«بگذارید راحتتان کنم، تنها مانع ما برای ایجاد دموکراسی (آمریکایی سازی)، آیت الله مصباح یزدی است، فقط آیت الله مصباح یزدی! او تنها کسی است که دموکراسی (آمریکایی) را به چالش کشیده است.
با انتشار خبر درگذشت آیت الله مصباح یزدی انقلاب و نظام یکی از یاران خود را از دست داد که شادی رسانه های غربی و دشمنان انقلاب حکایت از جایگاه ارزنده و بی مانند وی در نظام و نگهبانی از آرمانهای والای انقلاب اسلامی دارد.
مرحوم آیت الله مصباح یزدی از روز ۱۱ آذرماه سال جاری به دلیل بیماری دستگاه گوارش در منزل بستری شده بود و روز شنبه (۶ دی ماه) به علت وخامت بیماری در تهران بستری شده بود که عصرجمعه در سن ۸۵ سالگی در گذشت.
وی مجتهد، بنیانگذار و رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، نماینده منتخب مردم استان خراسان رضوی در مجلس خبرگان رهبری، عضو سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی در ایران بود.
رهبر انقلاب سحرگاه روز گذشته بر پیکر آیتالله مصباح یزدی نماز اقامه کردند و پیکر ایشان برای تشییع و خاکسپاری به قم منتقل شد.
نگاهی به اقدامات این عالم بزرگوار درصحنههای مختلف نشان میدهد که او نمونه واقعی یک عالم اسلامی و پشتوانهای محکم برای مبانی فکری و اعتقادی نظام به شمار می رفت.
همچنین درگذشت آیت الله مصباح یزدی که در زمره ارادتمندان به امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری بود، بیشک ثلمه عظیمی برای حوزههای علمیه، دانشگاهی و دینشناسی محسوب می شود.
مقام معظم رهبری در مورد ایشان فرمودند :«بنده نزدیک به چهل سال است که جناب آقای مصباح را می شناسم و به ایشان به عنوان یک فقیه، فیلسوف، متفکر و صاحب نظر در مسائل اساسی اسلام ارادت قلبی دارم».
*آیت الله محمد تقی مصباح یزدی که بود؟
او متولد ۱۳۱۳ در یزد بود و پس از پیروزی انقلاب، بنیاد باقرالعلوم و سپس مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) را در قم پایهگذاری کرد که تا پایان عمر ریاست آن را بر عهده داشت.
وى تحصیلات مقدماتى حوزوى را در یزد به پایان رساند و براى تحصیلات تکمیلى علوم اسلامى عازم نجف شد. از سال ۱۳۳۱ تا سال ۱۳۳۹ ه. ش. در دروس امام راحل (ره) شرکت و در همین زمان، در درس تفسیر قرآن، شفاى ابن سینا و اسفار ملاصدرا از وجود علامه طباطبایى (رحمه الله) کسب فیض کرد.
آیتالله مصباح یزدی در سالهای پیش از انقلاب از عناصر اصلی حلقه مبارزه علیه رژیم پهلوی در کانون اولیه انقلاب اسلامی شهر قم بود و بواسطه حضور فعال در شکلگیری هیئت مدرسین که بعدها موجب تشکیل جامعه مدرسین قم شد، از اعضای هسته اولیه مبارزات سازماندهی شده مقابل حکومت پهلوی محسوب میشد.
وی در کنار بزرگانی چون شهید بهشتی، مشکینی، باهنر، مفتح، ربانی شیرازی و سایر علمای مبارز، مقابله با طاغوت را وارد فصل جدیدی کردند.
نقشآفرینی آیتالله مصباح به عنوان دبیر هیئت مدرسین و همکاری نزدیک ایشان با شهید مظلوم دکتر بهشتی موجبات جدیت هرچه بیشتر در شکلگیری مباحث نظری در خصوص ماهیت «حکومت اسلامی» را فراهم آورد و در واقع جلسات این هیئت را میتوان سرآغاز ظهور نبوغ بیبدیل آیتالله در تشریح اندیشههای بنیانگذار انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره)، دانست
همچنین شجاعت مثالزدنی آیتالله مصباح یزدی در انتشار نشریهای با محتوای مبارزه با رژیم پهلوی با عنوان «انتقام»، از دیگر مظاهر حضور فعال ایشان در خط مقدم مبارزه فعال با رژیم پهلوی بود که مجموعه این اقدامات در کنار یکدیگر، از این فقیه بزرگوار یک مبارز تمامعیار ساخته بود.
فعالیتهای آموزشی علامه مصباح یزدی در کنار شهیدان بهشتی و قدوسی در مدرسه علمیه حقانی در سالهای قبل از انقلاب اسلامی را میتوان نقطه آغازین و البته کلیدی اقدامات پردامنه ایشان در راستای تربیت طلاب عنوان کرد و آن را سرآغازی برای جهاد تعلیمی ایشان دانست.
در سالهای پس از انقلاب، فعالیتهای سیاسی آیتالله مصباح که قدری متفاوت از فعالیت سیاسی دیگر علما و روحانیون برجسته بود، کالبدی علمی پیدا کرد. چرا که در کوران تهاجم نظری جریانات مختلف سیاسی به مرزهای اندیشه اسلام ناب و انقلاب اسلامی، شناسایی دقیق ماهیت این گروهها و فهم انحرافاتشان از مسیر انقلاب ابتدا نیاز به بصیرت سیاسی داشت.
اعتقاد و باور ایشان به فعالیت جمعی و شبکه سازی برای تبیین هرچه بیشتر معارف اسلام و انقلاب اسلامی وجه مشخصهای درخشان برای این مجاهد خستگیناپذیر بود.
ارتباط مداوم و مستمر با جوانان اعم از طلبه و دانشجو، شاخصهی ویژهای است که آیت الله مصباح یزدی را از بسیاری از علماء دیگر متمایز میسازد. راهاندازی طرح ولایت از اواسط دهه ۷۰ از یک سو و ارتباط با طلاب بیشماری که از سراسر کشور برای فراگیری علوم دینی به قم میآمدند از سوی دیگر ارتباط ایشان با اقشار جوان را در وضعیت بسیار خوبی قرار داده بود.
قریب به ۷۰ عنوان کتاب از ایشان در موضوعات مختلف به جای مانده که در زمینههای مختلف علوم قرآن، روایات و سیره معصومین(ع)، شرح بیانات اهل بیت(ع)، شرح فلسفه دین و منطق و کلام، فلسفه دینی، حقوق، علوم سیاسی، روانشناسی، مباحث فرهنگی و اجتماعی و... منتشر شده است .
*فعالیت های سیاسی
از جمله فعالیتهای سیاسی آیتالله میتوان به نمایندگی در مجلس خبرگان رهبری، عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اشاره کرد.
مناظره این مجتهد عالی قدر با سران چپ و روشنفکران چپ گرا مانند احسان طبری و عمویی فرخ نگهدار و غلبه بر تفکرات و نظریه آنان در ابتدای انقلاب سبب شد تا چپ وابسته در ایران برای همیشه محو شود.
صراحت لهجه در دفاع از ارزشهای اسلام و انقلاب، تقوی، اخلاص، تواضع و زمانشناسی، از خصوصیات ویژه آن مرحوم بود.
او همچنین به عنوان رهبر فکری جبهه پایداری نیز شناخته میشود. یکی از دلایل سیاسی بودن چهره مرحوم آیت الله مصباح یزدی، حمایتهای او از محمود احمدینژاد در انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۴ بود؛ انتخاباتی که رقابت بین احمدینژاد و هاشمی رفسنجانی به دور دوم کشید.
این حمایتها تا کمی پس از دوره دهم انتخابات ریاست جمهوری در سال ۸۸ نیز ادامه داشت. اما نزدیک شدن بیشتر احمدینژاد به اسفندیار رحیممشایی، موجب شد که این پیوند سست تر شده و با ۱۱ روز خانهنشینی رئیس جمهوری وقت از هم گسست.
مرحوم مصباح یزدی در این باره در آن زمان گفت: «حمایت ما از کسی است که در مسیر اسلام حرکت میکند. وقتی وی مسیرش را از اسلام تغییر داد، حمایت ما نیز برداشته خواهد شد. اینکه برخی میگویند نباید آن روز حمایت میکردیم، چنین انتظاری مبتنی بر اصول نیست اما هرجا انسان متوجه شد این فرد پایش را از اصول و مبانی کج گذاشته، باز تکلیف دینی و عقل میگوید که باید برای جلوگیری از انحراف در برابرش ایستاد تا اصول حفظ شود.»
همچنین مرحوم محمدنبی حبیبی دبیرکل وقت حزب مؤتلفه اسلامی در مورد این مسئله در اظهاراتی در آن زمان گفت: آیتالله مصباح در خصوص قهر رئیسجمهوری فرموده بودند که اگر حمایت از آقای احمدینژاد مستلزم ترویج مشایی شود، حمایت از احمدینژاد حرام است.»
نظرات در مورد مرحوم هاشمی و خاتمی
اگر چه آیت الله مصباح یزدی رابطهای قدیمی و دوستانه با آیت الله هاشمی رفسنجانی داشت اما اختلاف سلیقهها با ایشان را پنهان نمیکرد و بر این باور بود که رفاقت حجت آور نیست. وی در شهریور سال ۸۵ در جلسه پرسش و پاسخ همایش دفتر پژوهشهای فرهنگی در مشهد، در این باره گفته بود؛ «من با ایشان از ۵۴ سال پیش، دوستی و رفاقت داریم. همکاریهایی داشتیم. ایشان از قدیمیترین دوستان من است. از زمان فعالیت در مجله مکتب تشیع و مسائل سیاسی بعدی همکاری داشتیم. ما از سال ۱۳۳۲ تا کنون با همدیگر رفیق هستیم ولی از جهت فکری و مشی عملی، اختلافهایی داریم. رفاقت دیرین ما، به این معنا نیست که در همه مسائل، افکارمان همسو است. در پارهای از مسائل پس از انقلاب اختلاف نظر داریم. منشاء آن، گاه مسائل فقهی و گاه اجرایی است. در مسائلی از ولایت فقیه و مشی عملی در برخی امور، دیدگاههای ایشان را نمیپسندم. هرچه وظیفه شرعی داریم عمل میکنیم. رفاقت، حجتآور نیست.»
مرحوم مصباح یزدی در همین جلسه درباره سیدمحمد خاتمی هم گفته بود؛ «در یکی از اجلاسیهها آقای خاتمی کنار من نشستند و گفتند چرا با ما بی مهری میکنی؟ گفتم من بر اساس وظیفه شرعی خود عمل میکنم، شما هم بر اساس وظیفه عمل کنید. هر کس باید حجت شرعی نزد خدای متعال داشته باشد.»
*نظرات مخالفان
بسیاری از مخالفان آیت الله مصباح یزدی تلاش میکردند تا با استناد به جملاتی منقطع از برخی از سخنرانیهای ایشان اینگونه عنوان کنند که ایشان با رأی مردم موافق نبوده و این رأی را تزئینی دانسته و پذیرش اسلام با پذیرش دمکراسی همخوانی ندارد.
این درحالی بود که چنین اظهاراتی بخشهای سخنرانیهای ایشان در مقاطع و مناسبتهای بخصوصی و با موضوعات مختلفی بود که در کنار دیگر جملاتی که در هر بحثی مطرح می شد معنای دیگری را به دنبال داشت.
او در سال ۸۴ در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در این باب سخنانی دارد که نشان میدهد این نوع نتیجه گیری از صحبتهای او منصفانه نبوده و با غرض صورت گرفته است.
در بخشی از این سخنان آمده است: تشکیل حکومت اسلامی یک واجب عمومی و از ضروریات دین است. همچنین حفظ نظام و جلوگیری از اختلال آن یکی از واجبات عقلائیه به شمار میآید زیرا بدون وجود حکومت اسلامی احکام اسلام اجرا نمیشود و دین حفظ نمیشود؛ مخصوصاً در این زمان که جهان وضعیت نابسامانی دارد. حکومتی که وجودش ضروری و لازم است در رأس آن باید یک فقیه باشد.
وی در بخش دیگری از این سخنانش گفته بود؛ «برخی میگویند شارع کسی را معین نکرده و ما هیچ وظیفه شرعی نداریم. عقلا میگویند باید حکومت برقرار شود برای اینکه هرج و مرج نباشد، بالاخره یک نظمی باید در جامعه حاکم باشد بنابراین هر چه عقلا در همه جای دنیا رعایت میکنند همان اندازه معتبر است.
از نظر وی ملاک اعتبار و مشروعیت به خدای متعال بوده و و فقیه واجد شرایط اختیار جان و مال مسلمانها را دارد که البته در مقام عمل، بدون مقبولیت مردمی احکام آن قابل اجرا نیست.
وی با اشاره به نظریه انتصاب اضافه کرد: اگر ولی امر دستور داد پارلمان تشکیل شود و مردم نمایندگان مجلس را تعیین کنند به حرف او این کار اعتبار پیدا میکند. آنها قانون تصویب میکنند، اعتبار این قانون به حرف اوست که میگوید این مجلس رسمیت دارد و یا این دولت اطاعتش واجب است. این از همان ولایت الهی نشأت گرفته و متفرع بر حکومت اوست.
وی خاطرنشان ساخت: تمام مقرراتی که در کشور اسلامی ایران اجرا میشود همه اعتبارش به امر ولایت فقیه و امضای اوست. اگر بدانیم در جایی در یک مورد راضی نیست، هیچ اعتباری ندارد. گاه مورد خاصی را تعیین و گاهی هم نهادی را تصویب میکند. اینکه امام قانون اساسی را تصویب کرد، این یعنی من دستور میدهم اینگونه عمل کنید و اعتبار پیدا میکند چون او امضا کرده است. اگر امضا نکرده بود هیچ اثری نداشت.
در این میان برخی کانالهای اصلاح طلب نیز زیرکانه شادی خود را از رحلت این مرد بزرگ را نشان دادند، از جمله اینکه در برخی از نوشتههای خود در توصیف شخصیت ایشان نوشتند: آقای مصباح از یک نظر دیگر هم متفاوت بود. شاید تنها یزدی مشهوری بود که به همشهری خود - سید محمد خاتمی- علاقه نداشت.
*دوستان چه میگویند
حجت الاسلام والمسلمین سیداحمد علمالهدی، نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی و امام جمعه مشهد در مورد ایشان گفت؛ از دست دادن استادی مکتبآفرین که به تعبیر مقام ولایت، خلأ مرحوم علامه طباطبایی و شهید مطهری را پر میکرد، ثلمه جبران ناپذیری در اسلام ایجاد کرد.
حجت الاسلام و المسلمین صدیقی خطیب و امام جمعه موقت تهران نیز گفت: آیتالله مصباح شخصیتی است که علامه طباطبایی در وجود او هیچ زائد نمیبیند، همه نور است، هیچ حجابی نیست و آیتالله بهجت(ره) نیز نسبت به ایشان نظر ویژهای داشت و بدون شک ایشان محبوبترین شخصیت حوزوی نزد مقام معظم رهبری و حقیقتا ذخیره حوزهای علمیه بود.
همچنین سید ضیاء الدین آقاجانپور رئیس سازمان عقیدتی سیاسی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، در مورد ایشان گفت: بنده نزدیک به چهل سال است که جناب آقای مصباح را میشناسم و به ایشان به عنوان یک فقیه، فیلسوف، متفکر و صاحب نظر در مسائل اساسی اسلام ارادت قلبی دارم.
حجت الاسلام والمسلمین اختری، رئیس کمیته حمایت از انقلاب اسلامی مردم فلسطین نیز با بیان این که آیتالله مصباح یزدی، از شاگردان برجسته مراجع عظام و بخصوص شاگرد حضرت آیت الله العظمی بروجردی وحضرت آیت الله العظمی امام خمینی و علامه بزرگ طباطبایی بودند، در باره وی گفت: یکی از خصوصیات برجسته و قابل تحسین این دانشمند وارسته ایمان خلل ناپذیر به اصل مبارک ولایت فقیه بود که حقیقتاً در ولایت مداری و عشق به امام خمینی (ره) و دفاع از ولایت و جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی امام خامنهای استوار و زبانزد عام و خاص گردید.
محمد رضا باهنر دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین نیز در باره او اظهار داشت: این فقیه عالیقدر به عنوان یار و یاور مورد وثوق مقام معظم رهبری در سه دوره حضور خود در مجلس خبرگان رهبری و تلاش های ارزنده خویش در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، همواره منشا خیرات و برکات برای جمهوری اسلامی و خاری در چشم دشمنان نظام بود.
وی افزود: تألیفات و مناظرات و سخنان عمارگونه وی، چراغ راهی برای دوستداران و علاقمندان انقلاب اسلامی ایران بود.
واکنش دشمنان در رسانههای خارجی
دشمنانش او را سرقافله مخالفان توافق هستهای و ستون فکری اردوگاه «دلواپسان» می نامند و وی را از حامیان تندرو مقام معظم رهبری معرفی میکنند به نحوی که بی بی سی فارسی با انتشار خبری در این باره نوشت: با رفتن او، رهبر ایران یکی از مهمترین پشتوانههای فکری و حمایتی خود را از دست داد و از نیروها و وفاداران حوزه او یکی دیگر کم شد.
این رسانه در مورد ایشان نوشت: آقای مصباحیزدی پدر معنوی گروه پایداری انقلاب اسلامی است و گرچه دیگر گروههای اصولگرا به آقای مصباح یزدی اقتدا نمیکردند و به چشم پدر معنوی به او نگاه نمیکردند اما جایگاه ویژهای برای او قائل بودند.
رادیو فردا نیز در خبری در این باره نوشت: در سال ۱۳۹۴ که مصباح یزدی در انتخابات مجلس خبرگان رهبری از حوزه تهران شکست خورد، رهبر ایران عدم حضور او در این مجلس را «خسران» خواند. این رسانه وابسته به دولت امریکا خاطرنشان کرد: این روحانی همچنین از مخالفان سرسخت جریان اصلاحات به شمار میرفت.
اما برای آن که حقانیت راه و روش آیت الله مصباح یزدی ثابت شود همین بس که رائول مارک مأمور سابق CIA در مورد او گفته؛ «بگذارید راحتتان کنم، تنها مانع ما برای ایجاد دموکراسی (آمریکایی سازی)، آیت الله مصباح یزدی است، فقط آیت الله مصباح یزدی! او تنها کسی است که دموکراسی (آمریکایی) را به چالش کشیده است.
نگاهی به زندگی مرحوم آیت الله مصباح یزدی در مقاطع مختلف
راه نورانی مصباح
صاحبخبر -
∎
نظر شما