همه چیز برسر دریای سرخ است. در شمال این دریا خلیجی قرار دارد که به «عقبه» موسوم است. شمالی ترین نقطه این خلیججنوبی ترین نقطه اسرائیل است. در دهانه ورودی این خلیج، دو جزیره متعلق به عربستان سعودی با نامهای «تیران» و «صنافیر»، از 1967 در اشغال اسرائیل است. اما سعودی ها نه تنها تمایلی به بازپس گیری آن ندارند بلکه بر اساس توافقی ضمنی با اسرائیل عملاً از پیگیری حقوق خود در مالکیت این جزایر چشم پوشیده اند. در توضیح اهمیت موقعیت خلیج عقبه و دهانه ورودی آن با توجه به این دو جزیره همین بس که زمانی اسحاق رابین گفته بود تنها سه نفر می توانند تنگه تیران را ببندند. یعنی یکی از اصلی ترین گلوگاه های ارتباطی اسرائیل. اهمیت این تنگه به قدری است که تسلط بر دریای سرخ برای اسرائیل منفعتی «حیاتی» محسوب می شود.
به تحولات جاری مصر، سودان و یمن از این منظر هم میتوان نگریست. بازیگران منطقه ای و فرامنطقهاي حاضر در تحولات حوزه دریای سرخ اکنون معادله ای جدید را پیش روی خود می بینند. چندی پیش و پس از حمله نظامی عربستان سعودی و متحدانش به یمن، وزیر امور خارجه روسیه گفت شورای امنیت نباید از هیچ یک از طرف های درگیر در یمن طرفداری کند. این سخن دقیقاً همان کلید راه حل مناسب برای حل نه تنها بحران یمن كه با توجه به ظهور نیروی جدید، یعنی شیعیان حوثی و گروه انصارا... در منطقه است؛ تعادل قوا. تا کنون تمام تلاش ها برای دستیابی به یک توافق سیاسی میان تمام طرف های درگیر در خارج از صنعا به شکست انجامیده است. علت دقیقاً عدم پذیرش این واقعیت از طرف سعودی ها، حامیانشان و وابستگان سیاسیشان در یمن- از جمله رئیس جمهور مستعفی – و در نظر گرفتن معادله جدید است. اگر خارج کردن مذاکرات از صنعا به عدن و تلاش برای ادامه آن در ریاض ناشی از نادیده گرفتن واقعیت های جدید بود، اما حمله عربستان سعودی به یمن از جنس دیگری است. تزریق آگاهی جدید به حکومت آل سعود از خارج از مرزهای آن، آگاهی از روند تازه و رو به تثبیت در دریای سرخ، به دست گرفتن کنترل تنگه باب المندب به دست حکومت تازه در یمن تحت نفوذ شیعیان و ظهور نیروی جدید در حوزه این دریای با اهمیت برای اسرائیل. نقش اسرائیل در تزریق این آگاهی به حکومت سعودی گمانی قوی است. روی دیگر تعادل قوا در حوزه دریای سرخ، برهم خوردن توازنی است که پیشتر به صورتی یکجانبه و تنها به سود اسرائیل بود. در صورت موفقیت آمیز بودن حمله سعودی ها به یمن(گرچه تا کنون ناموفق ارزیابی شده)، اسرائیلی ها بیش از همه از آن نفع خواهند برد. کشوری به نام «دفاع از مشروعیت» به یمن حمله کرده که خود با سکوت معنادار در مقابل اشغال بخشی از خاکش از سوی اسرائیل یکی از بنیادیترین کارویژه های یک حکومت را زیر سوال برده است. حمله عربستان سعودی به یمن تلاشی برای جلوگیری از تثبیت معادله تازه است.
دخالت نیابتی اسرائیل در یمن
شاهین زینعلی / روزنامهنگار
صاحبخبر -