شفقنا- نخست‌وزیر رژیم اسرائیل و ولی‌عهد سعودی پیش از این نیز دیدارهایی به طور غیر علنی داشتند، اما چرا در این برهه علنی شد؟

به گزارش شفقنا به نقل از فارس، منابع رسانه‌ای صهیونیستی صبح روز دوشنبه (سوم آذر) از دیدار «بنیامین نتانیاهو» و «محمد بن سلمان» در خاک عربستان خبر دادند.

آن‌گونه که رسانه‌ها گفته‌اند، نتانیاهو به همراه «یوسی کوهن» رئیس سازمان جاسوسی موساد وارد منطقه موسوم به «شهر نئوم» [در حال احداث] در ساحل دریای سرخ شده و در حاشیه اجلاس مجازی گروه ۲۰ که به ریاست ریاض برگزار شده بود، با «محمد بن سلمان» دیدار کرده‌اند. «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا نیز در این نشست حضور داشت.

سوال این است که چرا این دیدار انجام شده و دیگر اینکه چرا بر خلاف دیدارهای غیر علنی  سابق، این بار رسانه‌های اسرائیلی از آن خبر داده‌اند. «یوآو گالانت» وزیر آموزش رژیم صهیونیستی نیز این دیدار را تأیید کرده و آن را بسیار مهم خوانده است.

هرچند وزارت خارجه سعودی این دیدار را تکذیب کرده است، اما اعلام خبر این دیدار در اکثر رسانه‌های اسرائیلی و تأیید آن از جانب یک وزیر صهیونیستی و یک منبع سعودی، تا کنون سابقه نداشته است و به نظر نمی‌رسد این حجم از اطلاع‌رسانی و تأییدها به دور از نظر و تأیید بن سلمان بوده باشد. البته تکذیب رسمی سعودی‌ها نیز دور از انتظار نبود.

از دید کسی پنهان نیست که سعودی‌ها مشتاق عادی‌سازی روابط با اسرائیل هستند و تردیدی نیست که توافق امارات و بحرین نیز با نظر مساعد ریاض صورت گرفته است. اما سعودی‌ها در این میان شرایط خود را دارند.  عربستان سعودی کشوری است که طرح صلح عربی را در سال ۲۰۰۰ مطرح کرد و مورد اجماع تمامی کشورهای عربی قرار گرفت و به صورت یک سند در آمد. طرح صلحی که راه حل دو دولتی را اساس و پایه حل بحران فلسطین ذکر می‌کند، بنابراین عربستان سعودی معمار اصلی این طرح شناخته می‌شود. اما از سوی دیگر تل آویو و واشنگتن دیگر ارزشی برای راه‌حل دو دولتی قائل نیستند و دولت راستگرای نتانیاهو به جد به دنبال دولت کشور یکپارچه یهودی است.

سعودی‌ها در اظهارنظرهای خود در خصوص توافق با اسرائیل، همواره گفته‌اند که به شرط پذیرش راه‌حل دو دولتی حاضر به توافق هستند. «فیصل بن فرحان» وزیر خارجه سعودی نیز روز گذشته گفت که به شرط پذیرش راه‌حل دو دولتی، کشورش حاضر به سازش با رژیم صهیونیستی است. به هر حال این مسأله تقریبا حیثیتی برای سعودی‌هاست. در مقابل نیز نتانیاهو به هیچ وجه حاضر به پذیرش آن نیست. به عقیده نگارنده، به نظر می‌رسد طرفین برای عبور از این مانع و گره حداقل به یک راه‌حل مقدماتی رسیده‌اند که حاضر به دیدار با یکدیگر شده‌اند. اما با توجه به تجربه توافق امارات و اسرائیل ، به نظر می‌رسد راه‌حل مذکور نیز بیش از اینکه بتواند عملی شود، یک شوی رسانه‌ای و تبلیغاتی باشد. اماراتی‌ها از ساعات اولیه اعلام توافق سازش مدعی شدند که این توافق در ازای توقف اشغال کرانه باختری صورت گرفته است. رسانه‌های همسو نیز چند روزی بر این ادعا ضریب دادند تا اینکه صهیونیست‌ها صراحتا گفتند که چنین خبری نیست و طرح الحاق صرفا تعلیق شده است. در خصوص توافق احتمالی ریاض و تل آویو نیز به نظر می‌رسد شاهد چنین روندی باشیم.

***

مسأله بعدی انجام این دیدار در شرایط پیروزی «جو بایدن» است. هر دو هم نتانیاهو و هم بن سلمان، نگرانی‌هایی در این باره دارند.

بحث لزوم ادامه یافتن فشارها علیه ایران و مسأله بازگشت به برجام یکی از دغدغه‌های مشترک دو طرف است. از این رو به نظر می‌رسد یکی از اهداف اصلی نتانیاهو هماهنگی‌ برای ادامه یافتن کارزار فشار آمریکا علیه ایران  پس از روی کار آمدن بایدن بوده باشد.

یک منبع سعودی نیز دیروز به نشریه «وال‌استریت ژورنال» گفت که «بنیامین نتانیاهو» و «محمد بن سلمان» درباره موضوعات حول ایران و همچنین توافق سازش بین ریاض و تل‌آویو صحبت کرده‌اند.

اما نکته دیگر اینکه چنین دیدارهایی پیش از این نیز انجام شده و علنی نشده بود. معمولا این کشورهای عربی هستند که در دیدارهای غیر علنی با مسئولین صهیونیست، از افشای رسانه‌ای واهمه دارند و در مقابل نتانیاهو همواره برای اعلام انجام چنین دیدارهایی اشتیاق نشان داده است. بنابراین علنی شدن نشست روز گذشته را باید در نیات و افکار ولی‌عهد سعودی جست‌و‌جو کرد و آن هم ترس از سیاست‌های احتمالی «جو بایدن» در قبال محمد بن سلمان است. بایدن پیش از این به طور علنی به انتقاد شدید از اقدامات بن سلمان پرداخته بود. ولی‌عهد سعودی بیم این را دارد که بایدن در صورت ورود به کاخ سفید، به حمایت از طبقه سنتی خاندان سعودی که در سه سال گذشته سرکوب شده‌اند، بپردازد و جلوی تاخت و تازهایش را بگیرد.

بنابراین اعلام علنی نزدیکی به اسرائیل و قوت گرفتن توافق با این رژیم، می‌تواند سپری در برابر اقدامات احتمالی بایدن در قبال ول‌عهد سعودی باشد. محمد بن سلمان این را می‌داند که همپیمانی با تل آویو به عنوان متحد راهبردی آمریکا، یعنی اینکه می‌تواند خود را از هر گزندی از جانب دولت جو بایدن مصون نگه دارد. مسأله این نیست که در صورت پایان دوره ترامپ، میان آمریکا و عربستان بحران رخ خواهد داد، روابط دو کشور ستون‌های دیرینه خود را دارند که با تغییر دولت‌ها فرو نمی‌ریزد. در این جا شخص محمد بن سلمان و خشم احتمالی بایدن علیه وی مطرح است.

اقدامات سه سال گذشته محمد بن سلمان، موجب بروز نارضایتی‌ها در بخش‌های قابل توجه خاندان سعودی شده و متحدان دیرینه کاخ سفید در ریاض اکنون در بازداشت یا عزلت به سر می‌برند.