بی‌اقبالی پیش‌نویس قطعنامه دولت آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران، در نشست اخیر شورای امنیت سازمان ملل هم باعث نشد تا واشنگتن، دست از فشار حداکثری خود علیه تهران بردارد. بلافاصله پس از شکست آمریکا در شورای امنیت که صرفاً موفق به جلب همراهی جزیره دومنیکن با خود شد، دونالد ترامپ اعلام کرد که از مکانیسم ماشه برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران استفاده خواهد کرد. ترامپ تاکید کرد که ما از مکانیسم ماشه برای بازگرداندن تحریم‌ها استفاده خواهیم کرد. این اظهارات در حالی است که با توجه به خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام، کارشناسان معتقدند که آمریکا به‌دلیل خارج شدن از این توافقنامه، اساساً امکان استفاده از مکانیسم ماشه را به‌عنوان یکی از طرف‌های توافقنامه، که اجرای آن را لغو کرده، ندارد. در همین باره، چندی پیش «پیتر اسنتو» سخنگوی «جوزپ بورل» رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا صراحتاً اعلام کرد که با توجه به خروج یکجانبه آمریکا از برجام در ماه می سال‌2018 دیگر نمی‌توان آمریکا را جزو اعضای برجام در نظر گرفت. وی تاکید کرد: «بنابراین ما در نظر می‌گیریم که ایالات متحده آمریکا نمی‌تواند به مکانیزم‌هایی متوسل شود که برای اعضای برجام اختصاص داده شده است.» در همین خصوص نیز نمایندگی روسیه در سازمان ملل متحد در بیانیه‌ای اعلام کرد که «پیشنهاد آمریکا نقض آشکار ضمیمه «ب» قطعنامه‌۲۲۳۱ شورای امنیت است که صراحت دارد تنها روش مشروع برای تجدیدنظر در تقویم زمانی مربوط به نظام فوق‌الذکر برای انتقال سلاح، تصمیم متفق‌القول کمیسیون مشترک برجام است. آمریکا با توجه به خروج عامدانه‌اش از این توافق در سال‌۲۰۱۸ که هیچ‌گاه هم آن را پنهان نکرد، حق خود برای استفاده از این ابزار را از دست داد.» چین هم در بیانیه خود عنوان کرد که «آمریکا دیگر جزو طرف‌های مشارکت‌کننده در برجام نیست و از هیچ حقی برای درخواست از شورای امنیت برای فعال‌کردن مکانیزم ماشه برخوردار نیست؛ اگر آمریکا بر آن اصرار بورزد، تلاشش محکوم به شکست است.»
با وجودی که بسیاری معتقدند، امکان حقوقی برای فعال کردن مکانیسم ماشه(بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران) وجود ندارد اما دکتر فؤاد ایزدی معتقد است که ترامپ می‌تواند به صورت یکجانبه «اسنپ بک» را به‌کار بگیرد. البته به اذعان ایزدی، همین یکجانبه‌گرایی نیز در نوع خود، شبهات حقوقی بسیاری دارد و می‌تواند به‌عنوان سوءاستفاده آمریکا از حق وتو تعبیر شود.

ایزدی: تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران نه «لغو» بلکه «تعلیق» شده‌اند
فؤاد ایزدی، کارشناس مسائل آمریکا در گفت‌وگو با خبرنگار «صبح‌نو»، با اشاره به دو دغدغه دولت آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران، گفت: دولت آمریکا مشکلی به نام انتخابات نوامبر را دارد و اگر محدودیت‌های تسلیحاتی ایران برداشته شود(دو هفته قبل از انتخابات آمریکا) از نظر انتخاباتی، برای ترامپ هزینه خواهد داشت و طرف مقابل(دموکرات‌ها) می‌تواند از این مساله، به‌عنوان نماد شکست او در سیاست خارجی، بهره ببرد. وی با اشاره به دغدغه دوم افزود: افرادی که طرح فشار حداکثری را نوشتند و اجرا کردند، الان احساس می‌کنند که در چهار،پنج ماه آینده، اگر فعالیت جدی و مفیدی نشود، چه ترامپ رأی بیاورد چه بایدن، دیگر پرونده ایران، از دست خواهد رفت. 
وی با بیان اینکه خسارات جدی به برنامه هسته‌ای از طریق برجام، یکی از دلایل علاقه اروپایی‌ها، دموکرات‌ها و جناح واقع‌گرای جمهوری‌خواه، به این توافق است گفت: اشتباه طراحان فشار حداکثری، این بود که طمع کردند و احساس کردند می‌توانند با نگه داشتن ایران در برجام، امتیازات بیشتری از ایران بگیرند یا جمهوری اسلامی را سرنگون کنند اما معلوم شد که جمهوری اسلامی ایران، به این راحتی ضربه‌پذیر نیست و امتیاز نخواهد داد. این کارشناس مسائل آمریکا تصریح کرد: گروه ضدایرانی واقع در آمریکا قصد دارد با بهره‌برداری از دغدغه انتخاباتی ترامپ، پیش از انتخابات نوامبر‌2020 ضربه نهایی را به ایران وارد کند.
ایزدی در بخش دیگری از این گفت‌وگو در پاسخ به این سؤال که آیا آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه، راه‌حل حقوقی دارد، اظهار داشت: یک راه، انگلیس است اما این کشور فعلاً رسماً در برجام حضور دارد و معلوم نیست بخواهد از آمریکا، تمکین کند. راه بعدی این است که خود آمریکا، مستقیماً از مکانیسم ماشه استفاده کند که این هم از نظر حقوقی پذیرفته شده نیست و حتی اروپایی‌ها، آن را نقد کرده‌اند. حتی جان بولتون روز یکشنبه در روزنامه وال استریت ژورنال، دولت ترامپ را از اینکه بخواهد مستقیم از مکانیسم ماشه استفاده کند، نهی کرد. چون طبق سازوکار برجام، استفاده از مکانیسم ماشه در صورتی که آمریکا دیگر عضو برجام نیست، ممکن نخواهد بود. به زعم بولتون، این اقدام نوعی سوءاستفاده از حق وتو محسوب می‌شود. این کارشناس مسائل آمریکا با بیان اینکه برخلاف ادعای مقامات دولت، قطعنامه‌2231 تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را نه «لغو» بلکه «تعلیق» کرده است، افزود: آمریکا می‌تواند از مکانیسم ماشه به‌طور یکسویه و مستقیم استفاده کند که البته در نوع خود، چنانچه بولتون نیز گفته، شک و شبهه حقوقی زیادی دارد و می‌تواند سوءاستفاده از حق‌وتو، تعبیر شود.

اقدام متقابل مجلس
اما آنچه نباید مغفول بماند، توانایی اقدام متقابل ایران در برابر امکان فعال شدن مکانیسم ماشه توسط آمریکاست. چنانچه روز گذشته رسانه‌ها به نقل از صفحه توییتر علی خضریان، سخنگوی کمیسیون اصل‌90 مجلس، از ارائه طرح دو فوریتی مجلس برای خروج خودکار از برجام در صورت فعال شدن مکانیزم ماشه، خبر دادند. خضریان در این باره نوشت: «دولت آمریکا که از ناقضان اصلی برجام می‌باشد، جهت تشدید فشارها بر ایران به‌دنبال فعال‌سازی مکانیسم ماشه است؛ از آنجایی که ادامه حضور در برجام با بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت خالی از هر نفعی است،طرح دوفوریتی «خروج خودکار از برجام در صورت فعال‌سازی مکانیزم ماشه» را پیشنهاد کردم.»
اقدام مجلس برای طرح این دوفوریت با هدف خروج خودکار از برجام در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی آمریکا را می‌توان واکنش طبیعی یک کشور مستقل برای دفاع از حقوق خود در صحنه بین‌الملل دانست. ایران با وجودی که از زمان امضای برجام، به زعم نهادهای بین‌المللی از جمله سیاست خارجی اتحادیه اروپا و آژانس بین‌اللمی انرژی اتمی، به تمامی تعهدات خود عمل کرد، اما با خلف وعده‌های بسیاری از سوی اولاً آمریکایی‌ها و بعد متحدان اروپایی آن‌ها مواجه‌شد. همین امر نیز ایران را مجبور کرد تا از ابتدای سال‌98 و طی پنج مرحله، تدریجاً، تعهدات برجامی خود را کاهش دهد و به صفر برساند. اما با وجود فشارهای همه‌جانبه آمریکا و تلاش دولت این کشور برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل، دیگر تمامی توجیه عقلانی برای وفادارماندن جمهوری اسلامی ایران به برجام، از بین خواهند رفت. هرچند به زعم ناظران، برجام به جز تعهدات نظارتی ایران در قالب پروتکل الحاقی، عملاً و علناً پیش از این نابود شده بود.