سپاه پاسداران از توقیف یک کشتی نفت کش کره‌ای در آب‌های خلیج فارس به دلیل نقض قوانین زیست محیطی خبر داده است. این اقدام در شرایطی رخ داده که کره جنوبی بیش از ۷ میلیارد دلار بدهی نفتی به ایران دارد و مدت هاست بر سر پرداخت آن کش و قوس‌هایی در جریان است. اسناد تاریخی نشان می‌دهد توجه ایران به رعایت قوانین بین المللی در آب‌های خلیج فارس توسط کشتی‌های خارجی به نفع کشور تمام شده است.

نفت کش کره جنوبی

به گزارش روز نو :روابط عمومی نیروی دریایی سپاه در اطلاعیه‌ای از توقیف یک فروند شناور نفت کش متعلق به کره جنوبی در آب‌های خلیج فارس خبر داده است. بر اساس این بیانیه این نفتکش با پرچم کره جنوبی از عربستان حرکت کرده و به دلیل آنچه «نقض پیاپی قوانین زیست محیطی دریایی» خوانده شده، توسط ناوگروه ذوالفقار منطقه یکم نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توقیف شده است. در این این اطلاعیه آمده: این کشتی بنام «هانکوک چیمی»(‌HANKUK CHEMI‌) حامل ۷ هزار و ۲۰۰ تن مواد شیمیایی نفتی بوده است.

ساعاتی پس از انتشار این خبر، کره‌جنوبی یک واحد نظامی را به خلیج فارس اعزام کرد؛ به نوشته خبرگزاری «یونهاپ»، وزارت دفاع کره‌جنوبی در بیانیه‌ای اعلام کرد در پی توقیف این شناور نفتکش، یک واحد دریایی به آب‌های مجاور تنگه هرمز اعزام شده است. از سوی دیگر خبرگزاری «رویترز»، وزارت امور خارجه کره جنوبی نیز توقیف یک شناور نفتکش حامل مواد شیمیایی توسط ایران را تأیید کرد و خواستار آزادی فوری آن شد. وزارت امور خارجه کره جنوبی توقیف یک نفتکش حامل مواد شیمیایی این کشور توسط ایران را تأیید کرد و خواستار آزادی فوری آن شد. بی بی سی نیز نوشت که وزارت دفاع کره جنوبی اعلام کرده که نیروی ویژه مقابله با دزدان دریای خود را به نام واحد Cheonghae را به خلیج فارس فرستاده است.

توقیف نفتکش کره‌جنوبی ارتباطی با بدهی‌های ایران در سئول دارد؟

انتشار خبر توقیف این شناور نفت‌کش، گمانه زنی‌هایی را درباره ارتباط این موضوع با بلوکه شدن بیش از هفت میلیارد دلار از بدهی‌های ایران را تقویب کرد. کره جنوبی بیش از هفت میلیارد دلار بدهی بلوکه شده به ایران دارد که مربوط به خرید نفت از ایران پیش از لغو معافیت‌های نفتی در فوریه ۲۰۱۹ میلادی است. موضوع بدهی‌های کره جنوبی به ایران در شرایطی که ایران تحت سخت‌ترین تحریم‌های آمریکا و همزمان بحران کرونا قرار گرفته به یک موضوع حیاتی تبدیل شده است.

ایران بار‌ها مساله تهاتر بدهی‌های کره جنوبی با اقلام دارویی و استفاده از منابعش در این کشور برای خرید واکسن کرونا از طریق سازوکار سازمان جهان بهداشت برای توزیع عادلانه واکسن را مطرح کرده، اما به گفته مقامات مرتبط با تجارت ایران وکره این پیشنهادها هنوز به جایی نرسیده است.

توقیف این کشتی هم‌زمان با اعلام خبر سفر قائم‌مقام وزارت خارجه کره جنوبی به ایران برای گفتگو درباره بدهی آن کشور به ایران انجام شده است. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران خبر انجام این سفر را روز دوشنبه اعلام کرد. سعید خطیب‌زاده درباره بدهی کره جنوبی به ایران اعلام کرد که این موضوع به کندی پیش می‌رود و گفت که «از اتفاقاتی که تاکنون رخ داده رضایتمندی نداریم.» در روز‌های گذشته، گزارش‌هایی درباره احتمال مذاکره برای خرید واکسن کرونا از محل منابع مالی بلوکه‌شده در کره جنوبی منتشر شده بود.

حسین تنهایی رییس اتاق بازرگانی ایران و کره جنوبی در گفتگو با رویداد‌۲۴ در خصوص آخرین تحولات درخواست ایران از کره برای بازپرداخت بدهی‌ها به کشور با اشاره به جلسه اخیر اتاق بازرگانی با معاون اول رییس جمهور گفت: اخیرا با مسئولان دولتی جلسه‌ای در همین رابطه داشتیم، اما متاسفانه خبر خاصی نشده و هنوز طرف کره‌ا‌ی پرداخت‌هایی که قرار بوده انجام بدهد را نهایی نکرده است.

او گفت: در حال حاضر در حال مذاکره هستیم تا بتوانیم فهرستی از اقلام را برای تهاتر با بدهی‌های ایران در کره جنوبی اعلام کنیم. طرف کره‌ای باید این فهرست را مورد بررسی قرار دهد.

تنهایی در باره اینکه آیا این فهرست در اختیار کره ای‌ها قرار گرفته یا نه گفت: تنها مورد مطرح شده، اقلام دارویی است که کره‌ای‌ها اعلام آمادگی کرده‌اند که دارو و به طور خاص واکسن کرونا را در اختیار ایران قرار بدهند. منتها همه این‌ها در حد صحبت است و در عمل تا زمانی که عملیاتی نشده قولی نمی‌توان داد.

تنهایی در واکنش به احتمال ارتباطی میان توقیف کشتی کره جنوبی در آب‌های خلیج فارس و فشار ایران به کره جنوبی برای بازپرداخت بدهی هایش به ایران گفت: بعید میدانم این دو موضوع به هم ارتباطی داشته باشند چرا که ارزش این کشتی با بدهی کره جنوبی به ما برابری نمی‌کند.

تهران به دنبال اهرم فشاری علیه کره جنوبی است؟

رابطه ایران و کره جنوبی فراز و نشیب‌های زیادی تجربه کرده. این اولین بار نیست که ایران سعی می‌کند از ابزار‌های تجاری برای اقناع کره به اقدامی در راستای منافع ایران استفاده کند. رستم قاسمی وزیر نفت دولت احمدی نژاد در سال‌های ۹۰ تا ۹۲ خاطره‌ای از زمان وزارت خود بازگو کرده و گفته: یک بار کره جنوبی در سازمان ملل علیه ایران رای داد. من کره بودم. همان جا ملاقاتی با رییس جمهور کره جنوبی فراهم کردم و گفتم اگر رایتان را پس نگیرید، دستور می‌دهم همه واردات سامسونگ خاتمه پیدا کند.» رستم قاسمی مدعی شده کره جنوبی بعد از این تهدید رای خود را علیه ایران به صورت تلفنی پس گرفته است.

او در جای دیگری به دیپلماسی نفتی ایران در دوره احمدی نژاد اشاره کرده و گفته: کره جنوبی نفت ما را قطع کرده بود و من در سفری به کره‌جنوبی ملاقاتی با رییس جمهور این کشور داشتم و به ایشان گفتم که شما خرید نفت از ما را قطع کرده‌اید، در حالی که سالی حدود ۱۵ میلیارد دلار به ما کالای کره‌ای می‌دهید و اگر نفت ما را قطع کردید، انتظار داشته باشید که ما هم کالای کره‌ای را در ایران ممنوع کنیم و قرار است که اگر بعد از سفر من توافق این اتفاق نیفتد، حتماً مصوبه هیئت وزیران ایران صادر خواهد شد. قاسمی گفته در نتیجه این تهدید‌ها کره جنوبی بعد از مدتی نفت ایران را وارد کرده است.

ایران پیشتر نیز از توقیف کشتی‌ها به دلایل نقض قوانین دریانوردی سود برده است. سپاه پاسداران اواخر تیرماه سال گذشته، تنها دو هفته پس از آن‌که نفتکش «گریس ۱»، حامل دو میلیون بشکه نفت ایران از سوی بریتانیا در آب‌های جبل‌الطارق توقیف شد، استنا ایمپرو را که مالک آن یک سرکت سوئدی بود و با پرچم بریتانیا در تنگه هرمز در حال حرکت بود، به اتهام نقض قوانین دریانوردی توقیف کرد.

به دنبال توقیف ابرنفتکش ایرانی در جبل الطارق، محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت هم خواستار توقیف یک نفتکش بریتانیایی شد.

محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت، ۱۴ تیرماه در توییتر خود نوشت: «انقلاب اسلامی در طول تاریخ چهل‌ساله خود، در هیچ معرکه‌ای آغازگر تنش نبوده، اما در پاسخ به زورگویان و گردنکشان، تعلل نکرده و تردید به دل راه نداده است. انگلیس اگر نفتکش ایرانی را رفع توقیف نکند، وظیفه دستگاه‌های مسئول، اقدام متقابل و توقیف یک نفتکش انگلیسی است.» علاوه بر رضایی، چند نماینده مجلس ایران هم خواستار توقیف نفتکش بریتانیایی یا اعلام ممنوعیت عبور کشتی‌های بریتانیایی از طریق تنگه هرمز شده‌اند.

احمد علیرضا بیگی، نماینده مردم تیریز در مجلس نیز خواستار توقیف کشتی‌های عربستان و بریتانیا شده بود. اقدام ایران در توقیف نفت کش بریتانیایی استنا ایمپرو، از سوی غربی‌ها به عنوان یک اقدام تلافی جویانه از سوی تهران معرفی شد، اما مقامات ایرانی دلیل توقیف نفتکش انگلیسی را عدم رعایت مقررات بین المللی در تنگه هرمز اعلام کردند.

نفت کش استنا ایمپرو بعد از آزادی نفت کش گریس ۱ که بعد نام آن به آدریان دریا ۱ تغییر کرد، آزاد شد و بسیاری از تحلیل گران آزادی نفت کش ایرانی را بی ارتباط به توقیف نفت کش بریتانیایی نمی‌دانند.