صاحب‌خبر -
پمپئو برای فعال کردن مکانیسم ماشه علیه کشورمان ثانیه شماری می‌کند. این در حالی است که جهان به همراه ایران خواسته کاخ سفید را رد کرده و میگوید آمریکا به دلیل خروج از برجام نمیتواند دردسر تازهای برای ایران درست کند.
چیزی به پایان زمانی که پمپئو برای فعال شدن مکانیسم ماشه وعده داده است، باقی نمانده. با وجود مخالفت کشورهای عضو برجام، ایالات متحده تلاش دارد تا خود را عضوی از کشورهای عضو توافق هسته ای بنامد و با استفاده از قطعنامه 2231 شورای امنیت، تحریم های ایران را از سر بگیرد. تهران میگوید که کاخ سفید چنین حقی را بر اساس قوانین بین الملل ندارد. در یک ماه گذشته که پمپئو به زعم خود به ایران هشدار داده بود چه شد؟
آمریکا پس از شکست کارزار فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی و رد قطعنامه پیشنهادی‌اش در شورای امنیت برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران، فعال کردن مکانیسم ماشه را در دستور کار خود قرار داده است. این در حالی است که خروج آمریکا از برجام سبب شده این کشور فاقد صلاحیت حقوقی لازم برای فعال کردن مکانیسم ماشه باشد و مخالفت جامعه جهانی با درخواست‌های واشنگتن و دیپلماسی فعال تهران در این زمینه هم ناکامی‌های واشنگتن را در این زمینه را دوچندان کرده است.
آمریکا پس از تلاش‌های دیپلماتیک بسیار ۲۵ مرداد ماه گذشته پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران که طبق برجام در ۲۷ مهرماه امسال به پایان می‌رسد، به شورای امنیت ارائه کرد. این اتفاق زمانی افتاد که اعضای شورای امنیت به اتفاق طرح ترامپ علیه تهران را در رد کردند و کاخ سفید تنها با یک متحد، تنها باقی ماندو این طرح پیشنهادی آمریکا با مخالفت اکثریت قریب به اتفاق اعضای شورای امنیت مواجه شد. چند روز بعد وزیر امورخارجه کشورمان نوشت: ترامپ که زمانی با افتخار خروج خود از برجام را اعلام می‌کرد و توافق با ایران را ناچیز می‌شمرد، امروز بیهوده تلاش می‌کند که با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، به مقابله با همان قطعنامه و حتی تمامیت شورای امنیت برود؛ خود را سراسیمه «مشارکت‌کننده» در برجام معرفی می‌کند که بتواند بدون کمترین حقی از سازوکار پیچیده و زمان‌بر بازگرداندن قطعنامه‌های لغو شده علیه ایران - آن هم از مسیر میان‌بر - سوءاستفاده کند.
تنها بیست و چهار ساعت پس از آن‌که مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، طرح بازگشت تحریم‌ها را به شورای امنیت برد، رویترز گزارش داد که نامه‌هایی را مشاهده کرده که ۱۳ عضو از ۱۵ عضو دائمی و غیر دائمی شورای امنیت سازمان ملل، در مخالفت با بهره‌گیری آمریکا از سازوکار موسوم به ماشه برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، ارائه کرده‌اند.
آش تا جایی شور شد که مشاور پیشین امنیت ملی آمریکا به اقدام دونالد دونالد ترامپ در خصوص کلید زدن مکانیسم ماشه انتقاد کرد. جان بولتون، مشاور پیشین امنیت ملی آمریکا روز هفتم شهریور ماه در خصوص کلید زدن مکانیسم ماشه به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: درسی که از این مسئله می‌گیریم این است که ایالات متحده به اینکه برای حمایت از اصول‌مان به تنهایی در سازمان ملل ایستاده، مفتخر است. ما حداقل باید اینکار را هوشمندانه انجام دهیم؛ نه اینکه خودمان را احمق جلوه دهیم.
روز یازدهم شهریور ماه معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان که برای شرکت در نشست کمیسیون مشترک برجام به وین سفر کرده بود تصریح کرد که اعضای این توافق، آمریکا را به عنوان مشارکت کننده برجام نمی‌شناسند و حقی برای این کشور درخصوص استفاده از سازوکارهای درون برجام یا قطعنامه ۲۲۳۱ قائل نیستند.
در همین خصوص دیپلمات بلندپایه روسیه در وین هم گفت که تاکید دوباره کشورهای باقیمانده در برجام بر اینکه آمریکا دیگر مشارکت‌کننده این توافق نیست، به معنای بی‌اثر و بی‌فایده بودن تلاش واشنگتن است. سفیر و نماینده دائم چین در سازمان ملل پیام کمیسیون مشترک برجام در وین را واضح و روشن اعلام کرد و گفت که این پیام تاکیدی بر حمایت جامعه جهانی از توافق هسته ای و عدم امکان آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه است.
واکنش برجامی ها به خواست آمریکا
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمانهای بین‌المللی مستقر در«وین» در توئیتی به اظهارات اخیر مقام‌های آمریکایی درباره فعال شدن «مکانیسم ماشه» برای بازگرداندن تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران واکنش نشان داد. اولیانوف در پاسخ به توئیت «ریچارد گلدبرگ»، عضو وابسته به بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها و دستیار سابق جان بولتون در شورای امنیت ملی آمریکا درباره مکانیسم ماشه گفت: «شما پیشنهاد می‌دهید که در یک بازی بد چهره خوبی داشته باشید؟ به شما هشدار دادیم که آمریکا را در موقعیت بدی قرار ندهید. لطفاً مراقب کشور خودتان باشید. ما بارها این کار را کردیم. شما چیزی برای شکایت ندارید». روسیه در این مسیر تنها نیست. او قبلا هم گفته بود که آمریکا هیچ شانسی برای راه اندازی مکانیسم ماشه علیه ایران و بازگرداندن تحریم‌ها علیه این کشور ندارد.
دومینیک راب روز بیست و ششم شهریورماه در نشست خبری با پمپئو درباره موضع سه کشور اروپایی در قبال مکانیسم ماشه و آیا همچنان بر آن نظر هستند، گفت: ما درباره آنچه که فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه و تهدیدهای آن خواند، با آمریکا نگرانی مشترک داریم. راب با تاکید بر اینکه موضع انگلیس درباره برجام و دلایل کاملا مشخص است، افزود: ما فکر نمی‌کنیم که برجام کامل است، آن تصورات ما را گسترش نداد و باید به اهداف ما در یک رویکرد نظارتی وسیع در یک توافق جامع دست یابیم. وی ادامه داد: من فکر می کنم در این رابطه به طور کامل با آمریکا در یک نقطه قرار داریم اما درباره سایر موضوعات ممکن است ما تفاوت دیدگاه داشته باشیم که همواره به شکل سازنده‌ای آن را مدیریت می کنیم، همانگونه که انجام داده‌ایم. وزیر خارجه انگلیس پیش از این و در روز هجدهم شهریور هم با اشاره به تفاوت دیدگاه لندن با واشنگتن در خصوص به‌کارگیری مکانیسم ماشه تصریح کرد که موضع انگلیس تا حد قابل قبولی در خصوص برجام روشن است.
در سازمان ملل هم کسی از پیشنهادات کاخ سفید استقبال نمی کند. دبیرکل سازمان ملل متحد درباره ادعای آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران، گفته: ما درباره برجام بر اساس نظر شورای امنیت عمل می‌کنیم. موضع ما بسیار ساده و به همان صورت باقی است. این شورای امنیت به عنوان یک رکن سازمان ملل متحد است که وظیفه تفسیر قطعنامه‌های شورای امنیت را دارد. اظهار نظر دبیرکل سازمان ملل متحد در واقع نشان دهنده آن است که دبیرخانه این سازمان تصمیمی برای دایر کردن کمیته تحریم علیه ایران ندارد چرا که ۱۳ عضو شورای امنیت به اتفاق نظر معتقدند آمریکا با خروج از برجام به مشارکت خود در این توافق پایان داده است و دیگر حق استفاده از ابزار بازگرداندن تحریم آن هم بدون طی کردن مراحل حل اختلاف را ندارد.
همچنین روز دوازدهم شهریور، نیجر که ریاست شورای امنیت را بعد از اندونزی به عهده گرفته است، به درخواست آمریکا علیه ایران پاسخ منفی داد. پیش از آنهم رئیس دوره ای قبلی، یعنی مالزی درخواست آنها را رد کرده بود.
بیستم شهریور هم وزیر امور خارجه فرانسه در نشستی در لندن ضمن تاکید بر بی‌اعتبار بودن اقدام آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران، خواستار رویکرد مشترک اروپا در حفظ برجام شد. پیش از این سخنان، وزیران خارجه آلمان، انگلیس و فرانسه درباره حفظ برجام و رد ادعای آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران توافق کردند. پیش از آن «آنا گویگون» نماینده فرانسه در شورای امنیت سازمان ملل در نشست مجازی شورای امنیت سازمان ملل موضع تروئیکای اروپا درباره ابلاغیه آمریکا برای فعال سازی مکانیزم ماشه علیه ایران را اعلام کرد.
سخنگوی وزارت خارجه چین هم روز دوازدهم شهریور با برشمردن ۲ پیام مهم نشست کمیسیون مشترک برجام در وین تصریح کرد: آمریکا می‌خواهد شورای‌امنیت را برای اقدام علیه ایران گروگان بگیرد؛ اما موفق نمی‌شود.
مقامات ایرانی چه میگویند؟
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران با توجه به تهدیدات توخالی دولت ترامپ برای بازگرداندن تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران نوشت: روز یکشنبه ۲۰ سپتامبر (۳۰ شهریور) هیچ اتفاق جدید رخ نخواهد داد. او خطاب به وزیرخارجه ترامپ نوشت: پمپئو بازهم اشتباه میکنی. هیچ اتفاق جدیدی در ۲۰ سپتامبر رخ نمی‌دهد. کافی است قطعنامه ۲۲۳۱ را بخوانی. حتی بولتون که رئیست را قانع کرده بود تا به تو دستور دهد «به مشارکت آمریکا در برجام خاتمه دهی» این قطعنامه را خوانده بود.
رئیس جمهوری هم در سخنرانی خود به تازگی گفت: «روز شنبه و یکشنبه روز پیروزی ملت ایران است، روز شکست مفتضحانه آمریکا است.» این حرف در حالی خبرساز شد که این سوال برای افکار عمومی پیش آمد که 29 و 30 شهریور قرار است چه اتفاقی رخ بدهد که رئیس دولت دوازدهم نوید پیروزی ملت ایران را داد؟ برخی این موضوع را به موضوع مکانیسم ماشه ربط دادهاند.
تهدید جدید ترامپ علیه ایران
همچنین یک رسانه غربی به نقل از منابع آگاه در کاخ سفید گزارش داد که رئیس‌جمهوری آمریکا ظرف چند روز آینده طی یک فرمان اجرایی، مجوز تحریم هر شخص یا شرکتی که اقدام به نقض تحریم‌های تسلیحاتی آمریکا علیه ایران کند را صادر خواهد کرد.
به گزارش تسنیم، خبرگزاری رویترز شامگاه پنجشنبه به وقت تهران به نقل از منابع آگاه در کاخ سفید گزارش داد که دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا قصد دارد با صدور یک فرمان اجرایی، امکان تحریم هر شخص یا شرکتی که اقدام به تجارت سلاح با ایران کند را فراهم سازد.
این منابع آگاه که نامشان فاش نشده است، به رویترز گفته‌اند که بر اساس فرمان اجرایی جدید ترامپ که احتمالاً ظرف چند روز آینده صادر خواهد شد، هر شخص یا شرکتی که از تحریم‌های تسلیحاتی آمریکا علیه ایران عدول کند، با نظر رئیس‌جمهوری آمریکا هدف تحریم‌های ثانویه قرار خواهد گرفت و از دسترسی به بازار آمریکا محروم خواهد شد. تاکنون هیچ‌یک از مقامات کاخ سفید به‌طور رسمی درباره این خبر اظهارنظر نکرده‌اند.
∎
نظر شما