به گزارش جهان صنعت نیوز: استقبال خریداران از عرضه معدنی‌ها در بورس کالا شرایطی را فراهم کرده است که به دنبال آن، دست‌های پنهان در پی مقابله با شفاف‌سازی و توقف روند عرضه و تقاضای فعلی در بورس کالا هستند. به گفته منابع آگاه، برخی از تولیدکنندگان فولاد با فشار به وزارت صنعت، معدن و تجارت به دنبال منصرف کردن بورس کالا و عدم همراهی مسوولان آن با شرکت‌های عرضه‌کننده محصولات زنجیره فولاد از جمله کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی در بورس هستند.

 چرا که این روزها با استقبال از عرضه معدنی‌ها در بورس کالا مواجه هستیم به طوری که به تازگی شاهد این بودیم که تالار صنعتی و معدنی بورس کالای ایران میزبان عرضه کنسانتره و گندله چند شرکت معدنی همچون چادرملو، شرکت مهندسی فکورصنعت  و اپال پارسیان سنگان بود که با تقاضای خریداران عمده این عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفت.

به گفته کارشناسان معدنی، عرضه کامودیتی‌ها و کالاها در بورس کالا مکانیسمی برای شفاف‌سازی واقعی قیمت‌هاست . این در حالی است که با همراهی بورس کالا با عرضه‌کنندگان محصولاتی همچون کنسانتره و گندله، عرضه سنگ‌آهن در بورس کالا چند وقتی است که آغاز شده و شرایطی را فراهم کرده است که می‌توان در جهت ایجاد شفاف‌سازی در زنجیره فولاد حرکت کرد. از طرفی به طور حتم با ادامه روند فعلی می‌توان امید داشت که محصولات زنجیره فولاد در فضایی کاملا شفاف و دور از قیمت‌گذاری دستوری، قیمت واقعی خود را پیدا کنند.

قیمت کنسانتره به نصف قیمت جهانی رسیده است

به این ترتیب شاهد این هستیم که محصولاتی همچون کنسانتره‌، گندله و آهن اسفنجی در بورس کالا عرضه می‌شود و در حال نزدیک شدن به قیمت‌های واقعی است. به عنوان مثال در آخرین عرضه‌هایی که در بورس کالا انجام شد، کنسانتره با قیمت ۲۰ درصد شمش فولاد خوزستان‌، گندله با قیمت حدود ۲۸ تا ۳۰ درصد و آهن اسفنجی نیز با حدود ۶۵ درصد قیمت شمش فخوز فروش رفت. عرضه‌هایی که اگرچه به نسبت سال‌های گذشته به سمت واقعی‌تر شدن قیمت‌ها پیش رفته است اما همچنان با قیمت‌های جهانی دارای فاصله زیادی است.

در همین خصوص یک کارشناس حوزه معدن در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: با اینکه با همراهی بورس کالا با عرضه تمامی محصولات زنجیره فولاد در بورس، قیمت‌ها کمی واقعی شده است اما هنوز با قیمت‌های جهانی فاصله زیادی دارد.

علی بهرامی با بیان اینکه قیمت جهانی هر تن کنسانتره حدود ۲۴۰ دلار یعنی پنج میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است، افزود: این در حالی است که در شرایط فعلی تازه قیمت هر تن کنسانتره در بورس کالا به دو میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسیده است که کمتر از نصف قیمت جهانی این محصول است. به عبارت دیگر می‌توان گفت که با سیاست‌های دولت در مورد عرضه تمامی محصولات زنجیره فولاد در بورس، قیمت این محصولات در هفته‌های اخیر به نصف قیمت جهانی رسیده است.

اتهام به سنگ‌آهنی‌ها

بهرامی افزود: با گام بزرگی که بورس کالا در این حوزه برداشته و همچنین عرضه‌هایی که توسط تولیدکنندگان سنگ‌آهن انجام شده است، برخی رانت‌های پنهان و تولیدکنندگان فولاد نسبت به شرایط موجود اظهار نارضایتی کرده‌اند و با بیان مطالبی همچون گران‌فروشی سنگ‌آهنی‌ها به دنبال راه‌هایی برای اعمال فشار به وزارت صمت و در نهایت بورس کالا هستند تا این روند متوقف شود.

این کارشناس معدن بیان کرد: تولیدکنندگان فولاد سال‌هاست که از آب، برق، گاز، خوراک ورودی ارزان و همچنین رانت‌های دولتی استفاده می‌کنند و محصولات خود را به صنایع داخلی کشور نیز با احتساب نرخ‌های جهانی به فروش می‌رسانند. نکته جالب توجه در این میان آن است که به تازگی صادرات فولاد هم آزاد شده است و از این پس تولیدکنندگان فولاد می‌توانند به راحتی از تحولات جهانی و تغییرات قیمتی فولاد به نفع خود استفاده کنند.

بهرامی بیان کرد: در زمانی که قیمت پایه شمش فولاد در بورس ۷۰ درصد نرخ CIS  اعلام شد، فولادی‌ها به شدت نسبت به این مساله اعتراض کردند و در اظهارنظرهای گوناگون به دولت اعلام کردند که این نرخ باید ۸۰ درصد باشد. اما حالا که محصولات زنجیره فولاد از جمله کنسانتره و گندله به ۵۰ درصد قیمت جهانی در بورس کالا به فروش می‌رسد، داد آنها بلند شده است که سنگ‌آهنی‌ها گران‌فروشی می‌کنند.

بورس کالا نباید عقب‌نشینی کند

این کارشناس با بیان اینکه رفتارهای فولادی‌ها ضد و نقیض است، گفت: چنین برخوردهایی نشان می‌دهد که رانت‌های قابل‌توجهی در این حوزه نهفته است. از این رو باید از عرضه سنگ‌آهنی‌ها در بورس کالا حمایت شود تا هم از ضرر معدنکاران جلوگیری کرد و هم اینکه اجازه داد تا فضای شفافی در زنجیره فولاد شکل بگیرد که به راحتی نتوان در آن حق مردم را پایمال کرد.

وی با تاکید بر اینکه بورس کالا نباید از کاری که شروع کرده است عقب‌نشینی کند، افزود: شنیده‌ها حاکی از آن است که فولادی‌ها در حال اعمال زور و فشار به مسوولان مربوطه هستند تا در نهایت روند شفاف‌سازی در بورس کالا را متوقف کنند.

این کارشناس با انتقاد از اینکه عده‌ای در برابر شفاف‌سازی و کشف قیمت واقعی محصولات این زنجیره مقاومت می‌کنند، گفت: تولیدکنندگان فولاد تاکنون با فعالیت‌هایی که دنبال کردند، جلوی صادرات سنگ‌آهن را به بهانه خام‌فروشی گرفتند و حالا که صادرات خودشان آزاد شده هم به دنبال کارشکنی‌های جدیدی پیش پای معدنکاران و تولیدکنندگان دیگر محصولات زنجیره فولاد هستند.

راه فعال شدن معادن کوچک

بهرامی اظهار کرد: مقاومت در مقابل شفاف‌سازی قیمت‌ها در بورس کالا در حالی است که اگر حمایت از بورس کالا اتفاق بیفتد و این روند ادامه پیدا کند، معادن کوچک و کم‌عیار در کشور فعال می‌شوند. همچنین سرمایه‌گذاری در معدن توجیه پیدا می‌کند و عقب‌افتادگی موجود در بخش معدن تا حد زیادی جبران خواهد شد.

وی ادامه داد: منافع در زنجیره فولاد به دلیل رانتی که تولیدکنندگان فولاد همواره از آن بهره برده‌اند، هیچ‌گاه به صورت یکسان توزیع نشده است. به همین دلیل شاهد این هستیم که سرمایه‌گذاری در حوزه اکتشاف و معدنکاری به شدت کاهش پیدا کرده است.

این کارشناس بیان کرد: در واقع مکانیسم قیمت‌گذاری طی سال‌های اخیر سبب شده کنسانتره با قیمتی پایین‌تر از قیمت جهانی از سوی مصرف‌کنندگان خریداری شود. از این رو  ضررهایی که این بخش به همراه داشته باعث شده کمتر کسی به دنبال انجام اقدامات زیربنایی برود به طوری که معدنکاران و سرمایه‌گذاران در حوزه اکتشاف، استخراج و بعضا فرآوری سنگ‌های کم‌عیارتر و حتی هماتیتی را دنبال نمی‌کنند.