حجت الاسلام حاجیان قمی در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن عرض تسلیت ۱۵ شوال، سالروز شهادت حضرت حمزه سیدالشهدا (علیه السلام)، با اشاره به ابعاد والای شخصیتی حضرت حمزه (ع)، بیان کرد: ایشان جایگاهی رفیع در نزد رسول گرامی اسلام (ص) داشت و علاوه بر نسبت نسبی، صمیمانه به پیامبر خدا عشق می‌ورزید و تا آخرین لحظه عمر پر برکت خود از هیچ فداکاری در راه اعتلای اسلام دریغ ننمود.

جایگاه حضرت حمزه (علیه السلام) در قریش

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به نسب حضرت حمزه (علیه السلام)، تصریح کرد: بر اساس بسیاری از روایات حمزه بن عبدالمطلب (ع) عموی پیامبر (ص) و از شهدای جنگ احد، مادر گرامی ایشان هاله بنت اهیب (وهیب) بن عبد مناف بن زهره بود، ملقب به اسدالله و اسد پیامبر (ص) بود. کنیه‌ی حضرت حمزه (ع) ابو عماره و ابویعلی است و واژه حمزه نیز به معنای «شیر» یا «باهوش» است. از مهم‌ترین القاب آن حضرت، سیدالشهدا است. بر اساس نقل‌های تاریخی، به احتمال زیاد حضرت حمزه (ع) دو تا چهار سال قبل از عام‌الفیل و قبل از تولد رسول گرامی اسلام (ص) متولد شده است.

پژوهشگر تاریخ اسلام در ادامه افزود: حضرت حمزه (ع) در زمان جاهلیت از میان فرزندان حضرت عبدالمطلب (ع)، عهده دار ریاست قبیله قریش شد و چنان جایگاهی داشت که عده‌ای با ایشان پیمان بستند. در سال قحطی و خشکسالی، به پیشنهاد رسول اکرم (ص) برای کمک به حضرت ابوطالب (ع) که فردی عیال‌وار بود، حضرت حمزه (ع) سرپرستی جعفر بن ابوطالب (ع) را به عهده گرفت. حضرت حمزه سیدالشهدا (ع) قبل از اینکه به اسلام روی آورد و مسلمان شود نیز به همراه حضرت ابوطالب (ع)، از پیامبر خدا (ص) در برابر آزار مشرکان حمایت و بر اساس برخی نقل‌های تاریخی، توهین‌های ابولهب به پیامبر (ص) را تلافی می‌کرد.

وی ادامه داد: حضرت حمزه (علیه السلام) در جنگ‌های فِجار و در پیمان حلف الفضول شرکت داشته است و در روزی که پیامبر اکرم (ص) خویشان نزدیک خود را در «یوم الإنذار» برای دعوت به اسلام گردآورد، حضرت حمزه نیز حضور داشت. ایشان به همراه ابوطالب (ع) و عموهای دیگر پیامبر (ص) در خواستگاری حضرت خدیجه (س) نیز حضور داشتند.

ایمان عمیق حضرت حمزه به اسلام و رسول خدا (ص)

حجت الاسلام حاجیان قمی با اشاره به ایمان و اعتقاد عمیق حضرت حمزه (علیه السلام) به اسلام، گفت: حضرت حمزه (ع)، پس از آنکه پیامبر (ص) دعوت خود را آشکار کرد به اسلام روی آورد و مسلمان شد. مسلمان شدن حضرت حمزه (ع) در گرویدن خویشاوندان ایشان به اسلام مؤثر بود و آن حضرت قبل از مسلمان شدن ابوذر اسلام آورد.

استاد حوزه علمیه قم افزود: نقل است که روزی ابوجهل نزدیک کوه صفا با پیامبر (ص) برخورد کرد و سخنانی ناشایست به آن حضرت گفت. پیامبر (ص) به او پاسخی نداد. کنیزی در آنجا بود و این ماجرا را دید. کمی بعد از آن ماجرا حضرت حمزه (ع) از شکار به مکه بازگشت. عادت حمزه چنان بود که، چون از شکار برمی‌گشت، کعبه را طواف می‌کرد، سپس به انجمن‌های قریش می‌رفت و با آنان سخن می‌گفت. در همان هنگام، آن کنیز نزد حضرت حمزه (ع) رفت و گفت: نبودی ببینی ابوجهل به برادرزاده‌ات چه گفت؟! حضرت حمزه (ع) به سراغ ابوجهل رفت، او را دید که در مسجدالحرام در میان مردم نشسته است، کمان خود را چنان بر سر ابوجهل کوبید که سر او زخمی بزرگ برداشت. سپس گفت: تو محمد را دشنام می‌دهی، مگر نمی‌دانی من به دین او درآمده‌ام، هر چه او بگوید من هم می‌گویم. افراد قبیله بنی مخزوم خواستند به یاری ابوجهل برخیزند، لکن وی گفت: حمزه را رها کنید، چون من به برادرزاده او دشنام‌های ناخوشایند داده‌ام. این پیشامد سبب شد که حضرت حمزه (ع) مسلمان شود. از آن پس، قریش، چون دیدند پیامبر (ص) پشتیبانی قوی مانند حضرت حمزه (ع) دارد و ایشان را از آسیب آنان نگاه خواهد داشت، کمتر متعرض آن حضرت شدند.

وی در ادامه افزود: بر اساس روایتی از امام سجاد (علیه السلام)، عامل اسلام آوردن حضرت حمزه (ع)، غیرت او در ماجرایی بود که مشرکان بچه‌دان شتری را روی سر پیامبر (ص) انداختند و ایشان با غیرت و حمیت در مقام دفاع از رسول خدا (ص) برآمد. با این حال، برخی از محققان معتقدند اسلام آوردن حضرت حمزه (ع) از ابتدا، مبتنی بر آگاهی و شناخت بوده است.

شهادت حضرت حمزه (علیه السلام) مصیبتی بسیار سنگین بر پیامبر اکرم (ص)

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه پیامبر (ص) در مصیبت شهادت و فقدان حضرت حمزه سیدالشهدا (ع)، رنج سنگینی را متحمل شدند، بیان کرد: حضرت حمزه (ص) قدرت بزرگی برای اسلام و پیامبر (ص) بودند و پس از شهادت آن حضرت (ع)، پیامبر فرمودند: هیچ موقفی تلخ‌تر از این موقف برای من نبود که بر سر بدن مثله شده عموی گرامی ام حضرت حمزه سیدالشهدا (ع) حاضر شدم. ایشان در آن لحظه بسیار گریست و روایت است که رسول خدا (ص) هیچ گاه چنین گریه نکرد.

پژوهشگر تاریخ اسلام با اشاره به اینکه پیامبر (ص) احادیثی در خصوص جایگاه و منزلت حضرت حمزه (ع) بیان کردند، تصریح کرد: حضرت حمزه (ع) شخصیتی شجاع و قدرتمند بود و پیامبر (ص) در حدیثی ایشان را شیر خدا و شیر پیامبر (ص) معرفی کردند و این امر بیانگر جایگاه و منزلت حضرت حمزه (ع) در پیشگاه خدا و رسول خداست. در حدیثی دیگر پیامبر اکرم (ص) در خصوص مقام والای حضرت حمزه (ع) فرمودند: هر فردی به مدینه بیاید و بر سر مزار من نیاید و به کوه و غار احد برود و بر سر مزار عمویم حمزه (ع) نرود بر ما و خود جفا کرده است.

نگاه خاص و ویژه حضرت حمزه (علیه السلام) صله رحم

حجت الاسلام حاجیان قمی در خصوص توجه خاص حضرت حمزه (ع) به صله رحم و ارتباط با خویشاوندان، تصریح کرد: حضرت حمزه بزرگترین پشتیبان برای پیامبر (ص) قبل و بعد از اسلام بود؛ اسلام آوردن حضرت حمزه (ع) بعد از بی حرمتی به پیامبر (ص) آغاز شد؛ پس از ماجرای بی حرمتی ابوجهل به پیامبر (ص) و با خبر شدن حضرت حمزه (ع) از این ماجرا، حضرت حمزه (ع) به شدت با ابوجهل برخورد کرد و نزد پیامبر (ص) رفت و فرمود: ای برادر زاده من! راضی شدی؟ پیامبر (ص) پاسخ داد: نه! زمانی راضی می‌شوم که شما اسلام بیاورید، حضرت حمزه (ع) اسلام آورد و به دین اسلام قدرت بخشید و تا زمانی که ایشان زنده بود بهترین پشتیبان برای اسلام و پیامبر (ص) بود.

وی در ادامه افزود: در سال قحطی حضرت ابوطالب (ع) به علت مشکلات اقتصادی قادر به تأمین فرزندانش نبود و به توصیه پیامبر (ص) هر خویشاوندی سرپرستی یکی از فرزندان حضرت ابوطالب (ع) را به عهده گرفت؛ پیامبر (ص) سرپرستی امام علی (ع) و حضرت حمزه سرپرستی حضرت جعفر (ع) را به عهده گرفت. رسالت پیامبر اسلام (ص) از ابتدا مورد خشم و مخالفت مشرکان و کفار قرار گرفت و همیشه برای اینکه بر سر راه ایشان و اسلام سد راه‌هایی ایجاد کنند اقدام به آزار و اذیت پیامبر (ص) و یارانشان می‌کردند یکی از بزرگترین حامیان پیامبر (ص) حضرت حمزه سیدالشهدا (ع) بود و تا آن زمانی که ایشان در حیات بودند کسی جرأت آسیب رساندن به پیامبر (ص) را نداشت.

شهادت تأثر انگیز حضرت حمزه (ع)

پژوهشگر تاریخ اسلام گفت: هند همسر ابوسفیان دستور به قتل رساندن حضرت حمزه سیدالشهدا را به غلام حبشی خود داد. هند از قبل کینه دیرینه با پیامبر (ص)، امیرالمومنین حضرت علی (ع) و حضرت حمزه (ع) داشت، که سرانجام قرعه انتقام‌جویی و کینه عمیق هند همسر ابوسفیان به نام حضرت حمزه (ع) افتاد و در جنگ احد در روز ۱۵ شوال سال سوم هجری قمری توسط وحشی غلام هند به شهادت رسید. پس از شهادت حضرت حمزه، هند جگرخوار، بدن آن حضرت (ع) را مثله کرد و تکه‌ای از جگر حضرت حمزه (ع) را بر دهان گذاشت.

وی افزود: پیکر مطهر ایشان پس از شهادت به وضعیت دردناکی توسط هند جگرخوار مثله شد و موجب تأثر بسیار شدید وجود نورانی رسول خدا (ص) شد. از شدت ناگواری آنچه بر پیکر حمزه آمده بود، بعضی اصحاب سوگند خوردند در مقابل شهادت حضرت حمزه، ۳۰ تن یا بیشتر از قریش را مثله کنند، اما آیه ۱۲۶ سوره نحل نازل شد که گرچه به ایشان اجازه مقابله به مثل می‌داد، لیکن صبر را عملی بهتر می‌دانست. پیامبر (ص) زمانی که با بدن مثله شده حضرت حمزه (ع) مواجه شد و پیراهن خود را بر پیکر مبارک سید شهدا انداخت، به دلیل قامت بزرگ حضرت حمزه (ع) کاملاً پوشانده نشده بود، به همین دلیل پیامبر (ص) به یارانش فرمود بدن مبارک ایشان را با علف‌های بیابان بپوشانید تا خواهرش صفیه، پیکر مثله شده برادر را نبیند.

زیارتگاه شدن مزار حضرت حمزه (ع)

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به جایگاه و منزلت حضرت حمزه (ع) پس از شهادت، تصریح کرد: صدیقه طاهره حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، هفته‌ای دو بار بر سر مزار حضرت حمزه (ع) در دامنه کوه احد حاضر می‌شدند و مزار ایشان را زیارت و عرض ادب می‌کردند. در موسم حج نیز به سفارش و تاکید پیامبر اعظم (ص) توصیه شده تا حجاج در کوه احد و بر سر مزار حضرت حمزه (ع) حاضر شده و قبر مطهر ایشان را زیارت کنند.