مذاکرات برجامی در وین در حالی برگزار شد که اروپا و آمریکا همچنان به دنبال دو مرحله ای کردذن مذاکرات هستند تا ضمن حفظ فشار تحریم از سیاست فرسایشی کردن مجازات برای امتیازگیری بهره گیرند که این بار نام آن را تقسیم تحریمها نهادهاند.
کارنامه اروپا و آمریکا از گذشته تا به امروز نشان میدهد که انها همواره سیاست مذاکرات دو مرحله ای را اجرا کردهاند که در بخش نخست طرف مقابل تعهداتش را انجام می دهد و مرحله دوم می شود مذاکرات فرسایشی که نمود آن را در توافق اسلو میان تشکیلات خودگردان و رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۹۳ می توان مشاهده کرد که مذاکرات بدون هیچ نتیجهای برای فلسطینی ها همچنان ادامه دارد. غرب در مذاکرات اخیر برجامی ابتدا از واژه گام به گام بهره کرفت که با مخالفت ایران مواجه شد و اکنون نیز سیاست تقسیم تحریم ها را که همان شرطی سازی و تحمیل کردن را در پیش گرفته است. در این میان یک منبع مطلع از روند مذاکرات در وین به «پرستیوی» اعلام کرد، جمهوری اسلامی ایران تقسیم تحریمها به قابل رفع، قابل مذاکره و غیرقابل رفع را قبول ندارد و تمام تحریمها باید یک جا لغو شود.در حالی که روند رایزنیها در وین درباره شرایط بازگشت آمریکا به برجام ادامه دارد، یک منبع آگاه از لزوم لغو یک جای همه تحریمها علیه ایران خبر داد.برخی رسانههای غربی گزارش دادند آمریکا قصد ندارد همه تحریمها را لغو کند. بر اساس این گزارشها تحریمهایی هم که آمریکا قصد برداشتن آنها را دارد، تنها پس از امتیازات اضافهای که تهران باید بدهد، برداشته میشود.در این حال، یک منبع موثق مطلع از روند مذاکرات وین امروز در گفت و گو با «پرستیوی»، تفکیک تحریمها به سه دسته قابل رفع، قابل مذاکره و غیر قابل رفع را رد کرد و گفت: مطابق سیاست قطعی نظام، تمام تحریمها اعم از تحریمهای موسوم به برجامی، تحریمهای دوره ترامپ ذیل هر عنوانی و تحریمهای دوره اوباما که پس از اجرایی شدن برجام وضع شده، باید لغو شود و پس از راستی آزمایی در مدت زمان معقول، ایران آماده توقف اقدامات جبرانی خواهد بود.این منبع مطلع به پرس تی وی گفت: همانگونه که رئیس جمهور کشورمان در دیدار با وزیر خارجه روسیه بر ضرورت بازگشت به توافق ۲۰۱۵ تاکید کردند، هر تحریمی که از سال ۲۰۱۵ به بعد، پس از اجرایی شدن برجام وضع شده؛ از جمله دو تحریم موسوم به ISA و Visa Program هم باید لغو شوند.این منبع مطلع همچنین با اشاره به سخنان دو روز پیش سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه پس از مذاکرات هفته گذشته در وین که تحریمهای اخیر اروپا را نقض فاحش برجام شمرده بود، تاکید کرد: برای بازگشت ایران به تعهدات برجامی همه تحریمها باید لغو و همه اقدامات ناقض برجام نیز باید متوقف شود.این منبع مطلع که پرس تی وی نام او را فاش نمی کند، در پایان تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران لغو یکجای همه تحریمها را تنها راه نجات مذاکرات وین میداند.
در این میان در ادامه سیاست فشار یکی از سخنگویان اتحادیه اروپا افزایش سطح غنیسازی ایران تا سطح ۶۰ درصد را یک تحول بسیار نگرانکننده خواند.پیتر استانو» سخنگوی اتحادیه اروپا تصمیم ایران برای افزایش غنیسازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد را یک «تحول بسیار نگرانکننده» خواند.سخنگوی اتحادیه اروپا بدون اشاره به انفعال طرفهای اروپایی برجام در قبال تعهداتشان ذیل این توافق هستهای، گفت: «هیچگونه توضیح موثق یا توجیه غیرنظامی برای چنین اقدامی از طرف ایران وجود ندارد».
اما سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس هیأت ایرانی شرکت کننده در مذاکرات وین در گفت وگویی پیش از نشست کمیسیون مشترک برجام در شهر وین پایتخت اتریش ، در اظهاراتی گفت: امروز هم رایزنی ها ما در گروه های کاری و ملاقات های دوجانبه و چندجانبه ادامه خواهد یافت.
اما در این میان یک روزنامه آمریکایی نوشت، با اینکه کارگروه تعیین اقدامات ضروری ایران برای بازگشت به برجام کار خود را انجام داده، کارگروه تهیه لیست تحریمهایی که باید از سوی آمریکا لغو شوند، پیشرفتی نداشته است.
روزنامه «نیویورک تایمز» در یادداشتی آورده است، با اینکه اقدامات لازم از سوی ایران برای بازگشت به برجام مشخص شدهاند، نحوه لغو تحریمها همچنان دچار ابهام است.در این یادداشت آمده است، از اوایل ماه جاری میلادی، وین میزبان مقامات ایرانی و همتایان آنها در کشورهای باقیمانده در برجام است. آمریکا نیز که از سال ۲۰۱۸ (۱۳۹۷) از این توافق خارج شده، بهصورت غیرمستقیم در این مذاکرات شرکت دارد. روز پنجشنبه، با وجود تردیدهای ناشی از خرابکاری در تأسیسات هستهای نطنز، مذاکرات ادامه پیدا کرد.نیویورکتایمز مینویسد: «با اینکه اسرائیلیها دست داشتن در این حمله را رد کردهاند، مقامات اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل آن را "عملیات محرمانه اسرائیلی" توصیف کردهاند و تهران به تلافی آن غنیسازی اورانیوم خود را به سهبرابر افزایش داد».
این یادداشت میافزاید: «مذاکرهکنندگان بر تشکیل دو کارگروه توافق کردند. وظیفه یکی از آنها این است که درباره گامهایی که ایران باید برای بازگشت به تعهدات برجامی بردارد تصمیمگیری کند و دیگری مسئول تهیه لیستی از تحریمهایی است که آمریکا باید لغو کند. در دور اول گفتوگوها، بر سر لیست اقدامات لازم از سوی ایران توافق حاصل شد اما درباره تحریمهایی که باید از سوی ایالات متحده لغو شوند، پیشرفتی حاصل نشد».در یادداشت نیویورکتایمز آمده است: «این روند دیپلماتیک که برای جلوگیری از درگیری در خاورمیانه حیاتی است و به [جو] بایدن رئیس جمهور [آمریکا] اجازه میدهد بر روی رقابت با چین متمرکز شود، در صورتی با شکست مواجه نمیشود که دولت بایدن سریع عمل کند. مذاکرهکنندگان آمریکایی باید لیستی از تحریمهایی که ایالات متحده آمادگی دارد در مقابل پایبندی ایران بردارد را تهیه کند. ایران تا سه ماه آینده به میزانی از غنیسازی اورانیوم میرسد که میتواند یک بمب هستهای تولید کند. اگر دیپلماسی با شکست مواجه شود آمریکا به ورطه بحران خطرناک دیگری در خاورمیانه خواهد افتاد».این یادداشت میافزاید: «ایران مایل است با دولت بایدن وارد تعامل شود و وعده داده اگر آمریکا به پایبندی نسبت به برجام برگردد این کشور نیز چنین کند. بایدن حین تبلیغات انتخاباتی، به شبکه سیاِناِن گفته بود "اگر ایران به پایبندی کامل به توافق هستهای برگردد، ایالات متحده نیز به عنوان نقطه شروعی برای مذاکراتی ادامهدار، به این توافق باز میگردد". اما این توافق با مخالفتهایی درباره این مسئله که کدام طرف باید گام اول را بردارد و چگونه گامهای متعاقب را تا پایبندی کامل ادامه دهد،همراه شد. این اختلافات از زمانی که بایدن وارد دفتر کارش شد تشدید شد. اعضای کنگره و دولتهای اسرائیل و عربستان سعودی و امارات متحده عربی کاخ سفید را تحت فشار گذاشتهاند تا محدود کردن قدرت نظامی و راهبردهای منطقهای ایران در توافقی جدید لحاظ شوند».
به نوشته نیویورکتایمز، «دولت بایدن اعلام کرد بهدنبال توافقی "طولانیتر و قویتر" از توافق هستهای سال ۲۰۱۵ است که ایجاد تغییرات بنیادین در حمایت ایران از شبهنظامیان در عراق، سوریه، لبنان و یمن و محدودیت تعداد و برد موشکهای ایران را در بر گیرد. در این زمان مشخص شد که ایران آنطور که آمریکا گمان میکرد، مستأصل نیست».این روزنامه مینویسد: «آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارش اخیر خود برآورد کرده که ایران غنیسازی اورانیوم خود را از میزان مجاز ۳.۶۷ به ۲۰ درصد رسانده است. این گزارش افزود، ایران سانتریفیوژهای پیشرفتهتری نصب کرده که میتوانند غنیسازی را تا سه برابر افزایش دهند. آیتالله سید علی خامنهای رهبر ایران روز چهارشنبه اعلام کرد ایران فقط درباره توافق هستهای ۲۰۱۵ مذاکره خواهد کرد و مذاکره مستقیمی با آمریکا نخواهد داشت. وی تأکید کرد از آنجا که آمریکا از توافق خارج شده، دولت بایدن باید گام اول را با برداشتن تحریمهای وضع شده از سوی رئیس جمهور ترامپ بردارد. تا آن زمان، ایران به غنیسازی اورانیوم با سرعت بالایی ادامه خواهد داد». این یادداشت با ادعای حملات تهران علیه مواضعی در عراق و اشاره به توافق همکاری ایران و چین میافزاید: «این عوامل در کنار هم موجب شد واشنگتن متقاعد شود که راه رسیدن به توافق طولانیتر و قویتر، از احیای توافق هستهای ۲۰۱۵ میگذرد. [رابرت] مالی [نماینده آمریکا در امور ایران] پیش از نشست وین گفت "آمریکا باید تحریمهای متناقض با این توافق" را در ازای پایبندی ایران، بردارد».
در ادامه این یادداشت آمده است: «ایران و ایالات متحده بر سر اینکه کدام تحریمها باید برداشته شوند، دچار اختلاف هستند. ایران میخواهد اوضاع به زمان قبل از ورود [دونالد] ترامپ به کاخ سفید برگردد. ایالات متحده تمایل ندارد تمام تحریمهای دوران ترامپ را بردارد که تا حدی به این دلیل است که دولت ترامپ عامدانه بسیاری از تحریمها را به مبارزه با تروریسم مرتبط ساخته که برداشتن آنها کار دشواری است».نیویورک تایمز مینویسد: «از زمان شروع گفتوگوهای وین، مذاکرهکنندگان آمریکایی لیستی از تحریمهایی که دولت بایدن بر خواهد داشت فراهم نکردهاند. مذاکرهکنندگان ایرانی گفتهاند آنها با لیستی که خود تهیه کردهاند باز میگردد. این مسئله میتواند موجب تشکیل دور بعدی مذاکرات یا شکست آن شود».
سناریوی جدید غرب برای فرسایشی کردن مذاکرات و حفظ فشار حداکثری
تقسیم تحریمها
صاحبخبر -
∎