا همه  روزنامه‌های پرتیراژ دچار چالش‌های جدی شده‌اند.» شهردار تهران گفت:«چیزی که از همشهری خواستیم این بود که شما هم دیر یا زود با بحران مواجه خواهید شد و از الان باید به فکر باشید.» حناچی با اشاره به پیگیری‌ها برای راه‌اندازی مراکز تخصصی نوآوری و فناوری با محوریت موضوعات شهری گفت: «تاکنون 100تیم استارت‌آپی را برای حل مسائل خود تشکیل دادیم و نخستین مرکز زندگی هوشمند در متروی تجریش را به تازگی راه‌اندازی کردیم. اشتراک داده و ای‌پی‌آی‌ها و استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های نوآور و توسعه مراکز نوآوری هم در دستور کار است.»
شهردار تهران با بیان اینکه اگر به ۱۰ سال قبل بازگردیم، هیچ کدام از این خدمات در کشور ارائه نمی‌شد، چون نمی توانستیم اطلاعاتمان را منتقل کنیم، گفت:«اما هم اکنون، توسعه فناوری‌ها امکان‌پذیر است و اوج آن در فضای انتخابات بود که ۴۵میلیون نفر در این فضا با هم در ارتباط بودند.»
حناچی گفت: « این بستر در فضای شهر تهران با جدیت بیشتر دنبال خواهد شد. بعد از ما و در مدیریت بعدی این مسیر ترغیب خواهد شد؛ چرا که نیاز کشور است و راهی جز این وجود ندارد.» شهردار تهران همچنین در حاشیه این مراسم در پاسخ به پرسش خبرنگار همشهری مبنی بر اینکه «فکر می‌کنید با افتتاح این مرکز ما بتوانیم شاهد نسل تازه‌ای از رسانه‌های فعال در حوزه شهری باشیم؟» گفت: «راهی جز این وجود ندارد. همه روزنامه‌های با تیراژ بالا با این مشکل مواجه اند. یعنی اگر خود را به این فضا نزدیک نکنند احتمال حذف آنها بسیار است. شاید حتی همشهری با توجه به اینکه همیشه در مقایسه با روزنامه‌های دیگر پیشتاز بوده است، برای ورود به این حوزه دیر اقدام کرده باشد. اگر همشهری در این حوزه موفق شود بقیه روزنامه‌ها هم وارد این حوزه می‌شوند و همین مسیر را آغاز می‌کنند.»

شهرها، محور آموزش
سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور هم در این مراسم به نقش محوری شهرها در آینده اشاره کرد و گفت: «شهرها اگرچه در حال حاضر هم مهم هستند اما در آینده از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شوند.
به این دلیل که نوع آموزش در حال تغییر است و به زودی شاهد این مسئله خواهیم بود.»
به‌گفته ستاری، «دانشگاه‌ها الان شاهد تغییرات بسیاری در حوزه آموزش هستند. آموزش از وضعیت مقطعی خارج و تبدیل به آموزش تا لحظه مرگ خواهد شد. همین امروز هم در خانواده‌ها شاهد هستیم که بسیاری با سن بالا در حال کار با کامپیوتر و گوشی‌های هوشمند هستند. آنها مجبورند که آموزش ببینند؛ چراکه به‌عنوان مثال، باید هتل را از طریق گوشی هوشمند یا کامپیوتر رزرو کنند و از اخبار کشور مطلع شوند.»
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور تأکید کرد: «این در حالی است که بستر چنین آموزشی شهرها هستند. یعنی مدرسه‌ای که قرار است این آموزش را به‌صورت پیوسته به افراد ارائه کند، شهرها هستند. بنابراین شهرها به‌عنوان بستر آموزش، بستر نوآوری و بستر شغل عمل می‌کنند.»
ستاری با اشاره به اینکه صنایع امروزی دیگر اصطلاحا دودکش ندارند، تأکید کرد: «این در حالی است که همین شرکت‌ها ارزش افزوده هنگفتی دارند و همچنین بستری مناسب برای اشتغال شده‌اند.»
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور گفت: «روزنامه‌ها هم، اکنون به‌عنوان یک سیستم سنتی در حوزه اطلاع‌رسانی در حال فعالیت هستند. صنعت تبلیغات هم گسترش بسیاری طی چند سال اخیر داشته است. مشاهده می‌کنید همین شرکت‌هایی که در حوزه فضای مجازی تبلیغات می‌کنند، از رشد قابل توجهی برخوردارند. از پلتفرم‌های تبلیغاتی که تبدیل به رقیب همشهری شده‌اند گرفته تا شرکت‌هایی مانند تپسل که از یک سایت بزرگ‌تر شده‌اند اما دیده نمی‌شوند. بنابراین رسانه‌های مکتوب برای اینکه در این بازار دوام بیاورند باید به‌دنبال نوآوری باشند، چراکه همیشه نمی‌توانند با یارانه‌های دولتی به حیات خود ادامه دهند.»
ستاری با اشاره به اینکه قدرت کشور به این معنی است که شرکت‌های فناور و دانش بنیان را توسعه دهیم، ادامه داد: «اگر شرکت‌های فناوری ماند گوگل و فیسبوک در آمریکا نباشند، چیزی از این کشور باقی نمی‌ماند. بنابراین قدرت یک کشور در توسعه شرکت‌های فناور و دانش بنیان است. پس باید به جوانان فضا دهید تا وارد شرکت‌های شما شوند و نوآوری‌های خود را بروز دهند و این مراکز نوآوری درواقع مقدمه همین کار است.»

تحول دیجیتال در همشهری
ابوالحسن ریاضی، مدیرعامل همشهری در این مراسم با اشاره به اینکه رسانه‌های کاغذی کشور نزدیک به یک دهه است که دچار بحران شده‌اند، مهم‌ترین مسئله آنها را عدم‌ تراز مالی روزنامه‌ها، از میان رفتن اهمیت خبر در روزنامه‌ها و ریزش شدید مخاطبان اعلام کرد.
به‌گفته ریاضی، «با این فرض طرح تحول دیجیتال در مؤسسه را از سال 98آغاز کردیم که مهم‌ترین آن، اصلاح بخشی از ساختارها در همشهری آنلاین بود که از 40هزار بازدید اکنون به میانگین یک میلیون و 200 تا یک میلیون و 500 بازدید روزانه رسیده‌ایم. همچنین اپلیکیشن نیازمندی‌ها در اواخر سال گذشته شروع به‌کار کرده است. اگرچه این آپ در مدت کوتاهی تعداد نصب قابل توجهی داشته اما کافی نیست.»
به‌گفته مدیرعامل همشهری، «در 8حوزه اصلی مسائل خود را که مبتلا به همه روزنامه‌های کاغذی است، احصاء و فهرستی از اولویت‌ها را تهیه کرده‌ایم که آمادگی تبدیل‌شدن به پروژه را دارد.»
مدیرعامل همشهری همچنین تأکید کرد که در مرکز نوآوری رسانه همشهری باید ترکیبی از 3گروه اصلی حوزه علوم انسانی، ارتباطات و علوم اجتماعی، فنی و مهندسی و حوزه هنر تشکیل شود تا این اقبال را داشته باشیم که بتوانیم مسائل خود را حل کنیم.

خلق ارزش جدید
محمود نیلی، رئیس دانشگاه تهران هم در این مراسم به نقش محوری شهرداری و رسانه در کل کشور و به‌طور خاص در تهران اشاره کرد.
نیلی با تأکید بر اهمیت موضوع نوآوری گفت: «خوشحالم که دانشگاه تهران با همکاری شهرداری و مؤسسه همشهری و با پشتیبانی معاونت علمی و فناوری‌، یک امکان جدید را بین چند دستگاه فراهم کرده که ارزش جدیدی خلق شود.» رئیس دانشگاه تهران با اشاره به 3حوزه‌ای که مدیرعامل همشهری عنوان کرده، گفت: «خوشبختانه دانشگاه تهران در همه این حوزه‌ها فعال است.»
به‌گفته نیلی، «امروز وقتی از رسانه‌های دیجیتال صحبت می‌کنیم، منوط به توسعه فضای مجازی و دیجیتال است. اگر نتوانیم فضای عمومی کشور ازجمله قانونگذاران، تصمیم‌گیران، تصمیم‌سازان را همراه ایده‌های جدید کنیم، به دره مرگ سقوط خواهند کرد و نتیجه‌ای نخواهند داشت.»