ثبت اطلاعات در سامانه ملی املاک و اسکان براساس آخرین رقم کدملی سرپرست خانوار انجام می‌گیرد. سرپرستان خانوار از ۱۰اردیبهشت تا ۱۹خرداد تمامی کدهای ملی قابلیت ثبت‌نام دارد. از روز ۱۹فروردین تا ۹اردیبهشت افرادی که آخرین رقم کدملی آن‌ها به‌ترتیب ۹، ۸، ۷، ۶، ۵، ۴، ۳، ۲، ۱ و صفر است به ترتیب هرکدام دو روز فرصت نام‌نویسی دارند. سپس همانطورکه گفته شد، از روز ۱۰اردیبهشت تا ۱۹خردادماه تمامی افراد می‌توانند اطلاعات ملکی خود را ثبت کنند.
سرپرستان خانوار که به سامانه ملی املاک و اسکان مراجعه می‌کنند باید به این موارد توجه کنند؛ نخست اینکه امکان ویرایش اطلاعات بعد از ثبت نهایی وجود ندارد؛ بنابراین لازم است در
وارد کردن اطلاعات خود دقت لازم را به عمل آورید. آنچه مشخص است سامانه املاک و اسکان در ابتدای راه قرار دارد و به‌تدریج ابهامات موجود حل خواهد شد. برای ورود به سامانه لازم است با یک شماره همراه که مالکیت آن برای کدملی شما ثبت‌شده باشد وارد سامانه شوید. برای ثبت واگذاری ملک در سامانه املاک و اسکان ضرورت دارد در کنار اطلاعات ملک در لیست املاک تحت مالکیت، گزینه ثبت واگذاری ملک انتخاب شود. موجران باید واحدهای مسکونی خود را که در اختیار مستاجر است در قسمت افزودن ملک بعد از ورود اطلاعات ملک، در قسمت اطلاعات سکونت، گزینه «شخص دیگری ساکن است.» را انتخاب کرده و اطلاعات مستاجر را در آن وارد کنند. چنانچه واحد مسکونی خالی نباشد و خالی نمایش
داده شود وضعیت اقامت ملک خود را با انتخاب گزینه ثبت یا تغییر ساکن مشخص کنید. وارد کردن کد رهگیری برای ثبت فروش یا سکونت ملک الزامی نیست. اقامتگاه اصلی اقامتگاهی است که در آن زندگی می‌کنید و اقامتگاه فرعی اقامتگاه دوم خانواده شماست.
باید کد یکتا داشته باشیم
اگر اطلاعات ملکی را ثبت نکنید از یارانه، پلاک خودرو، خدمات بانکی، انشعابات خانگی، گذرنامه و ... محروم خواهید شد. در واقع کسی که اطلاعات ملکی خود را ثبت می‌کند یک کد یکتا دریافت می‌کند که مبنای ارائه خدمات دولتی، این کد یکتا خواهد بود. البته ثبت‌نام در این سامانه به معنای جریمه مالیاتی نیست. شما می‌توانید یک اقامتگاه اصلی و یک اقامتگاه فرعی غیر از شهر محل اقامت خود داشته باشید که مشمول مالیات نخواهند شد. همچنین خانه‌های واقع در روستاها و شهرهای دارای جمعیت کمتر از ۱۰۰هزار نفر در صورت خالی بودن مشمول مالیات نمی‌شود. البته واحدهای مسکونی واقع در شهرهای زیر ۱۰۰هزارنفر جمعیت و روستاها که مالک و بهره‌بردار آن‌ها هریک جداگانه در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت نشده باشد در حکم خانه خالی تلقی و مشمول جریمه‌ای معادل ۲۰درصد مالیات سال اول این قانون خواهد شد. واحدهای نوساز نیز پس از ۱۲ماه و در طرح پروژه‌های انبوه‌سازی پس از ۱۸ماه از زمان صدور گواهی اتمام عملیات ساختمانی مشمول مالیات موضوع این ماده می‌شوند.
چگونه مالیات محاسبه می‌شود؟
براساس قانون، هر واحد مسکونی واقع در شهرهای بالای ۱۰۰هزار نفر که به استناد سامانه املاک و اسکان بیش از ۱۲۰روز ساکن نداشته باشد در سال اول مشمول 6برابر مالیات متعلقه، سال دوم ۱۲برابر و سال سوم ۱۸برابر مالیات متعلقه می‌شود. مالیات متعلقه در واقع مالیاتی است که به خانه‌های اجاره‌ای تعلق می‌گیرد. طبق قانون واحدهای بالای ۱۵۰متر در تهران و بالای ۲۰۰متر در شهرستان‌ها که اجاره داده می‌شوند مشمول مالیات هستند. بدین صورت که تا سه‌میلیون تومان درآمد اجاره مشمول ۱۵درصد، بین سه تا ۱۰میلیون مشمول ۲۰درصد، بین ۱۰ تا ۲۵میلیون شامل ۲۵درصد، بین ۲۵ تا ۱۰۰میلیون تومان مشمول ۳۰درصد و بالاتر از ۱۰۰میلیون تومان شامل ۳۵درصد مالیات خواهد شد.
حالا این رقم‌ها با ضرایب 6برابر در سال اول مشمول خانه‌های خالی می‌شود؛ البته این بدان معنا نیست که قرار است از همه واحدهای اجاره‌ای مالیات دریافت شود، بلکه ضرایب مالیاتی مربوط به خانه‌های اجاره‌ای بالای ۱۵۰متر و بالای ۲۰۰متر مبنایی برای محاسبه مالیات خانه‌های خالی قرار می‌گیرد. یعنی کماکان واحدهای اجاره‌ای کمتر از ۱۵۰متر در تهران و بالای ۲۰۰متر در شهرستان‌ها از پرداخت مالیات معاف هستند. همچنین در اصلاحیه موادی از قانون مالیات‌های مستقیم، معافیت‌های مشروط برای واحدهای مسکونی موقوفه، دانشجویان، طلاب، دانش‌آموزان، شاغلان و مبتلایان به بیماری‌های خاص در صورت اقامت در شهری غیر از اقامتگاه اصلی و فرعی در نظر گرفته شده است. واحدهای مسکونی محل اشتغال صاحبان صنوف و مشاغل از جمله گردشگری و زیارتی در صورت درج در سامانه از مالیات معاف هستند.