به گزارش خبرگزاری مهر، علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی در برنامه نگاه یک سیما به مناسبت روز ملی انرژی هسته‌ای گفت: حوزه انرژی هسته‌ای وسیع‌تر از آن چیزی ست که در اذهان عمومی نقش بسته، انرژی هسته‌ای در حوزه‌هایی همچون سلامت، صنعت و کشاورزی فعالیت‌های شایان ذکری دارد، ولی در ظاهر امر اغلب مردم فقط با سانتریفیوژ و غنی سازی آشنا شده اند.
وی ادامه داد: بخشی از ۱۳۳ دستاوردی که رئیس جمهور امروز در مورد آن سخن گفتند مربوط به سوخت هسته‌ای می‌شود بالای ۵۰% از دستاوردهای هسته‌ای مربوط به حوزه کشاورزی و سایر حوزه‌ها می‌شود برای مثال می‌توان به برنجی اشاره کرد که به تازگی در اختیار کشاورزان قرار گرفته این برنج بازدهی بالا و مقاومت قابل قبولی در خشکسالی دارد سامانه‌های پرتو دهی که برای استریلیزه کردن و بالا بردن عمر تولیدات کشاورزی می‌توان از سایر دستاوردهای انرژی هسته‌ای در حوزه کشاورزی نام برد این پرتو دهی می‌تواند برای مدت چند ماه، مانع از فاسد شدن خرما شود.
صالحی گفت: سامانه‌های پرتودهی درحال حاضر در شهرهایی همچون یزد، بناب آذربایجان شرقی و کهگیلویه و بویراحمد در حال بهره برداریست و برای خراسان شمالی هم در دست راه اندازی داریم.
رئیس سازمان انرژی اتمی به وجود سانتریفیوژ خاصی در بخش بانک خون حوزه سلامت اشاره کرد و افزود: این سانتریفیوژ پیشتر قرار بود که از آلمان وارد شود، اما پس از پاس کردن تست‌های فراوان سانتریفیوژ ما موفق به ورود به بانک خون کشور شد.
صالحی یکی از لوازم و موارد مورد نیاز در ساخت واکسن کرونا را سانتریفیوژ عنوان کرد و سازمان انرژی اتمی از طریق یکی از شرکت‌های خود توانسته سانتریفیوژ مورد نظر را برای شرکت دارو سازی برکت تامین نماید.
وی به ساخت و تولید تیتانیوم مورد استفاده در علم پزشکی، برای اولین بار در کشور اشاره و تصریح کرد: در حوزه رادیو داروها دستاوردهای خوبی حاصل شده به طوریکه هر سال به تعداد این رادیو داروها افزوده می‌شود امروز از رادیو دارویی رونمایی شد که اگر قصد وارد کردن آن از خارج کشور را داشته باشیم باید بابت هر دوز از آن ۱۵ هزار یورو پرداخت کنیم این رادیو دارو در درمان پروستات پاسخ‌های مثبتی بهمراه داشته است.
صالحی با اشاره به اینکه به فعالیت پروژه تترا گفت: در این پروژه برای تولید رادیو دارو حدوداً ۶۰ میلیون یورو تجهیزات خریداری شده تولید این رادیو داروها بصورت استاندارد یا GMP انجام می‌گیرد ساختمان این پروژه ۳۷ هزار متر می‌باشد که در حال اتمام ساخت است و احتمالاً شهریور ماه سال جاری فاز اول این پروژه افتتاح خواهد شد این پروژه در غرب خاورمیانه بی نظیر است در حال حاضر ایران به کشورهای بسیاری از جمله هند و پاکستان، عراق و سوریه و برخی کشورهای اروپایی رادیو دارو صادر می‌کند.
رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: پس از اتمام پروژه تترا در شهریور ماه، ایران در مقیاس وسیع تری صادر کننده رادیو دارو در جهان خواهد بود.
وی از نصب و راه اندازی حدود ۱۰۰۰ سانتریفیوژ IR۲M در سه ماهه اخیر خبر داد.
صالحی افزود: سازمان انرژی هسته ای متولی توجه به هر چیزی است که با اتم سر و کار داشته باشد؛ فناوری کوانتومی مبحثی منطبق بر مرزهای دانش است؛ در این مورد باید گفت اروپایی ها حدوداً پنج سال قبل نقشه راه فناوری کوانتومی خود را تدوین کردند، این در حالی است که سه سال از راه اندازی فناوری کوانتومی ما می گذرد.
وی گفت: اولین سانتریفیوژی که در ایران راه اندازی شده از خارج کشور وارد شده بود، سال ۶۸ واردات سانتریفیوژهای منفک شده به کشور انجام شد، سال ۷۶ موفق به سر هم کردن این سانتریفیوژها شدیم. پس از سال ۷۶؛ تا ۸۵ طول کشید تا بتوانیم یک آبشار سانتریفیوژ با مهندسی معکوس بدست آوریم. جشن ۲۰ فروردین ماه هر سال هم هر سال به این مناسبت برگزار می شود.
صالحی افزود: حدوداً ۱۰۰ قطعه دارد و این قطعات باید در دور بالا و خلأ گردش کنند حدوداً ۶۰ هزار دور در دقیقه در خلأ ،گردش بسیار بالایی محسوب می شود. کوچکترین اختلالی در این چرخش ها به سانتریفیوژ آسیب می رساند.
وی گفت: از سال ۸۵ به بعد تصمیم گرفتیم خودمان اقدام به تولید سانتریفیوژ کنیم و سانتریفیوژها بر اساس طراحی خودمان ساخته شود؛ پس سانتریفیوژ IR۲M و IR۴ از همان زمان ها؛ بنای طراحی شان گذاشته شد؛ هرچند این سانتریفیوژها برگرفته از سانتریفیوژهای P۲ وارداتی پاکستانی بود.
رئیس سازمان انرژی هسته ای افزود: در سال ۹۲ و شروع دولت یازدهم بنا شد تا در علم سانتریفیوژ رخنه کنیم، کپی برداری و ساخت قطعات علم نیست، در حال حاضر نرم افزارهایی داریم که با آنها اقدام به طراحی سانتریفیوژهایی در حدود ۵۰۰ هزار خط می کنیم.
صالحی گفت: در حال حاضر قابلیت آن را داریم که سانتریفیوژهایی با توان های گوناگون طراحی کنیم، منتهی این جمله بدان معنا نیست که این طراحی ها بلافاصله کار کند بلکه مستلزم صرف زمان حدوداً ۱۵ ساله می باشد چرا که در اروپا هم یک شرکت فرانسوی برای راه اندازی و بهره برداری سانتریفیوژهای خود حدوداً ۱۰ سال زمان صرف می کند.
وی با اشاره به سانتریفیوژ IR۶ گفت: تا این لحظه حدود ۱۰ سال است که از این سانتریفیوژ استفاده می کنیم و هنوز به بهره برداری صنعتی نرسیده‌ایم.
صالحی تصریح کرد: تا امروز ما حدود ۱۵ نوع سانتریفیوژ داریم؛ IRS، IR۹، IR۸؛ به عنوان سانتریفیوژ جدید، IR۵ و IR۶ از آن جمله محسوب می شوند. امروز هم زنجیره کامل IR۶ راه اندازی شد، این در حالی است که این زنجیره می باید هشت سال آینده راه اندازی می شد ولی حالا این زنجیره در آستانه صنعتی شدن قرار دارد، البته طبق مصوبه مجلس، ما باید ۱۰۰۰ سانتریفیوژ IR۶ راه اندازی و در طول یک سال نصب نماییم.
وی افزود: در همین راستا؛ امروز ۱۶۴ سانتریفیوژ راه اندازی و رونمایی شد، در فُردو هم به زودی دو آبشار راه اندازی خواهد شد، در نطنز هم آبشارهای IR۶ راه اندازی خواهد شد.
رئیس سازمان انرژی هسته ای کشورمان گفت: در سه ماهه اخیر حدود ۱۰۰۰ سانتریفیوژ IR۲M نصب کرده ایم، دو زنجیره کامل IR۴ هم نصب شده، ما در حال حاضر ظرفیت ۱۶ هزار و ۵۰۰ سو غنی سازی داریم، این در حالی است که حداکثر ظرفیت غنی سازی ها قبل از برجام؛ ۱۳ هزار سو بود. البته اگر از سانتریفیوژهای IR۱ قبل از برجامی هم استفاده می کردیم که؛ در حال حاضر غنی سازی ما بالای ۲۵ هزار سو بود.
صالحی با اشاره به انفجار سالن مونتاژ سانتریفیوژ کشورمان در حدود ۱۰ ماه قبل توسط دشمنان گفت: ما باز نایستادیم و امروز به صورت موقت توانستیم سالن جایگزین آن سالن منفجر شده را بر پا کردیم، در حال حاضر شبانه روز در حال تلاشیم تا تمامی سالن های مونتاژ خود را در دل کوه های اطراف نطنز بنا کنیم، امیدواریم سال آینده این سالن های در دل کوه آماده شود و تأسیسات به آن جا منتقل شود.
وی تصریح کرد: از حیث غنی سازی به آستان های این صنعت رسیده ایم؛ خودمان طراحی می کنیم و نیازی به کپی برداری و مهندسی معکوس نداریم؛ برای هر سانتریفیوژ حدوداً سه هزار سند فنی تولید کرده ایم، برای مثال؛ سانتریفیوژ IR۹ حدود ۲۵۰۰ سند فنی دارد.
صالحی در توضیح و تشریح سانتریفیوژ IR۹ گفت: این سانتریفیوژ حدوداً پنج متر طول و پنج بیلوز (Billows) دارد. این سانتریفیوژ حدوداً ۱۰ سال طول می کشد تا به مرحله صنعتی شدن برسد.
وی با بیان این که هر سانتریفیوژ در رده چند ۱۰ میلیون تومان هزینه دارد، افزود: ما باید زمانی سانتریفیوژها را به تولید انبوه برسانیم که سرمایه مان هدر نرود، ما باید حدوداً ۱۱۰ سانتریفیوژ بسازیم تا ۱۰۰ تای آنها کارآیی داشته باشد.
رئیس سازمان انرژی هسته ای به تأثیر و نمود انرژی هسته ای در زندگی مردم اشاره کرد و افزود: با احتسابی دقیق از سال ۷۰ تا ۹۸؛ حدود هفت و نیم میلیارد دلار صرف انرژی هسته ای و تولیدات این حوزه شده که به طور معین سالانه حدود ۲۴۰ میلیون دلار به این موضوع اختصاص یافته است. این صنعت تولیداتی همچون رادیوداروها را در بر می گیرد که سالانه حدود یک میلیون نفر از آن بهره می گیرند.
صالحی تصریح کرد: اقتصاد کشورمان سر و سامان ندارد، ارزش افزوده رآکتور بوشهر می تواند سالانه حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار باشد، اگر به ما اجازه دهند برق تولید نیروگاه بوشهر را با نرخ برق امروز وزارت نیرو صادر کنیم، ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار درآمد حاصل خواهد شد اما به دلیل تکلیفی بودن نرخ ها؛ فقط ۷۰ میلیون دلار به ما می دهند. بنده ۳۰۰ میلیارد تومان از بانک قرض کرده ام تا پول سوخت نیروگاه بوشهر را پرداخت کنم، آخر این اقتصاد است؟ ما اگر فقط هزار مگاوات برق نیروگاه بوشهر را صادر کنیم دیگر بودجه ای از دولت نخواهیم گرفت و سازمان انرژی اتمی را با ۲۰ هزار پرسنل از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب کشور اداره می کنیم، نیروگاه های جدیدمان را هم می سازیم و باز هم با ما موافقت نمی کنند و اجازه صادرات به قیمت را به ما نمی دهند و وقتی ما درآمد کافی نداشته باشیم به بانک مرکزی بدهکار می شویم و بانک مرکزی هم از ما سود می گیرد. در حال حاضر ما به بانک مرکزی پنج هزار میلیارد تومان بدهکاریم.
رئیس سازمان انرژی هسته ای با بیان اینکه «یون درمانی» آخرین شیوه برای درمان تعداد زیادی از انواع سرطان است، گفت: مرکز ”یون درمانی“ در حال ساخت در استان البرز، ششمین نوع از این مراکز است و از این نظر در غرب آسیا، اول هستیم.
صالحی در ادامه با اشاره به اینکه تهیه رادیو دارو از خارج از کشور, بسیار گران، تمام می شود، افزود: برخی از رادیوداروها نیز عمر کوتاهی دارند و نمی شود آن را از خارج آورد بلکه باید آن را در داخل تولید و فوری مصرف کنیم.
وی ادامه داد: برخی از رادیوداروها را عملاً مجانی در اختیار بیماران قرار می دهیم.
صالحی درباره «یون درمانی» هم گفت: یکی از حوزه های کاری سازمان انرزی اتمی، شتاب دهنده ها هستند که موارد استفاده گوناگونی از جمله در بیمارستان ها دارند.
وی گفت: امیدواریم در شهریور امسال, فاز نخست مرکز «یون درمانی» در حال ساخت در استان البرز را به بهره برداری برسانیم و تا آخر امسال، این مراکز کامل می شود.
صالحی افزود: ۲۰۰ میلیون یورو تجهیزات را در شرایط سخت کنونی وارد کردیم و این مبلغ را وام گرفتیم. کمتر از سه سال از آغاز این طرح می گذرد, ساختمان آن تقریباً هزار میلیارد تومان ارزش دارد و تجهیزات آن ۲۰۰ میلیون یورو معادل حدود ۶ هزار میلیارد تومان است اما متاسفانه اسمی از این اقدامات سازمان انرژی اتمی برده نمی شود و فقط از سانتریفیوژ و مشابه آن سخن گفته می شود.
وی با اشاره به اینکه ایران از اواسط دهه ۳۰ وارد حوزه هسته ای شد و دانشگاه تهران، فعالیت هایی را آغاز کرد، گفت: در سال ۱۳۶۴, راکتور تهران، راه اندازی شد و در آن زمان جزو کشورهای پیشتاز در منطقه بودیم.
صالحی افزود: در اوایل سال ۵۰ که قیمت نفت، افزایش یافت رژیم گذشته, درآمد زیادی داشت و به موسسه ای در آمریکا پیشنهاد داد تا برنامه بیست ساله رشد اجتماعی اقتصادی ایران را تدوین کند.
وی با اشاره به اینکه این برنامه حدود ۲۰ جلد بود، گفت: آمریکایی ها در این برنامه به رژیم گذشته ایران، پیشنهاد کرده بودند که در فاصله ۲۰ سال ۲۰ هزار مگاوات نیروگاه هسته ای باید داشته باشد یعنی در سال ۱۳۷۴ باید ۲۰ هزار مگاوات نیروگاه هسته ای داشتیم.
صالحی ادامه داد: استدلال آن ها این بود که یک کشور نباید منابع انرژی برق خود را از یک منبع تهیه کند و سبد انرژی باید متنوع باشد.
وی گفت: آن ها می گفتند هر هزار مگاوات نیروگاه هسته ای معادل ۱۱ میلیون بشکه نفت صرفه جویی می کند و از انتشار معادل ۷ میلیون تن گاز آلاینده جلوگیری می کند.
رئیس سازمان انرزی اتمی افزود: اگر ۲۰ هزار مگاوات برق هسته ای داشتیم سالانه ۲۲۰ میلیون بشکه صرفه جویی می کردیم و از انتشار ۱۴۰ میلیون تن گاز آلاینده جلوگیری می شد.
صالحی ادامه داد: متوسط تولید برق ما حدود ۴۰ هزار مگاوات است که اگر ۲۰ هزار مگاوات آن، هسته ای بود، نصف این آلاینده های فعلی، نبود.
وی اضافه کرد: پس از جنگ تحمیلی، نیروگاه هسته ای بوشهر را راه اندازی کردیم و ۲ نیروگاه دیگر نیز در دست ساخت داریم.
صالحی با بیان اینکه باید حداقل ۸ هزار مگاوات انرژی هسته ای داشته باشیم, گفت: ساخت هر هزار مگاوات نیروگاه هسته ای, حدود ۵ میلیارد دلار هزینه دارد در صورتی که هزینه ساخت یک هزار مگاوات برق فسیلی، حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون دلار است.
وی افزود: تفاوت این دو در این است که عمر نیروگاه فسیلی, کوتاه و حدود ۳۰ تا ۴۰ سال است اما عمر نیروگاه هسته ای حدود ۷۰ سال است همچنین هر هزار مگاوات نیروگاه فسیلی در هر سال به ۱۱ میلیون بشکه نفت نیاز دارد که اگر قیمت نفت, بشکه ای ۶۰ دلار باشد یعنی سالی ۶۶۰ میلیون دلار نفت نیاز دارد.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: پیش از انقلاب در مدار سیاسی آمریکا بودیم به همین دلیل پیشنهاد ساخت این نیروگاه های هسته ای را دادند اما پس از انقلاب از مدار سیاسی آمریکا، بیرون آمدیم و کشور مستقل شدیم.
صالحی با اشاره به اینکه اقدامات آمریکا متناقض است، افزود: آمریکا به یک کشور کوچک منطقه یعنی امارات با جمعیت کم، ۴ نیروگاه ۱۴۰۰ مگاواتی هسته ای داد که از ما جلوتر افتادند.
وی با اشاره به اینکه البته امارات نمی تواند به تنهایی این نیروگاه ها را اداره کند، اضافه کرد: فناوری هسته ای در مرز دانش و معیادگاه بسیاری از فناوری هاست.
صالحی با بیان اینکه یک کشور پیشرفته صنعت هسته ای هستیم, گفت: کشورمان در غنی سازی, اکتشاف, استخراج و طراحی راکتور, خودکفاست.
وی افزود: اکنون در صنعت هسته ای در میان کشورهای در حال توسعه مانند آرژانتین، برزیل، پاکستان و هند، حرف برای گفتن داریم و می توانیم راکتور هسته ای را طراحی کنیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: معمولاً ساخت یک نیروگاه هسته ای هزار مگاواتی، حدود ۵ تا ۶ سال زمان، نیاز دارد به شرطی که پول و تجهیزات آن باشد.
وی اضافه کرد: قرارداد ساخت نیروگاه هایی که با روس ها بستیم, ۸ ساله است.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: اکنون بالفعل به ظرفیت غنی سازی ۱۶ هزار و ۵۰۰ سو رسیدیم که در حال اضافه شدن است و بالقوه ظرفیت حدود ۲۵ هزار سو غنی سازی را داریم.
صالحی افزود: نیروگاه بوشهر که قرارداد آن پیش از انقلاب بسته شد قرار بود به همراه آب شیرین کن باشد که هر نیروگاه می توانست حدود ۱۰۰ هزار مترمکعب در روز آب را شیرین کند.
وی ادامه داد: اکنون هم قرار است روزانه ۲۰۰ هزار تا ۴۰۰ هزار مترمکعب آب شیرین کن داشته باشیم اما تا کنون قرارداد آن را نبسته ایم زیرا باید کسانی ضمانت دهند که این آب تولیدی را با قیمت مناسب از ما بخرند تا این طرح توجیه افتصادی داشته باشد.
صالحی افزود: علت این که بهتر است ایران به سمت ساخت نیروگاه های کوچک برود این است که نیروگاه های بزرگ برای خنک شدن به آب عظیمی در حد یک رودخانه نیاز دارند به همین علت ساخت نیروگاه های هسته ای ۱۰۰ مگاواتی برای کشورمان بهتر است و با این روش می توانیم نیروگاه ها را در محل مصرف بسازیم, همچنین ساخت آن در مجموع به سرمایه گذاری کمتری نیاز دارد.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: درحال طراحی راکتورهای کوچک هستیم که از راکتورهای بزرگ، ایمن تر است اما عیب آن است که تجهیزات باید به صورت فشرده نصب شود.
صالحی افزود: با کشور چین مذاکرات مفصلی داشتیم و رئیس جمهور, اجازه بستن قرارداد با این کشور برای ساخت ۲ راکتور ۱۰۰ مگاواتی را داد .
وی در پاسخ به برخی ها که ساخت نیروگاه های هسته ای در کشور را از نظر ایمنی خطرناک می دانند, گفت: آمریکا ۹۰ ، روسیه ۴۰, چین ۴۰ , فرانسه حدود ۸۰ و کشور کوچک امارات ۴ نیروگاه هسته ای دارند.
رئیس سازمان انرژی هسته ای با اشاره به اینکه طبق مقررات بین المللی، حمله به نیروگاه های هسته ای ممنوع است, ادامه داد: همچنین این نیروگاه ها به گونه ای طراحی می شوند که اگر هواپیما هم به آن برخورد کند آسیبی نبیند بنابراین ملاحظات ایمنی در این نیروگاه رعایت شده است.
صالحی با بیان اینکه طراحی پیشران پیچیده و سخت است, افزود: در زمینه پیشران ها پیشرفت خوبی داشتیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: اگر هدف ما تولید ۱۹۰ هزار سوء باشد در مدت ۲ تا ۳ سال می توانیم به این ظرفیت تولید برسیم اما نمی خواهیم این کار را انجام دهیم و می خواهیم با رشد طبیعی، جلو برویم.
وی درباره اورانیوم فلزی هم گفت: این سوخت هسته ای قدیمی است و سوخت راکتور تهران هم قدیمی است بنابراین باید در پی سوخت جدید باشیم و برای ساخت سوخت جدید باید فلز اورانیوم را هم تولید کنیم اما این فلز, باقی نمی ماند بلکه آن را ذوب می کنیم و به آلیاژ تبدیل و سپس پودر می کنیم و در آینده از این سوخت استفاده خواهیم کرد.
صالحی درباره PMD نیز گفت: بر اساس ادعای غربی ها، ایران تا سال ۲۰۰۳ اقداماتی را انجام داد و در برجام، این مسئله را تحت عنوان PMD حل کردیم اما آنها دوباره همین موضوع را مطرح کردند و گفتند در یکی از سایت ها، آلودگی دیدیم در حالی که ما سانتریفیوژها را در سال ۱۳۶۸ از خارج وارد کردیم و این سانتریفیوژها در هر جا نصب شد، آلودگی ایجاد کرد.
وی ادامه داد: آن ها می خواهند با طرح این مسئله قدیمی، نوعی آزار سیاسی دهند.