شفقنا زندگی- دکتر حمید عبادی، متخصص بیماری های عفونی درباره اما و اگرهای واکسن کرونا برای ایرانی ها اظهار داشت: امید داریم واکسن کرونا تا سال آینده به دستمان برسد ولی این مساله تا پایان امسال میسر نخواهد شد. مردم باید پروتکل هایی را که رعایت می کردند همچنان رعایت کنند راه حل مقابله با بیماری همین است.
متن گفت وگوی خبرنگار شفقنا زندگی با دکتر عبادی را می خوانید:
_ برخی کشورها واکسیناسیون کرونا در کشورشان را شروع کرده اند. سازمان غذا و داروی ایران اعلام کرده که بیست میلیون دوز واکسن پیش خرید کرده است. ولی طبق گفته بانک مرکزی شاید به دلیل تحریم ها واکسن کرونا به ایران نرسد و این امید در مردم ایجاد شده است و گمان می رود شاید استفاده از ماسک و رعایت پروتکل ها با این امیدواری جدی گرفته نشود. چه باید کرد؟ آیا مردم همچنان باید رعایت کنند؟ آیا این امید جامعه تصوری خوشبینانه است؟
واکسن چه باشد و چه نباشد و چه واکسن ایرانی باشد و چه واکسن خارجی در هر صورت باید بدانیم که تا پایان زمستان واکسنی به ما نمی رسد و همه ما باید این را بدانیم. ضمن اینکه این واکسن ها هنوز مطالعات فاز سه خود را تمام نکرده است. وقتی مطالعه می کنند ابتدا مطالعاتی در محیط آزمایشگاهی صورت می گیرد و سپس گفته می شود که حالا باید ببینیم در بدن یک موجود زنده نیز به همین صورت عمل می شود یا نه؟ وقتی در این مرحله موفق باشند فاز مطالعات انسانی آغاز می شود. در فاز یک مطالعات انسانی این آزمایش روی ۵۰ بیمار امتحان می شود تا ببینند که این واکسن عارضه ای جدی پیش می آورد یا نه؟ شاید واکسنی بسیار خوب باشد ولی بعدها عوارضی ایجاد کند و همین عارضه موجب شود از خیر این واکسن بگذرند. وقتی ایمن بودن واکسن اثبات شد وارد فاز دوم می شوند و موثر بودن واکسن را بررسی می کنند. در واکسن های خارجی بخش مطالعات دوم تمام شده و ۹۰ تا ۹۵ درصد موثر بوده است و وقتی آنتی بادی خون کسانی که واکسن زده بودند چک شده متوجه شده اند که ۹۰ تا ۹۵ درصد آنتی باید در بدن این افراد تولید شده است اما آیا واقعا با وجود آنتی بادی در بدن مصون هستیم؟ این مساله مشخص نیست. بعد باید وارد فاز سوم بشوند. در این فاز به هزار تا ده هزار نفر واکسن زده می شود و به همین تعداد با خصوصیات مشابه با دسته اول واکسن زده نمی شود و زندگی این افراد طی بازه زمانی طولانی مدتی مثل یک سال بررسی می شود. مساله از نظر آماری بررسی می شود تا ببینند از این منظر تحولات معنی دار است یا نه؟! واکسن های آکسفورد و فایزر و… همه مطالعات فاز دوم را به اتمام رسانده بودند و بررسی فاز سوم انجام نشده است.
_ با این وجود چرا واکسیناسیون در کشورهایی نظیر انگلیس و روسیه آغاز شده است؟
آنها مجوز استفاده اورژانسی گرفته اند ولی ما هنوز نمی دانیم آنتی بادی می تواند جلوی بیماری را بگیرد یا نه؟! آنها مجوزی گرفته اند تا زودتر این واکسن را وارد بازار کنند چون شرایط اورژانسی است. این واکسن امروز به ده برابر قیمت واقعی خود در دنیا فروخته می شود و همه مشتری آن هستند و می خرند. در حقیقت با یک صنعت و تبلیغات و مشتریان روبرو هستیم.
_ آیا این بازی با جان انسان ها نیست؟
جان انسان ها به خطر نمی افتد چون در مرحله اول فهمیده اند که واکسن خطری ندارد و در مرحله دوم فهمیده اند که آنتی بادی می سازد ولی هنوز نتیجه مرحله سوم مشخص نشده و نمی دانیم پیشگیری می کند یا نه؟ در این شرایط وضعیت اورژانسی ارزیابی شده است و دنیا این را قبول کرده است. داستان واکسن این است ولی فرض کنید این واکسن عالی باشد و با اثر بخشی ۱۰۰ درصد شناسایی شود حال این مساله پیش می آید که کشور های سازنده واکسن چقدر قدرت تولید واکسن دارند؟ در بهترین حالت حدود ۵۰۰ میلیون دوز است و یک میلیارد نمی شود ولی روی کره زمین ۷ میلیارد انسان وجود دارد و واکسن در دو دوز تزریق می شود. واقعیت ها به این صورت است. ولی ما فقط می گوییم واکسن کرونا آمد ولی چه واکسنی؟ واکسن موثر که به این سرعت به دست ما نخواهد رسید. ما نه پول خرید این واکسن ها را داریم و هم در تحریم هستیم مگر ایران چقدر واکسن می تواند خریداری کند؟ نمی خواهیم مردم را ناامید کنیم ولی باید واقعیت را دید.
_در مورد واکسن کرونای ایرانی چه می دانید؟ در چه مرحله ای است و آزمایشات آن چقدر موفقیت آمیز بوده است؟
اگر ایران بتواند این واکسن را تولید کند واقعا دم ایران گرم چون پا به پای کشور های بزرگ دنیا حرکت کرده است. شرکت فایزر شرکتی است که وقتی در سال ۱۹۴۰ الکساندر … پنسیلین را کشف کرد پنسیلینی که وارد دنیا شد توسط همین شرکت فایزر ساخته شد این شرکت چنین عقبه ای دارد و اگر او واکسنی ساخته و ما هم ساخته ایم واقعا دم ما گرم و باید افتخار کنیم اما هنوز چیزی معلوم نیست. اگر تلویزیون ها را باز کنید درباره این موضوع حرف می زنند. بی بی سی می گوید ما از دوشنبه واکسیناسیون را شروع می کنیم این یعنی تبلیغاتی جهانی در جریان است. این یعنی بازاریابی و تقاضایی در مردم ایجاد می کنند. این روش کمپانی های جهانی است. برای قضاوت زود است ولی نمی خواهیم مردم را دلسرد کنیم. امید داریم واکسن و دارو تا سال آینده به دستمان برسد ولی این مساله تا پایان امسال میسر نخواهد شد. مردم باید پروتکل هایی را که رعایت می کردند همچنان رعایت کنند راه حل مقابله با بیماری همین است.
_ آیا این نکته که حتی با وجود تزریق واکسن باز هم باید ماسک زد و مراعات کرد صحیح است؟
بله، چون هنوز معلوم نیست این واکسن تاثیری داشته باشد یا نه؟ مسیر ساخت یک واکسن گاهی تا ده سال طول می کشد. حرف هایی که در مورد واکسن می زنند همه اما و اگر است. ترامپ برای رای آوری در انتخابات از واکسن حرف می زد و دکتر فائوچی رییس اداره مبارزه با بیماری های آمریکا می گفت ما تا سال بعد واکسن نداریم. نظر فائوچی در مورد واکسن به همین مساله سه فاز اشاره دارد. ولی ترامپ تاجر بود و می خواست تجارت خود را ادامه بدهد. امروز در مورد واکسن تبلیغ می شود و مردم می گوید به به واکسن آمد و به دولت های خود فشار وارد می کنند و این توقع می رود تا دولت ها به هر قیمتی این واکسن ها را خریداری کنند و به این صورت برای خود بازاری ایجاد می کنند این مدل کار تجارت است.
_ برخی می گویند ایران با تحریم و کمبود ارز نمی تواند واکسن به اندازه تمام مردم خریداری کند. آیا خوشبین بودن به تهیه واکسن صحیح است؟
چنین فکری اشتباه است شاید اگر خدا بخواهد ما تا اردیبهشت شاید به فاز دوم انسانی برسیم و ما هم بتوانیم واکسن خود را ارائه کنیم. در همه جای دنیا به همین صورت است در طول تاریخ هر بار بیماری ظهور کرده است تا بشر برای آن واکسنی بسازد. گاهی ۷ تا ۸ سال گاهی بیست سال گذشته است. تا اینجا سابقه نداشت به سرعت بر علیه یک بیماری دارو و واکسن بسازند. بیماری سل چند سال در دنیا است ولی هنوز برای آن واکسنی درست و حسابی نداریم.
_ وضعیت ویروس کووید۱۹ به چه صورتی است؟آیا جهش پیدا کرده یا ضعیف شده است؟
این بیماری همان است که بود. البته جهش پیدا می کند ولی تفاوتی جدی ایجاد نشده است. ضعیف نشده و حتی کمی قوی تر هم شده است و حتی ممکن است هر لحظه ویروس ها و بیماری هایی جدی ظهور کند.
∎