ونوس بهنود؛ بازار: طرح آمارگیری از نیروی کار که به‌صورت فصلی و ۴ بار در سال اجرا می‌شود، در بهار ۹۹ به دلیل شیوع بیماری کرونا و برای اولین بار به‌صورت مصاحبه تلفنی و نه حضوری با پاسخگویان اجرا شد.
۲۰ آمارگیر با مراجعه به ۱۷۰۰ خانوار در اردبیل و تکمیل فرم‌هایی که بر اساس تعاریف جهانی اشتغال و بیکاری است، به اعدادی در استان اردبیل دست‌یافته‌اند که قابل‌تأمل است.
در طرح آمارگیری، جامعه تحت پوشش مجموعه افرادی است که طبق تعریف، عضو خانوارهای معمولی ساکن یا گروهی در نقاط شهری یا روستایی کشور هستند.
معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اردبیل معتقد است اگر می‌خواهیم واقعیت اشتغال و بیکاری را بررسی کنیم یکی از معتبرترین منابع، طرح آمارگیری است.
فریبرز دهقان در گفتگوی تفصیلی با بازار، با استناد به پرسشنامه هر خانوار برخی تصورات و برداشت‌های غلط پیرامون اعداد اشتغال و بیکاری را مغایر یافته‌های علمی می‌داند.
*طرح آمارگیری چگونه جامعه هدف خود را انتخاب می‌کند و چند درصد از جامعه را پوشش می‌دهد؟
واحدهای نمونه‌گیری مورداستفاده این طرح، خوشه نام دارد. هر خوشه، شامل یک یا بخشی از یک بلوک یا آبادی است که بر اساس اطلاعات سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ ساخته‌شده است.
لازم به ذکر است، ما فقط در سرشماری به تک‌تک خانه‌ها مراجعه می‌کنیم و طرح آمارگیری مطالعه درصدی از جامعه و احصا سمت‌وسوی آمارها است. در این طرح هم به حدود یک درصد جامعه مراجعه شده است.
*آیا در دریافت اطلاعات از سوی خانوارها مقاومتی مشاهده می‌شود؟
بیشترین مقاومت ما در کمال تعجب در بین اقشار مرفه و تحصیل‌کرده است. به دلایل مختلف این گروه از افراد معمولاً در ارائه اطلاعات مقاومت می‌کنند اما درمجموع همکاری مردم خوب است و به سؤالات پاسخ می‌دهند.
*با توجه به اینکه اطلاعات توسط آمارگیران جمع‌آوری می‌شود، آیا در ادامه پایشی هم برای این اطلاعات پیش‌بینی‌شده است؟
بله. بعد از جمع‌آوری، بازبینی آمار و اطلاعات به‌منظور کنترل و بازبینی اطلاعات انجام می‌شود و کارشناسان دیگر هم کنترل و کیفیت داده‌های جمع‌آوری‌شده را انجام می‌دهند.
*چه تغییراتی در آمارگیری بهار سال ۹۹ به نسبت سال‌های قبل اعمال‌شده است؟
پیش‌ازاین، نتایج طرح برای جمعیت واقع در بازه سنی ۱۰ ساله و بالاتر انجام می‌گرفت اما از بهار ۹۷ مقررشده که وضعیت اشتغال و بیکاری برای جمعیت ۱۵ ساله و بالاتر موردبررسی و ملاک عمل قرار گیرد.
از طرفی به دلیل شرایط حاکم فعلی و شیوع بیماری کرونا، آمارگیری تلفنی انجام‌شده است.
*مسئولان استانی مرتباً آمار درشتی از بیکاری به‌واسطه بیماری کرونا ارائه می‌کنند تا جایی که استاندار اردبیل به رقمی در حدود ۷ هزار نفر اشاره‌کرده و اداره کار نیز حمایت از ۲۰ هزار شغل آسیب‌دیده را اعلام کرده است. آیا یافته‌های شما این ارقام را تائید می‌کند؟
بررسی نرخ بیکاری نشان می‌دهد، در بهار ۹۹، ۹.۸ درصد از جمعیت فعال در کل کشور بیکار بوده‌اند این نرخ برای استان اردبیل برابر با ۶ درصد است.
این در حالی است که در بهار ۹۸، در کشور نرخ بیکاری ۱۰.۸ و در اردبیل ۹.۱ درصد بوده است.
یعنی نرخ بیکاری ما کاهش‌یافته که به‌ظاهر با آمارهای ارائه‌شده متناقض است.
اما واقعیت این است که برخی شاغلین به دلیل اینکه امید بازگشت به شغل قبلی خود را دارند در جستجوی کار نبوده‌اند و این افراد در گروه بیکاران (در جستجوی کار) قرار نگرفته‌اند.
همچنین با توجه به تعطیلی فعالیت‌های اقتصادی و همچنین محدودیت‌های اجتماعی وضع‌شده در اردیبهشت‌ماه طبیعی است که با توجه به این شرایط افراد بیکار(در جستجوی کار) از انجام اقدامات موردنظر برای جستجوی کار دست کشیده و لذا از خیل بیکاران خارج‌شده و به‌عنوان بیکار تلقی نشده‌اند.
*آیا تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی نیز در روندی که می‌فرمایید مؤثر بوده است؟
کاهش ۳ دهم درصدی نرخ مشارکت هم‌زمان با افزایش یک‌دهم درصدی نرخ اشتغال نشان می‌دهد که غالب جمعیت فعال استان به خاطر شرایط ذکرشده به گروه جمعیت غیرفعال منتقل‌شده‌اند.
نرخ مشارکت اقتصادی اردبیل در بهار ۹۹، ۴۳.۶ و در بهار ۹۸، ۴۳.۹ احصا شده است.
بررسی نرخ مشارکت اقتصادی نشان می‌دهد، در بهار ۹۹، ۴۱ درصد جمعیت واقع در سن کار(۱۵ ساله و بیشتر) در کل کشور ازنظر اقتصادی فعال بوده‌اند یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرارگرفته‌اند که این رقم در بهار ۹۸ برابر با ۴۰.۶ درصد است.
*چه اعداد و ارقامی برای نسبت اشتغال در استان احصا شده است؟
این نسبت در بهار ۹۹ برای کل کشور و استان به ترتیب برابر با ۳۶.۹ و ۴۱ درصد بوده است. مقایسه این اعداد با مدت مشابه سال گذشته افزایش ۷ دهم و یک‌دهم درصدی را برای کشور و استان نشان می‌دهد.
*آیا تغییرات نرخ بیکاری در اردبیل وضعیت متفاوتی به نسبت سایر استان‌ها دارد؟
بررسی نتایج سایر استان‌ها نشان می‌دهد که کاهش نرخ بیکاری در اردبیل مشابه استان‌هایی است که در فصل بهار، محدودیت‌های کرونایی در حد این استان داشته‌اند.
*در بهار ۹۹ بیشترین میزان بیکاری در کدام اصناف استان مشاهده می‌شود؟
با توجه به تحلیل‌های صورت گرفته به دلیل محدودیت‌هایی که ستاد ملی مبارزه با کرونا اعمال کرد، بیشترین میزان بیکاری در بخش گردشگری است. در مقابل بخش خدمات هم بیشترین میزان اشتغال را داشته است.
*پیش‌ازاین تأکید داشتید که سرشماری آمار دقیقی در اختیار ما قرار می‌دهد. آیا با تغییر بازه زمانی سرشماری در کشور از ۵ سال به ۱۰ سال موافق هستید؟
به اعتقاد بنده سرشماری در بازه ۵ سال به‌مراتب بهتر است. چراکه تغییرات در جامعه با سرعت در حال لمس است. قرار بود ما امسال سرشماری داشته باشیم که با تصمیم دولت ۵ سال دیگر انجام می‌شود. با توجه به‌دقت سرشماری و اینکه اساس برنامه‌ریزی‌ها آمار و اطلاعات جمعیتی است انتظار می‌رود با تأمین اعتبار، همچنان سرشماری‌ها در هر ۵ سال انجام شود.
به‌عنوان‌مثال زمانی که ما از یک روستا سرشماری می‌کنیم می‌توانیم تا ۷۰۰ مورد اطلاعات احصا کنیم. یا اینکه با جمع‌آوری آمارهای مربوط به اشتغال و بیکاری، سمت‌وسوی اشتغال را بررسی می‌کنیم.
افزایش اشتغال و کاهش بیکاری یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع است و نرخ بیکاری یکی از شاخص‌هایی است که برای ارزیابی شرایط اقتصادی کشور مورداستفاده قرار می‌گیرد.
بنابراین موضوع سرشماری و آمارگیری و استناد به یافته‌های آن اهمیت ویژه در برنامه‌ریزی برای یک منطقه دارد و به جد انتظار می‌رود این موضوع موردتوجه مسئولان استانی نیز قرار گیرد.
نظر شما