سایت ایران هسته ای که به تیم مذاکره کننده سابق هسته ای نزدیک است در گزارشی مدعی است که توافق تا فردا نهایی خواهد شد. این سایت به قلم حامد علوی نوشت که جمع بندی اخبار واصله از لوزان نشان دهنده آن است که توافق هسته ای میان ایران و 1+5 تا روز سه شنبه اعلام خواهد شد.

ایران هسته ای همچنین مدعی است که همه چیز در گروه قطعنامه 1929 سازمان ملل است. قطعنامه ای که تا پیش از این و در دولت محمود احمدی نژاد بی اهمیت و «کاغذ پاره» خطاب می شد.

ایران هسته ای در این باره نوشت: منابع ایرانی مرتبط با مذاکرات می گویند اگر مسئله لغو فوری قطعنامه های تحریمی شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران مورد توافق قرار نگیرد، احتمال شکست مذاکرات لوزان بسیار جدی است.

اطلاعات موجود نشان دهنده این است که موضوع زمان بندی لغو قطعنامه های پیشین شورای امنیت علیه ایران بدل به مهم ترین نقطه اختلاف در مذاکرات شده است.

منابع مرتبط با موضوع می گویند امریکا تعلیق یکباره همه تحریم های خارج از شورای امنیت را پذیرفته ولی در مقابل تعلیق قطعنامه های شورای امنیت مقاومت می کند.

از دید تیم ایرانی، این موضوع دارای اهمیت فراوانی است که شورای امنیت سازمان ملل با صدور یک قطعنامه جدید قطعنامه های قبلی خود را لغو کند.

ایران معتقد است در این صورت دو اتفاق رخ خواهد داد:

اول- برنامه هسته ای بویژه غنی سازی ایران مشروعیت می یابد.

دوم- زیرساخت قانونی تحریم های یک جانبه نیز برچیده خواهد شد.

ایران تاکید دارد که این اتفاق باید بلافاصله پس از امضای توافق نهایی و هم زمان با آغاز اجرای تعهدات ایران رخ بدهد.

متقابلا امریکا به چند دلیل مخالف لغو قطعنامه های شورای امنیت بلافاصله پس ازتوافق است.

دلیل نخست این است که امریکایی ها به طور خصوصی می گویند در صورت لغو قطعنامه های پیشین، اگر امریکا مجددا به این جمع بندی رسید که نیاز به اعمال تحریم ها دارد، نیازمند صدور یک قطعنامه جدید در شورای امنیت خواهد بود که در این صورت مسلما با وتوی روسیه و چین مواجه می شود.

در واقع، امریکا عقیده دارد اگر قطعنامه 1929 را از دست بدهد، ممکن است دیگر هرگز نتواند آن را به دست بیاورد.

علاوه بر این، امریکایی ها می گویند حفظ قطعنامه ها مهم ترین عاملی است که تضمین می کند ایران به تعهدات خود عمل کند.

از سوی دیگر، ایران نیز عقیده دارد با توجه به سابقه امریکا، تنها عاملی که می توان تضمین کند امریکا به تعهدات خود پای بند خواهد بود این است که یک قطعنامه در شورای امنیت صادر شود و شورای امنیت به عنوان داور ناظر بر تعهدات دو طرف در نظر گرفته شود.

آخرین موضع امریکا در مذاکرات تاکنون این بوده است که پس از گذشت چند سال از امضای توافق (که دوره تمکین نامیده می شود) به شورای امنیت مراجعه و درخواست صدور قطعنامه جدید را خواهد کرد.

برخی منابع می گوید شب گذشته روسیه یک پیشنهاد بینابین در این زمینه مطرح کرده است.

از جزئیات این پیشنهاد اطلاعاتی در دست نیست اما اصل آن تایید شده است.

روس ها این موضع ایران را قبول دارند که شورای امنیت باید به عنوان داور در زمینه عمل دو طرف به تعهداتشان در نظر گرفته شود.

مهم تر از این، روسیه معتقد است توافق نهایی نمی تواند با ضوابط قطعنامه های شورای امنیت مخالف باشد و بنابراین اگر بنا بر حصول توافقی باشد که اجازه مقداری غنی سازی را به ایران بدهد و تحریم را تعلیق کند، ضرورتا نیاز به یک قطعنامه جدید در شورای امنیت خواهد بود که مفاد قطعنامه های قبلی را که این موارد را ممنوع کرده بود، تصحیح کند.

یک منبع به «ایران هسته ای» گفت حتی فرانسه هم این موضوع را قبول دارد که یک قطعنامه جدید در شورای امنیت نیاز است.

در عین حال منابع مرتبط با موضوع می گویند در تهران، این جمع بندی قطعی است که بدون لغو قطعنامه های پیشین شورای امنیت امکان حصول هیچ توافقی وجود نخواهد داشت.

جزئیاتی از توافق در حال امضاء

منابعی که «ایران هسته ای» با آنها گفت وگو کرده می گویند اگرچه صدردصد مسائل حل نشده ولی سناریوی عدم توافق منتفی است.

 وزرای خارجه 1+5 به همراه تیم مذاکره کننده ایران برای امضای سند نهایی از لوزان به مقر سازمان ملل در ژنو خواهند رفت.

منابع دیپلماتیک به «ایران هسته ای» گفتند که حتما یک متن مکتوب وجود خواهد داشت اما درباره نحوه اعلام آن در روز پایانی تصمیم گیری خواهد شد.

این منابع می گویند آنچه در روز سه شنبه اعلام می شود چاچوب توافق نهایی یا به اصطلاح یک توافق سیاسی درباره مسائل کلیدی خواهد بود و جزئیات در 6 پیوست تا اوایل تیر ماه نهایی خواهد شد.

برخی منابع می گویند تیم مذاکره کننده ایرانی از اینکه 1+5 در حین بحث درباره جزئیات از تعهدات خود تخطی کند نگران است.

این تیم همچنین نگران است که آیا وزرای خارجه 1+5 به یک تصمیم واحد خواهند رسید یا نه؟

هنوز روشن نیست که متن توافق شده با خطوط قرمزی که تیم مذاکره کننده ایرانی متعهد به رعایت آنها بوده چه نسبتی خواهد داشت ولی برخی کارشناسان پیش بینی می کنند برخی عبارت این توافق به شدت مبهم و تفسیر پذیر خواهد بود.

آخرین اطلاعات حکایت از آن دارد که درباره ظرفیت غنی سازی عدد 6000 سو نهایی شده است. بخشی از این غنی سازی در فردو انجام خواهد شد. همچنین ظاهرا 1+5 پذیرفته است که بخش تحقیق و توسعه نطنز به فردو منتقل شود.

هنوز روشن نیست که نرخ رشد ظرفیت غنی سازی ایران در طول گام نهایی چگونه خواهد بود.

همچنین درباره کاهش اساسی ذخیره اورانیوم 5 درصد ایران که هم اکنون حدود 8500 کیلوگرم است تفاهم شده است.

منابع مطلع به «ایران هسته ای» گفتند سناریوی ارسال مواد 5 درصد به روسیه منتفی است و مواد در ایران اکسید یا رقیق خواهد شد.

درباره اراک درباره یک فرآیند بلند مدت بازطراحی توافق شده است.

زمان بندی این موضوع هنوز روشن نیست ولی کارشناسان نگران هستند که ایران زمان بندی چنان بلند باشد که ایران برای سال ها از حق داشتن یک راکتور آب سنگین محروم شود.

هزینه این بازطراحی از سوی 1+5 پرداخت خواهد شد.

موضوع تحقیق و توسعه نیز همچنان محل مناقشه است.

کارشناسان در تهران به «ایران هسته ای» گفتند پذیرش هرگونه محدودیت در موضوع تحقیق و توسعه توافق را از نظر مقام های عالی در تهران بی ارزش خواهد کرد.

ظاهرا 1+5 خواهان آن است که تحقیق و توسعه ایران به ماشین های خاصی محدود شود.

بنابر اطلاعات موجود، توافق صورت گرفته در زمینه بازرسی ها نهایتا به این شکل درآمده است که ایران یک مجموعه بازرسی های ویژه و فراپروتکلی را که در یک قطعنامه فصل هفتمی شورای امنیت مصوب خواهد شد، بپذیرد.

آخرین بحث ها درباره بازرسی ها در این باره بوده که غربی ها خواهان آن بوده اند که این رژیم ویژه بازرسی حتی پس از اتمام مدت توافق نهایی هم برقرار بماند.

«ایران هسته ای» نتوانست در این باره که تیم ایرانی این موضوع را پذیرفته با نه اطلاع موثقی کسب کند.

مهم ترین بحث ها در مذاکرات هسته ای درباره نحوه تعلیق و لغو تحریم ها انجام شده است.

منابع مطلع به «ایران هسته ای» گفتند 1+5 تعلیق تحریم های اقتصادی بلافاصله پس از توافق نهایی را پذیرفته ولی درباره تحریم های هسته ای و تسلیحاتی که مصوب شورای امنیت سازمان ملل است هنوز بحث ها ادامه دارد.

یک دیپلمات به «ایران هسته ای» گفت: «آنچه نهایتا منتشر خواهد شد یک جدول است. جدولی دارای زمان بندی که هر اقدام خاص در زمینه تعلیق تحریم ها را به یک اقدام خاص هسته ای از سوی ایران مرتبط می کند. به این ترتیب فرآیند ضرورتا تدریجی خواهد بود».

برخی اطلاعات در اختیار «ایران هسته ای» نشان می دهد در سال های اولیه اجرای توافق هیچ تحریمی لغو نخواهد شد و لغو تحریم ها به 3 شرط اجرای بلند مدت پروتکل، و حل دو مسئله موشک و PMD مشروط شده است.

جزئیات این موضوع هنوز نهایی نیست.

یک منبع به «ایران هسته ای» گفت: «تحریم های اقتصادی برای بازه های زمانی مشخص مثلا 6 ماهه تعلیق می شود. 1+5 به دو شرط این تعلیق را تمدید خواهد کرد. شرط اول این است که ایران به تعهداتش پای بند باشد و شرط دوم این است که آژانس تایید کند ایران در حال همکاری درباره PMD است».

این منبع شرط دوم را بسیار خطرناک ارزیابی کرد.

با وجود خبرسازی های متنوع، منابع مطلع می گویند توافق نهایی زودتر از سه شنبه اعلام نخواهد شد.

یک منبع گفت: «امکان تغییر درباره جزئیات وجود دارد چرا که راه حل هر موضوع می تواند راه حل ها درباره سایر موضوعات را تغییر بدهد».