غیرفعال شدن کارت بانکی اتباع خارجی دردسرهای زیادی را برای این قشر از خدمات‌گیرندگان از نظام بانکی ایجاد کرده که البته بانک مرکزی می‌گوید مهلت را برای ثبت شناسه ملی آنها یکماه تمدید کرده است.

به گزارش خبرنگار مهر، اجرای سیاست کد شهاب و منوط شدن فعالیت کارت‌های بانکی و تراکنش‌های مرتبط با آنها، یکی از سیاست‌های بانک مرکزی بوده که برای ردیابی و ایجاد شفافیت در تراکنش‌های بانکی اجرایی شده است؛ سیاستی که اگرچه در ظاهر یک سیاست مناسب برای مبارزه با پولشویی به حساب می‌آید اما شیوه بد اجرای آن این روزها برای برخی مشتریان بانک‌ها دردسرساز شده است.

بر اساس آنچه که بانک مرکزی اعلام کرده، از روز یکشنبه ۵ بهمن ۱۳۹۹ آن دسته از تراکنش‌هایی که حساب‌های مرتبط با آنها دارای شناسه ملی یا کد شهاب نبوده است، اجازه فعالیت در شبکه بانکی را ندارند. تصمیمی که دردسرهای زیادی را برای مشتریان نظام بانکی ایجاد کرده است و اطلاع رسانی در مورد آن به قدری کم بوده که بسیاری از مشتریان بانک‌ها دچار مشکل شده‌اند؛ این مشکل بویژه برای اتباع خارجی که عموماً بیش از یک حساب بانکی در ایران ندارند، به یک چالش جدی تبدیل شده است؛ چرا که به دلیل مسدود شدن حساب بانکی، دسترسی به موجودی حسابشان غیرممکن و گذران زندگی روزمره شأن با وقفه مواجه شده است.

اطلاع‌رسانی ناقص

بانک مرکزی اعلام کرده بود که تمامی دارندگان کارت‌های بازرگانی برای انجام تراکنش‌های ساتنا، حتماً باید کد شناسه ملی را در بانک مرتبط با خود به ثبت رسانده باشند، به این معنا که اشخاص حقیقی کد ملی، اشخاص حقوقی کد شناسه ملی واحد خود و اتباع خارجی باید شماره شناسه خود را به ثبت برسانند.

هفته گذشته داوود محمدبیگی، مدیرکل اداره مقررات بانک مرکزی در گفتگو با خبرنگار مهر اعلام کرده بود که موضوع مذکور از طریق بانک‌ها به مشتریان اطلاع داده شده و هم اکنون مهلتی برای آنها مقرر شده تا اطلاعات مرتبط با شناسه خود را به بانک‌ها ارائه دهند؛ اما باید توجه داشت که چنانچه یک مشتری فاقد کد شناسه است، فعلاً از دریافت خدمات ساتنا محروم خواهد شد؛ ولی می‌تواند از سایر روش‌ها از جمله چک و یا تبادلات مالی بر بستر سامانه پایا استفاده کند؛ اگرچه سایر کانال‌ها نیز برای مشتریان فاقد شناسه به زودی بسته می‌شود و محدودیت بر روی این روش‌های تراکنش هم به زودی اعمال خواهد شد؛ اما بانک مرکزی تلاش کرد تا به یکباره همه کانال‎‌ها را مسدود نکند تا مشتریان فرصت داشته باشند کد خود را دریافت نمایند. برای چک یا استفاده از خدمات پایا، الزام به داشتن شناسه فعلاً وجود ندارد؛ اما تا پایان سال به طور قطع، آن دو روش نیز با محدودیت مواجه خواهند شد و تمامی تراکنش‌ها از هر مسیری باید دارای کد شناسه (کد شهاب) باشد.

اما به دلیل اطلاع رسانی ناقص و بسیار کم، طی چند روز گذشته بسیاری از اتباع خارجی به هنگام انجام تراکنش‌ها و نقل و انتقالات ساده خود در شبکه بانکی با مسدود بودن کارت بانکی مواجه شده و از این طریق از تصمیم بانک مرکزی مطلع شده‌اند.

زیرساختی که فراهم نیست / ‏سامانه ثبت اتباع خارجی قطع است!

در کنار اطلاع رسانی ناقص، بسیاری از اتباعی هم که جهت دریافت کدشهاب به سامانه مربوطه مراجعه کرده اند، به دفعات با پیام خطایی به این مضمون مواجه شده اند که پایگاه ثبت اطلاعات اتباع خارجی قطع است.

یکی از اتباع خارجی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: من به دفعات تلاش کردم کدشهاب را از سامانه‌ای که معرفی کرده بودند دریافت کنم اما بدلیل قطع بودن پایگاه ثبت اطلاعات اتباع خارجی، امکان تخصیص کدشهاب وجود نداشت. حتی از حراست بانک خودم موضوع را پیگیری کردم و اطلاع دادم که چنین مشکلی وجود دارد اما حراست بانک گفت موضوع به ما ارتباطی ندارد.

مقام مسئول: کدشهاب برای اتباع خارجی برای یکماه مسکوت ماند

امروز یک مقام مسئول در نظام بانکی در پاسخ به پیگیری‌های خبرنگار مهر خبر داد: بانک مرکزی ضوابط کدشهاب را «فقط برای اتباع خارجی» تا یکماه آینده متوقف کرده تا اینکه این بخش از مشتریان شبکه بانکی بتوانند فعلاً از خدمات بهره مند شوند.

وی افزود: بر این اساس اتباع خارجی می‌توانند از خدمات ساتنا نیز همراه پایا و چک بانکی تا یکماه آینده بهره مند شده ولی حتماً الزام دارند که به بانک‌ها مراجعه کنند و کد شناسه خود را به ثبت برسانند.

در همین رابطه: مسدودی کارت‌های بانکی فاقد کدشهاب فقط برای اتباع افغانستانی نیست
شورای هماهنگی بانک‌ها در بیانیه‌ای تاکید کرد مساله مسدودی کارت‌های بانکی فاقد کد شهاب در مورد اتباع خارجی، صرفا مربوط به اتباع افغانستانی نیست.

به گزارش خبرگزاری مهر، شورای هماهنگی بانک‌ها در خصوص کد شهاب بیانیه‌ای صادر و اعلام کرد: در روزهای گذشته برخی رسانه‌های معاند با نادیده گرفتن مقررات شفافیت عملیات بانکی که مستلزم صحت اطلاعات هویتی صاحبان حساب است و هشدارهای مکرر قبلی به صاحبان حساب‌های مشمول نقص اطلاعات یا اطلاعات ناصحیح، به سیاه نمایی روی آورده و این گونه القا کرده‌اند که برخی بانک‌های کشور، حساب و کارت بانکی اتباع خارجی را مسدود کرده‌اند. این سیاه نمایی در حالی صورت می‌گیرد که رعایت مقررات مذکور نه فقط در ایران بلکه در اغلب کشورهای جهان و نه تنها نسبت به اتباع خارجی بلکه نسبت به کلیه صاحبان حساب‌های بانکی به دلایل مختلف از جمله پیشگیری از پولشویی الزامی است. در این خصوص ذکر نکاتی چند برای روشن شدن زوایای موضوع ضرورت دارد:

۱. با توجه به لزوم شفافیت عملیات مالی و تراکنش‌های بانکی و رعایت قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی، بانک مرکزی از مدت‌ها پیش، اخذ اطلاعات هویتی کامل و صحیح برای مشتریان و صاحبان حساب‌ها و کارت‌های بانکی را الزامی کرده است.

۲. روش عملیاتی برای احراز اطمینان از کامل و صحیح بودن اطلاعات هویتی هر فرد، اخذ کد شهاب است که همان شناسه هویت الکترونیکی بانکی است. برای هر مشتری بانکی یک شناسه هویتی منحصر به فرد توسط سامانه نهاب تعریف می‌شود. کد شهاب رابط اصلی سامانه‌های بانکی و نهاب بوده و سامانه نهاب بر روی شبکه ملی کشور (NiBN) برای تمامی بانک‌ها و مؤسسات مالی مجاز قابل استفاده است.

۳. اتباع ایرانی برای اخذ کد شهاب، به کد ملی و اتباع غیر ایرانی به کد فراگیر که متولی آن وزارت کشور است، نیاز دارند.

۴. از ابتدای سال جاری، اقدام و پی‌گیری‌های مؤثر و متعددی توسط بانک مرکزی و شورای هماهنگی بانک‌ها به عمل آمد تا عزیزان غیرایرانی فاقد کد شهاب بتوانند اطلاعات هویتی خود را تکمیل و کد شهاب را دریافت کنند. خوشبختانه بخش بزرگی از اتباع کشورهای همسایه به‌ویژه برادران و خواهران افغانستانی توانستند کد شهاب بگیرند و البته تعدادی از این عزیزان هم ظاهراً به دلیل قانونی و رسمی نبودن مهاجرتشان موفق به دریافت کد شهاب نشدند.

۵. در این باره چندین بار اطلاع رسانی و به اشکال مختلف، هشدار لازم به تک‌تک صاحبان این حساب‌ها داده شد تا اینکه تمامی بانک‌ها بر اساس بخشنامه بانک‌مرکزی، از تاریخ ششم بهمن، ارائه خدمات به حساب‌های فاقد کد شهاب متوقف گردیده است.