معصومه محمدی- بعد از سنگ اندازی ها و مخالفت های سرسخت مخالفان تفاهم، در مذاکرات هسته ای، تیم هسته ای کشورمان پیشرفت قابل ملاحظه ای را به دست آورد و همین امر باعث عصبانیت مخالفان مذاکرات شد؛
در همین راستا دانشگاه علامه طباطبایی دیروز صبح میزبان همایشی تحت عنوان «مذاکرات هسته‌ای لوزان از دیدگاه علوم سیاسی، دیدگاه‌های منتقد و موافق» بود.
این همایش با حضور سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی دو تن از اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای و برخی اساتید علوم سیاسی بود.
ابراهیم متقی، منوچهر محمدی، فواد ایزدی، محمد جمشیدی از اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران، محمدکاظم سجادپور عضو هیئت علمی دانشکده روابط بین الملل وزارت خارجه، حسین سلیمی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، قاسم افتخاری عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، غلامعلی چگینی‌زاده عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و مجتبی مقصودی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تهران مرکز از جمله سخنرانان این همایش بودند.
این همایش یک سخنران از پیش اعلام نشده هم داشت. حسین موسویان عضو پیشین تیم مذاکره کننده هسته‌ای و محقق دانشگاه پرینستون آمریکا بود که به تازگی به کشور بازگشته بود.
سلیمی: مذاکرات لوزان در تاریخ روابط بین الملل منحصر به فرد بود
سخنران افتتاحیه این همایش حسین سلیمی رییس دانشگاه علامه طباطبایی بود. سلیمی سخنان خود را اینگونه آغاز کرد که «به عنوان کسی که ۲۰ سال است درس تاریخ روابط بین الملل را در دانشگاه ارائه می‌کنم، مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ مذاکراتی کم نظیر و منحصربه فرد و نه در روابط خارجی ایران بلکه در تاریخ روابط بین الملل است.»
وی ادامه داد: «از زمانی که تاریخ روابط بین الملل مدرن از ابتدای قرن ۱۹ شکل گرفت، مذاکرات مشابه و به این شکل که قدرت‌های بزرگ در یک سوی میز باشند و در شرایطی که جنگ بزرگ و تحول خونینی رخ نداده و پیروز و شکست خورده‌ای نهایی نیز وجود ندارد، تاکنون چنین مذاکراتی نداشته‌ایم.»
ایزدی: طراحی مذاکرات باید برداشتن همه تحریم‌ها باشد
فواد ایزدی از جمله منتقدان با اشاره به طرح کورکر- منندز در کنگره آمریکا پیرامون مذاکرات هسته‌ای گفت: در صفحه ۱۸ این طرح این جمله آمده است که تحریم‌های آمریکا علیه ایران به خصوص در حوزه تروریسم، حقوق بشر و موشک‌های بالستیک در توافق جامع پابرجا می‌ماند.
وی افزود: در حقیقت نمایندگان سنا برای هر توافقی که قرار است انجام شود تعیین تکلیف کردند و عنوان کردند که تیم مذاکره‌کننده آمریکایی تنها در یک محدوده خاص می‌تواند مذاکره کند و در حوزه دادن امتیاز دست آنان بسته است، اوباما هم که از ابتدای این طرح اعلام کرد آن را وتو نخواهد کرد.
این کار‌شناس مسائل آمریکا با بیان اینکه این طرح مجلس سنای آمریکا در نهایت محدودیت‌های تیم مذاکره‌کننده آمریکا را افزایش داده است، گفت: مشکلی که ما در توافق ژنو نیز داشتیم این بود که هر جایی که صحبت از برداشتن تحریم‌ها بود قید هسته‌ای نیز در کنار آن وجود داشت با این وضعیت تحریم‌هایی که قرار است لغو یا تعلیق شود ۵ تا است که در بیانیه لوزان نیز همین وجود دارد.
جمشیدی: ابتدا و انتهای بیانیه با هم نمی‌خواند
محمد جمشیدی استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و به عنوان یکی دیگر از منتقدان مذاکرات هسته‌ای با تاکید بر اینکه عنوان مخالف مذاکرات بیانیه لوزان برای من صحیح نیست، گفت: بنده یک ناصح مشوق هستم.
وی در ادامه سخنان خود گفت: در سطح تحلیل استراتژیک باید دید که روابط آمریکا براساس چه راهبردی است. بنده معتقدم مناسبات دو جانبه ایران و آمریکا تعیین‌کننده سیاست آمریکا در قبال ایران نیست بلکه راهبرد منطقه‌ای آمریکا تعیین‌کننده است.
افتخاری: مذاکره کنندگان ایران امتیاز بزرگی به دست آورده‌اند
دکتر قاسم افتخاری از اساتید پیشکسوت دانشگاه تهران، ازجمله موافقان مذاکرات هسته‌ای سخنان خود را اینگونه آغاز کرد که باید به هیات مذاکره کننده ایران به دلیل شکیبایی و مهارتشان دست مریزاد گفت چرا که به گفته او به مدد مهارت مذاکره کنندگان علاوه بر بازار نفت وارد بازار مواد رادیواکتیو هم شده‌ایم که امتیاز بزرگی است.
افتخاری با اشاره به مطالعات خود در زمینه علوم استراتژیک نظامی و غیرنظامی از سال ۵۰ تا کنون اظهارداشت: در سال‌های ۶۰ تا ۷۵ اساس استراتژی نظامی سلاح‌های هسته‌ای بود آن زمان نه تروریسم بود و نه داعش و تکنولوژی به دو سطح بالادست و پایین دست تقسیم می‌شد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: تکنولوژی بالا دست یعنی ساخت بمب هسته‌ای که رفته رفته با رکود مواجه شد چرا که مصرف و مشتری نداشت اما تکنولوژی پایین دست که مصارف صلح آمیز دارد روز به روز پیشرفت کرد و می‌توان گفت هیچ کشوری نیست که از اورانیوم غنی شده استفاده نکند.
متقی: تحریم‌ها به هیچ وجه در تیرماه برداشته نخواهد شد
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در ادامه این همایش به عنوان یکی از منتدقان مذاکرات هسته‌ای گفت: تحریم‌ها براساس آنچه ثبت شده و آنچه در آمریکا پیگیری می‌شود، به هیچ وجه در فضای مذاکرات تیرماه برداشته نخواهد شد.
ابراهیم متقی عضو هیأت علمی دانشگاه تهران افزود: مذاکرات هسته‌ای ما از سال ۲۰۰۳ به بعد نشان داده در هر دوران صرفاً گروه خاصی مذاکره می‌کند و مذاکره خودشان را برحق می‌دانند و نسبت به ظرفیت‌های دیگر جامعه بی‌تفاوت هستند.
وی افزود: یاد شهدای هسته‌ای را حتماً باید گرامی داشت. این شهدا پشتوانه قدرت نظام هستند و با مظلومیت ایفای نقش کرده‌اند و فضای بین‌المللی هیچ‌وقت نسبت به شهادت آنها واکنش نشان نداد.
موسویان: مذاکرات هسته‌ای ۹ شکاف بزرگ در جهان ایجاد کرد
سید حسین موسویان عضو پیشین تیم مذاکره کننده ایران به عنوان یکی از موافقان مذاکرات سخنان خود را با طرح این سوال که آیا واقعا زلزله سیاسی که در سطح جهان اتفاق افتاده است منحصر به مساله هسته‌ای است؟ آغاز کرد.
او با منفی دانستن پاسخ این سوال تاکید کرد که در نتیجه مذاکرات اخیر هسته‌ای ۹ شکاف بزرگ در منطقه و جهان ایجاد شده که در دهه گذشته بی‌سابقه بوده است. موسویان شکاف اول را شکاف در حاکمیت آمریکا دانست و آن را استثنایی خواند.
موسویان دومین شکاف را شکاف در لابی صهیونیست آمریکا دانست و افزود: این اتفاق برای اولین بار رخ داده که دو لابی مهم صهیونیستی مواضع متفاوتی داشته باشند همچنین شکاف ایجاد شده در حاکمیت اسراییل نیز استثنایی است.
وی به تنش در روابط آمریکا و اسراییل اشاره کرد و آن را شکاف چهارم برشمرد و ادامه داد: ۲۰۰ افسر آمریکا علیه اظهارات نتانیاهو نامه می‌نویسند در حالی هیچ وقت این روابط چنین وضعیتی را نداشت.
عراقچی: اگر سرمان کلاه رفته بود کنگره وارد میدان نمیشد
در ادامه این همایش عضو ارشد تیم مذاکره کننده ایران مرحله تازه مذاکرات را آسان‌تر از گذشته ارزیابی کرد ولی گفت: مگر آنکه دست‌هایی که در کار است تا به هر شکل مذاکرات را از کار بیندازد، کار را سخت‌تر کند.
سید عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه که روز دوشنبه در همایش بررسی دیدگاه منتقدان و موافقان مذاکرات هسته‌ای لوزان سخن می‌گفت، افزود: احتمالا کار آسان‌تر از گذشته است اما سختی‌های خود را هم دارد. ممکن است طرف مقابل تغییراتی از خود نشان دهد یا دست‌هایی که در کار است تا به هر شکلی مذاکرات را از کار بیندازد کار را سخت‌تر کند.
وی یکی از این نمونه‌ها را مصوبه تازه کنگره آمریکا ذکر کرد و گفت: آخرین مورد آن تلاش کنگره آمریکا برای ورود به مذاکرات است.
عراقچی اظهار داشت: اگر مذاکرات آنگونه‌ای بود که عده‌ای می‌گویند؛ یعنی سر ما کلاه رفته بود که دیگر لازم نبود کنگره به میدان بیاید و بگوید تمام توافقات باید به تصویب ما برسد. یا ۴۷ سناتور به مقامات ما نامه بنویسند با این مضمون که مواظب باشید در مذاکره سرتان کلاه نرود.
روانچی: چشممان باز است
مجید تخت روانچی از اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای در ادامه این همایش با بیان اینکه ما دنبال مخفی کاری و سلاح نیستیم و با چشمان باز در مذاکرات حضور داریم، تصریح کرد: اینکه گفته می‌شود بعد از ۱۰ سال درباره تحقیق و توسعه مذاکره می‌کنیم، به هیچ وجه صحت ندارد.
معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه و عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای امروز ضمن قدردانی از زحمات تیم مذاکره کننده قبلی، یاد شهدای هسته‌ای را گرامی داشت و تصریح کرد: ما دنبال مخفی‌کاری و سلاح نیستیم. در این مذاکرات می‌خواهیم تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه برداشته شود.
معاون وزیر خارجه درباره انتقاد مطرح شده مبنی بر اینکه این مذاکرات برد - برد نیست بلکه برد - باخت است با ذکر این نکته که ما در مذاکرات هسته‌ای در یک فضای بده بستان هستیم، یادآور شد: هنر این است که در چارچوب خطوط قرمز با حفظ منافع و در راستای دستاورد‌ها و خون شهدا بتوانیم به اهداف مورد نظر دست یابیم و این یک مذاکرات برد - برد است.
یک استاد دانشگاه: ملت ها برای همبخت شدن نیاز به هم نشینی دارند
مهدی مطهر نیا در گفتگو با جهان اقتصاد در راستای این همایش و تبعات و مزایایی که اینگونه نشست ها دارند ، گفت: از منظر ادبیات سیاسی در پاسخ به این موضوع باید از مفهوم جامعه شناسی نظم استفاده کرد، بر این باورم که ملت ها اگر می خواهند به بخت مشترک برسند یا به بیانی دیگر همبخت شوند باید در مرحله نخست با نیت خیر و با یک نگرش مثبت به همنشینی های گسترده و هدفمند روی آورند و در پرتو نقد حقیقی و تکیه بر حقیقت نقد در مقام ایجاد کننده فضای افزایش دانش و تبدیل آن دانش به فهم و ادارک زمینه های همفکری بیشتر را فراهم سازند.
و بدین ترتیب در پرتو همفکری زمینه ساز ساخت برداشتن گام های مشترک عملی، عملی شود. گام هایی که می تواند در چهارچوب پذیرش همنشینی های معطوف به همفکری این همگامی ها را در جهت رسیدن به همدلی بیشتر مدیریت نمایند.
این تحلیل گر بین الملل در ادامه گفت: همدلی ، ایجاد کننده بخت مشترک و در جوامع مدرن لازمه تاکید بر منفعت ملی به جای منافع شخصی است نه به هدف آنچه شخص در جمع و ملیت ؟؟؟؟ .بلکه به جهت انکه شخص و گروه برای رسیدن به منافع معقولانه شخصی و گروهی خود همگامی های ملی را رسالت عملیاتی خود بداند. لذا چنین نشست هایی آن هم در باب یک پروند ه ملی با ایجاد مدیریت مناسب عملیاتی و برنامه ریزی دقیق و انتخاب کنشگران موثر می تواند فرآیند ی مثبت را شکل بخشد در حالی است که اگر این مدیریت ایجاد نشود و این همنشینی ها در چاچوب حقیقت نقد و نقد حقیقی مدیریت نشود زمینه های اصطکاک بیشتر را فراهم می سازد
این استاد دانشگاه در پایان گفت: نفس کار مثبت است اینکه این نفس مثبت در چه کالبدی با چه فرایندی و با چه گامهای عملیاتی مدیریت شود از اهمیت جدی برخوردار است .
یک نماینده مجلس : نشست بین منتقدین و مخالفین می تواند بسیار مفید باشد
یک نماینده مجلس نیز در رابطه با این نشست مشترک به خبرنگار جهان اقتصاد گفت: به طور کلی موضوع هسته ای و مذاکرات هسته ای برجسته ترین موضوع سیاست امور خارجه است.
علی احمدی درادامه گفت: در حال حاضر به خاطر اهمیتی که این موضوع دارد، اطلاع رسانی درمورد مفاهیم و موضوعاتی که مورد مذاکره است و قرار است در آینده مورد توافق قرار بگیرد، حائز اهمیت است.
نماینده دهلران در مجلس شورای اسلامی بااشاره به سخنان مقام معظم رهبری گفت: همانطور که مقام معظم رهبری فرموده اند ،این گونه نشست ها با منتقدین و مخالفین می تواند بسیار مفید باشد؛ چرا که ممکن است آنها راهکا ر و نظری را ارائه دهند که برای تیم مذاکره کننده بسیار راهگشا باشد.
این نماینده مجلس گفت: بنابراین هم از حیث اطلاع رسانی و هم از حیث بررسی جامع موضوع و مد نظر قرار دادن راهکارهایی که ممکن است از طرف مخالفین مطرح بشود و مورد نظر موافقین نبوده می تواند بسیار راهگشا باشد.